Στις σχέσεις Βρετανίας - Ελλάδας, που διέπονται από τον αμοιβαίο σεβασμό, με κοινές προκλήσεις, αναφέρεται ο Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα, Μάθιου Λοτζ. Ο ελληνομαθής πρέσβης, με βαθιά γνώση της ελληνικής κουλτούρας, αντιλαμβάνεται την ευαισθησία του ελληνικού λαού τόσο στο ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα όσο και στο ζήτημα της πώλησης των μαχητικών Eurofighter με τους πυραύλους Meteor στην Τουρκία, αποτυπώνοντας όμως τη μεγάλη εικόνα από την οπτική των συμμάχων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Μείζον ζήτημα, που απαιτεί κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση, αποτελεί το Μεταναστευτικό, τονίζει ο κ. Λοτζ, διακρίνοντας κοινά στοιχεία στις ροές μεταναστών προς Βρετανία και Ελλάδα.

Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει η βρετανική κυβέρνηση για τo Μεταναστευτικό;

Το Μεταναστευτικό είναι ταυτόχρονα κεντρικό ευρωπαϊκό ζήτημα και θέμα με ιδιαίτερη εσωτερική πολιτική σημασία και προβολή στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η νέα μας κυβέρνηση έθεσε στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας με τους Ευρωπαίους εταίρους για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης. Οταν λειτουργούσε η σήραγγα της Μάγχης και τα μέτρα ασφαλείας δεν ήταν επαρκή, βλέπαμε όλο και περισσότερους παράτυπους μετανάστες να προσπαθούν να κρυφτούν σε φορτηγά που διέσχιζαν τη Μάγχη. Μετά την εφαρμογή των μέτρων τα αποτελέσματα ήταν εμφανή, όπως συνέβη και στα χερσαία σύνορα του Εβρου με τα μέτρα που πήρε η ελληνική κυβέρνηση. Οι λαθροδιακινητές, ωστόσο, είναι εξαιρετικά επιδέξιοι στο να προσαρμόζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Μόνο με την αναγνώριση του προβλήματος ως ευρωπαϊκού μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά, εφαρμόζοντας ελέγχους από άκρη σε άκρη.

Ποια θεωρείτε αποτελεσματικά αποτρεπτικά μέτρα για την παράνομη μετανάστευση;

Μας δεσμεύει η σύμβαση για τους πρόσφυγες εκείνους που πραγματικά αναζητούν καταφύγιο και άσυλο, σε αντίθεση με εκείνους που διακινούνται για οικονομικούς λόγους. Σε αυτή τη βάση βλέπω μεγαλύτερη συνεργασία και πεδίο συνεργασίας μεταξύ των χωρών που βρίσκονται στα αντίθετα άκρα της Ευρώπης, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελλάδας. Είναι πρόκληση η αντιμετώπιση της διακίνησης μεταναστών σε ένα τμήμα του Αιγαίου, σε μικρή απόσταση από τις τουρκικές ακτές, αλλά είναι αντίστοιχα μεγαλύτερη πρόκληση η επιτήρηση και αποτροπή σε μια ναυτική έκταση 200 και πλέον ναυτικών μιλίων από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής, με προορισμό την Κρήτη. Η επαφή μας με την ονομαζόμενη «Oμάδα του Καλαί» αποτελεί βασικό συστατικό στη συνεργασία μας και στις δύο πλευρές. Ανταλλάσσουμε πληροφορίες για να κατανοήσουμε τις εγκληματικές οργανώσεις που χειραγωγούν αυτούς τους ανθρώπους. Είχαμε δύο σημαντικές συμφωνίες τις τελευταίες εβδομάδες, μία με τη Γαλλία και στη συνέχεια με τη Γερμανία.

Στην περίπτωση της Γαλλίας, πρόκειται για την εφαρμογή μιας πιλοτικής συμφωνίας αποδοχής, στη βάση τού «ένας μέσα, ένας έξω». Η συμφωνία με τις γερμανικές Αρχές αφορά την αντιμετώπιση της «ροής παράνομου υλικού και πόρων που διευκολύνουν την παράτυπη μετανάστευση». Η Βρετανία ανακοίνωσε μια πρωτοβουλία, γνωστή και ως «παγκόσμια μέτρα για τη μετανάστευση», που περιλαμβάνει κυρώσεις κατά αρχηγών γνωστών συμμοριών, μεσολαβητών κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων, τραπεζιτών που χρησιμοποιούν το ισλαμικό σύστημα hawala για τη διακίνηση χρημάτων, ακόμα και κινεζική εταιρεία που παράγει και διαφημίζει δημοσίως υπερμεγέθεις φουσκωτές βάρκες που προορίζονται για τη διακίνηση ανθρώπων.

Οι εισροές παράτυπων μεταναστών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο άσκησης πίεσης προς όφελος χωρών;

Αν και είναι βάσιμος αυτός ο ισχυρισμός, είναι ωστόσο δύσκολο να είναι κανείς βέβαιος για την άμεση σύνδεση μεταξύ τού τι συμβαίνει, ποιος είναι υπεύθυνος και ποιος επωφελείται από αυτό, ιδίως σε εθνικό επίπεδο. Οι κυβερνήσεις είτε αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα είτε υπάρχουν άνθρωποι εντός των κυβερνήσεων που με κάποιον τρόπο συναινούν στην παράνομη διακίνηση ανθρώπων, επειδή θεωρούν ότι έτσι ασκούν πολιτική επιρροή. Ως ευρωπαϊκές δημοκρατίες αποτελούμε, στο σύνολο, ελκυστικό προορισμό για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η απόφαση όμως για το ποιος έρχεται στις χώρες μας πρέπει να ανήκει στις κυβερνήσεις μας.

Πόσο απέχουμε από την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα;

Τόσο ο Βρετανός πρωθυπουργός όσο και η στενή του ομάδα ήταν ανοιχτοί στην προσπάθεια της κυβέρνησης να επανενώσει τον Παρθενώνα. Αν υπάρξει συμφωνία μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου, η οποία αντανακλά τη νομοθεσία και τις νομικές απαιτήσεις που ισχύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, τότε η κυβέρνηση δεν θα σταθεί εμπόδιο. Ελπίζω το θέμα αυτό να μη γίνει αιτία να παραβλέψουμε την ευρύτερη πολιτιστική συνεργασία που υπάρχει μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελλάδας σε ένα ευρύ φάσμα, μεταξύ άλλων και με την επιμέλεια μουσείων.

Τα πολεμικά μέτωπα σε Ουκρανία, Λιβύη, Ισραήλ, Ιράν, Υεμένη παραμένουν ανοιχτά.

Η Βρετανία, αν και δεν είναι πλέον κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εξακολουθεί να είναι, όπως η Ελλάδα, ένα ισχυρό και αφοσιωμένο μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Εξακολουθούμε να είμαστε εγγυήτρια δύναμη στην Κύπρο και παραμένουμε ένας αφοσιωμένος παράγοντας σε αυτό το τμήμα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου λόγω των κυρίαρχων βάσεών μας στην Κύπρο, αλλά και των μακροχρόνιων ιστορικών φιλικών σχέσεων με την Ελλάδα και με την περιοχή, σε συνδυασμό με τις ευθύνες που απορρέουν από αυτό. Από την πρώτη μέρα της ρωσικής εισβολής, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελλάδα έχουν υποστηρίξει σθεναρά την Ουκρανία. Είμαστε επίσης ευρωπαϊκές δυνάμεις που έχουν μια ιδιαίτερα στενή σχέση με τις ΗΠΑ. Απορρίπτουμε από κοινού την τρομοκρατία και την καταδικάζουμε, γι’ αυτό και μετά την 7η Οκτωβρίου στο Ισραήλ έχουμε υποστηρίξει χωρίς ενδοιασμούς το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.

Υπάρχει κόκκινη γραμμή;

Ναι, υπάρχει. Η τρέχουσα κατάσταση είναι πηγή τεράστιας ανησυχίας. Διακρίνω μια εντυπωσιακή ομοιότητα ανάμεσα σε Ελλάδα και Βρετανία για το ζήτημα Ισραήλ - Γάζας. Υποστηρίζουμε ενεργά τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών, του Κατάρ και της Αιγύπτου να μεσολαβήσουν για την επίτευξη εκεχειρίας. Γινόμαστε μάρτυρες αβάσταχτου ανθρώπινου πόνου. Μερικές φορές, όμως, φίλοι και σύμμαχοι πρέπει να έχουμε το θάρρος να πούμε «φτάνει πια».

Η προσέγγισή μας σε ό,τι αφορά την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για ειρήνευση, που θα δώσει τέλος στη δεινή κατάσταση και θα επανακαθορίσει την πορεία προς τη λύση των δύο κρατών. Τόσο ο πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, τόνισαν πρόσφατα ότι η Βρετανία είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τη λύση των δύο κρατών, ενώ αναφέρθηκαν, επίσης, και στην ανάγκη για κατάπαυση του πυρός για την ανακούφιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την επιστροφή σε μια πορεία ειρήνης, η οποία ωστόσο προϋποθέτει το τέλος του ελέγχου της Γάζας από τη «Χαμάς» και τον αφοπλισμό της.

Πώς μπορεί να παρέμβει η διεθνής κοινότητα;

Τα Ηνωμένα Εθνη, εδώ και επτά και πλέον δεκαετίες, μπορούν να είναι τόσο ισχυρά όσο και η βούληση των κρατών-μελών τους. Ο ΟΗΕ είναι πράγματι αδύναμος, αλλά είναι επίσης η μόνη διεθνής ομάδα που έχουμε για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα. Δεν δικαιολογώ τυχόν δραστηριοποίηση τρομοκρατικών στοιχείων εντός της UNRWA που τάσσονται υπέρ της «Χαμάς», αλλά το να απορρίπτουμε συνολικά το σύστημα του ΟΗΕ θεωρώ ότι είναι δυσανάλογη και μη συνετή αντίδραση.

Στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν ήδη βυθιστεί τρία καράβια, ορισμένα από αυτά ελληνικής σημαίας. Πώς μπορεί να παρέμβει η διεθνής κοινότητα;

Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός παγκοσμίως να δούμε το Ιράν να αναπτύσσει επιθετικές πυρηνικές ικανότητες. Στην Ερυθρά Θάλασσα, οι Χούθι, ως Ιρανοί πληρεξούσιοι, υπενθύμισαν τόσο στη Βρετανία όσο και στην Ελλάδα -ως εμπορικά έθνη με ναυτική κληρονομιά- τα κοινά μας συμφέροντα και τα τρωτά μας σημεία. Η επανάληψη των επιθέσεων σε εμπορικά πλοία με τις τραγικές απώλειες ζωών είναι ακόμα μία απόδειξη του πόσο σημαντικό είναι να συνεργαζόμαστε. Τρέφουμε μεγάλο σεβασμό και θαυμασμό για τις ενέργειες της Ελλάδας στο θέμα αυτό. Οι βρετανικές δυνάμεις έχουν ενωθεί με τους συμμάχους των ΗΠΑ, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την απειλή των Χούθι με αεροπορικές επιδρομές. Ωστόσο, στο επίκεντρο των προσπαθειών μας εξακολουθεί να είναι η ασφάλεια των ναυτικών στην Ερυθρά Θάλασσα.
Δεν είναι προς το συμφέρον μας να αυξήσουμε εντάσεις ή να δημιουργήσουμε περαιτέρω δυσκολίες μεταξύ δύο συμμάχων, τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας

Η Βρετανία υπήρξε και παραμένει ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας. Μέχρι πότε όμως, ιδιαίτερα μετά τις πιέσεις των ΗΠΑ για αύξηση των αμυντικών επενδύσεων από τα μέλη του ΝΑΤΟ;

Δεν είναι παράλογο να ζητηθεί από τα ευρωπαϊκά έθνη να αναλάβουν λίγο περισσότερο από το βάρος. Εξαιρώ την Ελλάδα, γιατί για πολλά χρόνια βρίσκεται ανάμεσα στις 3 ή 4 χώρες που συνεισφέρουν στο ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα με την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών κάθε χώρας στο 5% αντικατοπτρίζει τον αβέβαιο κόσμο, στον οποίο πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε όλους όσοι έχουν επεκτατικές βλέψεις και επιτίθενται σε ανεξάρτητα κυρίαρχα έθνη. Εδώ και τριάμισι χρόνια οι Ουκρανοί αγωνίζονται όχι μόνο για την επιβίωσή τους, αλλά και για τη συνέχιση της ύπαρξής τους. Αν υποχωρούσαμε τώρα, θεωρώ ότι αυτό θα ήταν προδοσία.

Στο πρόσφατο παρελθόν τέθηκε ζήτημα από την Ελλάδα κατά της πώλησης των μαχητικών Eurofighter και των πυραύλων MBDA από την Αγγλία και τη Γερμανία προς την Τουρκία.

Η Βρετανία έχει ηγηθεί εκ μέρους της κοινοπραξίας Eurofighter στην προτεινόμενη πώληση των 40 Eurofighter στην Τουρκία. Πρόσφατα υπογράφηκε ένα μη δεσμευτικό μνημόνιο κατανόησης μεταξύ του υπουργού Αμυνάς μας και του υπουργού Αμυνας Γκιουλέρ στην Τουρκία, στην έκθεση του IDEF. Στο θέμα αυτό ήμασταν και συνεχίζουμε να είμαστε πολύ διαφανείς με την κυβέρνηση στην Αθήνα. Εχουμε συλλογικό συμφέρον οι δυτικές δυνατότητες στην Ευρώπη να χρησιμοποιούνται από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, αντί να πούμε στην Αγκυρα «όχι, δεν μπορείτε να έχετε Eurofighter». Κάτι τέτοιο θα είχε αποτέλεσμα η Τουρκία να προμηθευτεί αεροσκάφη από την Κίνα ή από αλλού. Κατανοούμε τις ιδιαίτερες δυσκολίες και ευαισθησίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.

Αυτό αποτυπώθηκε στη στάση της βρετανικής κυβέρνησης περί αμφισβήτησης κυριαρχίας νησιών του Αιγαίου από την Τουρκία, όπου το Λονδίνο ήταν -και παραμένει- σαφές ότι δεν υφίσταται κανένα ερώτημα σχετικά με το θέμα αυτό. Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Τουρκία, να τη βοηθήσουμε να εκσυγχρονίσει τις δυνατότητές της, να την κρατήσουμε πλήρως ενταγμένη στη συμμαχία του ΝΑΤΟ. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι τα όπλα και οι δυνατότητες που παρέχονται στους συμμάχους θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αποκλειστικά εξωτερικών απειλών.

Εχει «κλειδώσει» πλέον η συμφωνία;

Οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι ανησυχίες αυτές θα αντιμετωπιστούν σωστά, διότι δεν είναι προς το συμφέρον μας να αυξήσουμε τις εντάσεις ή να δημιουργήσουμε περαιτέρω δυσκολίες μεταξύ δύο συμμάχων, τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας, με τους οποίους θέλουμε να ενισχύσουμε τη συνεργασία και την εταιρική μας σχέση.

Πώς μπορεί το Ηνωμένο Βασίλειο να εξισορροπήσει τα συμφέροντα της εθνικής του ασφάλειας με τις διεθνείς διπλωματικές του δεσμεύσεις σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον, μετά και την επιβολή των αμερικανικών δασμών;

Οι ΗΠΑ παραμένουν η μεγαλύτερη και σημαντικότερη αγορά μας, αλλά είναι επίσης ένας θεμελιώδης εταίρος και σύμμαχός μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο πρωθυπουργός επένδυσε πολύ χρόνο και προσπάθεια για την εξασφάλιση μιας συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το εμπόριο. Ακόμα και αν ο βρετανικός λαός πριν από δέκα χρόνια αποφάσισε ότι θα αποχωρούσαμε από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένα έθνος μέσα στην Ευρώπη, ότι είμαστε γείτονες, εμπορικοί εταίροι, σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό η συμφωνία της 19ης Μαΐου ήταν τόσο σημαντική, συμπεριλαμβανομένων και των εμπορικών στοιχείων της. Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και η Ελλάδα, είναι εξωστρεφή διεθνή εμπορικά έθνη με ναυτική κληρονομιά, που πιστεύουν στο ελεύθερο εμπόριο. Δεν έχουμε υποστηρίξει την ευρεία επιβολή δασμών, ωστόσο η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει την ελευθερία δράσης, για να διαπραγματευτεί συμφωνίες επωφελείς για τη Βρετανία. Οι αξίες μας και η γεωγραφική μας εγγύτητα με την Ευρώπη, η σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και της Ελλάδας ως μέρος αυτής, θα είναι ένα πραγματικά σημαντικό στοιχείο.


Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά