Η Πανσέληνος του Αυγούστου θεωρείται η μεγαλύτερη του χρόνου και χαρίζει ένα μοναδικό υπερθέαμα στο κοινό που – όπως κάθε Αύγουστο – παρακολουθεί κάποια από τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται από το υπουργείο Πολιτισμού.

Ο λόγος για την Πανσέληνο του Οξύρρυγχου, η οποία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 9 Αυγούστου 2025 και πολλοί αρχαιολογικοί χώροι θα είναι ανοιχτοί, με ελεύθερη είσοδο, για το κοινό που επιθυμεί να ζήσει μία μοναδική εμπειρία.

Ιδιαίτερη ονομασία έχει λάβει η αυγουστιάτικη πανσέληνος, η οποία θα βρεθεί στην πλήρη φάση της, όπως επιβεβαιώνει και η NASA.


Πώς προέκυψε η ονομασία της 

Το «Φεγγάρι του Οξύρρυγχου» έχει πάρει το όνομά του από το ψάρι του γλυκού νερού που ζει στις Μεγάλες Λίμνες και τη λίμνη Champlain της Αμερικής. Ο οξύρρυγχος αλιευόταν εύκολα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου του καλοκαιριού και αποτελούσε σημαντική τροφή για τους ιθαγενείς που ζούσαν στην περιοχή. Παρόλο που κάποτε ο οξύρρυγχος ήταν αρκετά άφθονος στα τέλη του καλοκαιριού, σήμερα είναι πιο σπάνιο να αλιευθεί εκεί.

Μάλιστα, τα ψάρια εμφανίζονται και προϊστορικά, καθώς έχουν εντοπιστεί πριν από περίπου 136 εκατομμύρια χρόνια και πολλοί άνθρωποι τα αποκαλούν «ζωντανά απολιθώματα». Τα θηλυκά χρειάζονται περίπου 20 χρόνια για να αρχίσουν να αναπαράγονται και μπορούν να αναπαραχθούν μόνο κάθε 4 χρόνια. Ωστόσο, μπορούν να ζήσουν έως και 150 χρόνια. Σήμερα, υπάρχουν περίπου 29 είδη παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του οξύρρυγχου των λιμνών που βρίσκεται στις Μεγάλες Λίμνες. Έχουν εξελιχθεί σε μέγεθος και από τεράστια ψάρια είναι πλέον όσο μεγάλα είναι και τα λαβράκια.

Η λέξη «οξυρρύγχος» σημαίνει «αυτός που αναδεύει», κάτι που κάνει συγκεκριμένο ψάρι όταν ψάχνει για τροφή.


Το κόκκινο φεγγάρι του Αυγούστου

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, και ιδίως τον Αύγουστο, η Σελήνη φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι τους υπόλοιπους. Συχνά δε, παίρνει μια πιο βαθιά και κόκκινη απόχρωση.

Αυτό συμβαίνει διότι αυτή την περίοδο, η θέση της Σελήνης είναι χαμηλά στον ορίζοντας και έτσι το φως διαθλάται, με αποτέλεσμα να έχει μια σκούρα απόχρωση. Το φαινόμενο αυτό είναι ακόμα πιο έντονο κατά την ανατολή του φεγγαριού, η οποία συμβαίνει περίπου την ίδια στιγμή με τη Δύση του Ηλίου.

Μύθοι γύρω από την πανσέληνο του Αυγούστου

Η πανσέληνος του τελευταίου μήνα του καλοκαιριού φαίνεται να είναι μεγαλύτερη, αλλά και πιο λαμπερή. Αυτό ωστόσο που συμβαίνει είναι ότι τους θερινούς μήνες ο Ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινομενικής τροχιάς του στον ουρανό.

«Σεληνιασμός»

Ο μύθος για την πανσέληνο του Αυγούστου δεν είναι ο μοναδικός. Υπάρχουν και άλλοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί κατά καιρούς στους διάφορους λαούς, μεταξύ των οποίων η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» τη μέρα της πανσελήνου, εξ ου και η λέξη «σεληνιασμός». Αλλά υπάρχει και μία σύνδεσή του φεγγαριού με την επιληψία. Παρόλα αυτά, στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά (Annals of Emergency Medicine, Journal of Emergency Nursing, Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση ανάμεσα στη συμπεριφορά του ανθρώπου και στην πανσέληνο.

Μύθος είναι, επίσης, ότι τη μέρα της πανσελήνου γεννιούνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα. Ένας άλλος μύθος αφορά τον χρωματισμό της πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες σπάνιες συνθήκες πράγματι η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού γκρίζου), όταν π.χ. στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883.

Αν και πρόκειται για μύθους, οι οποίοι έχουν καταρριφθεί, εκείνοι συνεχίζουν να διαιωνίζονται.


Ελεύθερη είσοδος σε αρχαιολογικούς χώρους

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, για ακόμη μία χρονιά φέτος διοργανώνονται εκδηλώσεις με αφορμή την Αυγουστιάτικη Πανσέληνο, υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να επισκεφθούν με ελεύθερη είσοδο επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.

Για την ακρίβεια, 114 αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, μουσεία και μνημεία, σε ολόκληρη τη χώρα, θα υποδεχθούν το κοινό, κάτω από το φως του φεγγαριού. Θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις σε 71 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, ενώ περίπου 44 θα παραμείνουν ανοιχτοί για το κοινό με ελεύθερη είσοδο.

Παράλληλα, κατά την φετινή διοργάνωση, θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις από τις 8 έως και τις 13 Αυγούστου, σύμφωνα με το πρόγραμμα του υπουργείου, το οποίο περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις, μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, αστροπαρατήρηση, αφηγήσεις μύθων και ξεναγήσεις.