Την πιθανότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών συνθηκών που ευνοούν καταστροφικές πυρκαγιές, όπως αυτές που σημειώθηκαν το 2025 σε Τουρκία, Κύπρο και Ελλάδα αυξάνει δραματικά η κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη της ομάδας World Weather Attribution.

Διαβάστε: Κλιματική αλλαγή: ''Kαμπανάκι'' για τον τρίτο θερμότερο Ιούλιο της ιστορίας και το λιώσιμο των πάγων

Στην έρευνα, στην οποία συμμετέχουν και Έλληνες επιστήμονες από το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, οι συνθήκες που οδήγησαν στις φετινές μεγάλες πυρκαγιές είναι πλέον δέκα φορές πιο πιθανές σε σχέση με το παρελθόν, εξαιτίας της εμφανούς επίδρασης της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, η οποία καλύπτει τη χρονική περίοδο του Ιουνίου και Ιουλίου, η ίδια τάση επικρατεί και σε άλλες χώρες της Μεσογείου, ενώ αναμένονται ανάλογα αποτελέσματα και για την Ισπανία. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως, αν δεν περιοριστεί η καύση ορυκτών καυσίμων, ο κίνδυνος ακόμη πιο καταστροφικών πυρκαγιών θα εντείνεται διαρκώς.

Τα στοιχεία της μελέτης

Η ερευνητική ομάδα, αποτελούμενη από 28 ειδικούς από πανεπιστήμια και εθνικές υπηρεσίες της Τουρκίας, Ελλάδας, Ολλανδίας, Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, υπογραμμίζει:
  • Η κλιματική αλλαγή διαμόρφωσε το πλαίσιο για τις πυρκαγιές, επηρεάζοντας τις καιρικές συνθήκες τους μήνες, εβδομάδες και ημέρες πριν τις εκρήξεις.
  • Οι χειμερινές βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά 14% στην περιοχή, εντείνοντας τη θερινή ξηρασία.
  • Η έντονη ξηρασία πριν τις πυρκαγιές ήταν φέτος κατά 18% εντονότερη λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας.
  • Ο συνδυασμός ζέστης, ξηρασίας και ισχυρών ανέμων ήταν κατά 22% πιο ισχυρός, ενισχύοντας την εξάπλωση των πυρκαγιών.
  • Οι ταυτόχρονες μεγάλες πυρκαγιές σε αρκετές χώρες της Ευρώπης δοκιμάζουν τα όρια των πυροσβεστικών υποδομών.
Για πρώτη φορά, η ετήσια καμένη έκταση στην Ευρώπη ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο εκτάρια. Η μελέτη αποκαλύπτει ότι, στο σημερινό κλίμα με μέση αύξηση θερμοκρασίας 1,3°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ακραίες συνθήκες πυρκαγιάς, που παλαιότερα εμφανίζονταν μία φορά κάθε αιώνα, πλέον καταγράφονται σχεδόν κάθε 20 χρόνια.

Η ανάλυση

Οι επιστήμονες ανέλυσαν μετεωρολογικά δεδομένα και κλιματικά μοντέλα εστιάζοντας στις τεράστιες πυρκαγιές της Ανατολικής Μεσογείου μέχρι το τέλος Ιουλίου. Μέτρησαν τη συνολική μείωση των βροχοπτώσεων (14% σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή) και τον βαθμό ξηρασίας πριν τις πυρκαγιές, που είναι πια 18% πιο έντονος. Ένα ακόμη σημαντικό εύρημα είναι η αύξηση της συχνότητας ισχυρών καυσωνικών επεισοδίων και έντονων ανέμων (Ετησίων/μελτεμιών), που συμβάλουν τα μέγιστα στην εξάπλωση της φωτιάς.

Κατά τους ερευνητές, "χωρίς την κλιματική αλλαγή, αυτές οι συνθήκες θα ήταν εξαιρετικά σπάνιες", ενώ σήμερα αποτελούν την νέα πραγματικότητα για τη Μεσόγειο.

Ταυτόχρονα, καταγράφεται αύξηση στην ταχύτητα των ανέμων κυρίως στο Αιγαίο, γεγονός που οδηγεί σε δυσμενέστερες πυρομετεωρολογικές συνθήκες. Η τάση αυτή παρατηρείται την τελευταία τριακονταετία κι έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της συχνότητας και έντασης παρατεταμένων καυσώνων, που με τη σειρά τους ενισχύουν την ευφλεκτότητα της νεκρής καύσιμης ύλης στα δάση, δυσχεραίνοντας τις προσπάθειες κατάσβεσης.