Η υγεία των δασών σε ολόκληρη την Ελλάδα χαρτογραφείται μέσα από ένα καινοτόμο πρόγραμμα που υλοποιεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Στο πλαίσιο του έργου, επιστημονική ομάδα συλλέγει δεδομένα από δορυφόρους και επιτόπιες μετρήσεις, με στόχο την παραγωγή χαρτών που αποτυπώνουν την κατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων, τη βιοποικιλότητα, την καύσιμη ύλη καθώς και τις επιπτώσεις των πυρκαγιών.

Διαβάστε: Copernicus: Ο Αύγουστος του 2025 ο τρίτος θερμότερος που καταγράφηκε ποτέ στον πλανήτη

Το ερευνητικό έργο υλοποιείται από το Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τις εταιρείες Geosystems Hellas, Nerco και MPLegal. Αξιοποιούνται προηγμένα δορυφορικά συστήματα, αλλά και δεδομένα πεδίου που έχουν συγκεντρωθεί από τις Δασικές Υπηρεσίες.

Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη πρότυπων μεθοδολογιών για την παρακολούθηση και προστασία των δασών, με έμφαση στην αντιμετώπιση των συνεπειών των δασικών πυρκαγιών και τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.

«Είναι ένα πρόγραμμα, προϋπολογισμού περίπου ενός εκατομμυρίου ευρώ, που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2024 και ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2026 και έχει 5 θεματικές, που είναι η χαρτογράφηση της δασικής βλάστησης και των τύπων καύσιμης ύλης, η παρακολούθηση της υγείας των δασών, της βιοποικιλότητας και των κινδύνων και απειλών των δασών», εξηγεί, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Δημήτρης Σταυρακούδης.

 «Προχωρούμε στη διαχρονική καταγραφή των ειδών της δασικής βλάστησης στο σύνολο της χώρας, κάτι που αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, τη διατήρηση των οικοτόπων και την προστασία του φυσικού τοπίου», προσθέτει.

xartis1

Ελληνικά δάση: Γίνεται και χαρτογράφηση της καύσιμης ύλης

Επιπλέον, γίνεται χαρτογράφηση της καύσιμης ύλης, με στόχο τον αντιπυρικό σχεδιασμό αλλά και τη διαχείριση των οικοσυστημάτων στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης. Στην παρακολούθηση της υγείας των δασών χρησιμοποιούνται δορυφορικά δεδομένα για την ανίχνευση περιοχών που έχουν μολυνθεί από ασθένειες και για τη βιοποικιλότητα, και στο στόχαστρο μπαίνουν τα δασικά φυτικά είδη. Παράλληλα, ανιχνεύονται τυχόν απειλές σε περιοχές αυξημένου οικολογικού ενδιαφέροντος, όπως οι περιοχές Natura και τα Εθνικά Πάρκα προκειμένου να προστατευθούν από ανθρωπογενείς και φυσικούς κινδύνους.

«Έχουν δημιουργηθεί χάρτες τα τελευταία 10 χρόνια για όλη τη χώρα, που δείχνουν την εικόνα των δασών και τους τύπους της καύσιμης ύλης. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι υπάρχουν μεγάλες αλλαγές στα δάση από τις πυρκαγιές, και ειδικά σε περιοχές όπως στην Εύβοια ή τη νότια Αττική, όπου έχουν υποβαθμιστεί και είναι πλέον με πολύ χαμηλή βλάστηση», λέει ο κ. Σταυρακούδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν μειώνονται οι δασικές εκτάσεις καθώς αναγεννιούνται, μόνο όμως αν αφεθούν και δεν ξανακαούν. Ωστόσο, για να γίνει παραγωγικό ένα δάσος, απαιτούνται 15 με 20 χρόνια.

«Είναι σημαντική και η χαρτογράφηση τύπων βλάστησης που κάνουμε καθώς ομαδοποιούμε στην ταξινόμηση περιοχές με καύσιμη ύλη, κάτι που είναι κατάλληλο για μοντέλα διάδοσης πυρκαγιάς. Ουσιαστικά, αυτό το επίπεδο, χρησιμοποιείται για τη διαχείριση στο δασικό χώρο, προκειμένου να δεις ποιες περιοχές έχουν τα πιο εύφλεκτα καύσιμα και να εφαρμοστούν τα κατάλληλα διαχειριστικά μέτρα».

Σύμφωνα με τον καθηγητή δασολογίας, το υπουργείο, μετά το τέλος του έργου θα έχει την ευθύνη να αξιοποιήσει την πλατφόρμα.

xarths2

Σημειώνεται ότι πρόκειται για ερευνητικό πρόγραμμα που υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (μέσω του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος), με τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Λεπτομέρειες του έργου Sat4FOREST θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο της ΔΕΘ, στο περίπτερο 17, stand 2, στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου.