Χρειάστηκαν 31 επιστήμονες και μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση "Nature" για να βγει ένα συμπέρασμα για την αιτία που ο Εγκέλαδος ταρακούνησε τη Σαντορίνη -και κατά συνέπεια όλες τις Κυκλάδες- στις αρχές του 2025. Το συμπέρασμα που κατέληξαν, δηλαδή η ηφαιστειακή κρίση με την οποία σχετίζονταν οι συναπτοί σεισμοί, δεν είναι πρωτοφανές. Ακόμα και κατά τη διάρκεια των δονήσεων επιστήμονες είχαν μιλήσει για αυτό. Ωστόσο, ένα νέο στοιχείο φέρει ίδιο μάγμα ανάμεσα στο ηφαίστειο της Σαντορίνης και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο. Η σύνδεση, εξάλλου, είχε επίσης ειπωθεί. Μπορεί το όνομα του τελευταίου να είναι εξωτικό, ωστόσο βρίσκεται μόλις επτά χιλιόμετρα βορειοανατολικά. 

Διαβάστε: Σεισμός 3,9 Ρίχτερ ταρακούνησε το νησί - Για ισχυρές δονήσεις στη συγκεκριμένη περιοχή κάνει λόγο ο Ευθύμιος Λέκκας

Ο τίτλος στο "Nature" ήταν "Η ηφαιστειακή κρίση αποκαλύπτει ένα συζευγμένο μαγματικό σύστημα στη Σαντορίνη και το Κολούμπο". Ο λόγος γίνεται για ένα μάγμα ανάμεσα στα δύο ηφαίστεια, ενώ η μελέτξη δείχνει ότι μοιράζονται την ίδια τροφοδοσία.  

41586_2025_9525_fig3_html_0

Σεισμοί στη Σαντορίνη: Αρχή από το καλοκαίρι του 2024

Τι συνέβη, λοιπόν, και στις 27 Ιανουαρίου άρχισε ο τρομακτικός χορός των Ρίχτερ, που κράτησε ένα μήνα; Οι ερευνητές, τέσσερις εκ των οποίων Έλληνες (Παρασκευή Νομικού, Δημήτρης Αναστασίου, Κώστας Ραπτάκης και Μαρία Τσακίρη) θέτουν το σημείο έναρξης αρκετά πιο πριν, δηλαδή το καλοκαίρι του 2024. Ήταν τότε που στοιχεία παράξενα καταγράφηκαν από τα όργανα παρακολούθησης της Σαντορίνης. 

Σύμφωνα με το φυσικό Φλοράν Μπρενγκιέ, του γαλλικού Ινστιτούτου Γεωεπιστημών (ISTerre) και από τους συνυπογράφοντες τη μελέτη, "στις αρχές του 2025, το μάγμα σχημάτισε έναν δίαυλο, δηλαδή μια σχεδόν κατακόρυφη ρωγμή στον φλοιό της Γης, μέσα στην οποία διείσδυσε και μετακινήθηκε για 13 χιλιόμετρα, σταματώντας την πορεία του μόλις 3 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια".

Πριν τις δονήσεις, σημειώθηκε η ανύψωση του εδάφους της Καλντέρας. Αύξηση, επιπλέον, σημειώθηκε στις εκπομπές ηφαιστειακών αερίων στο όμορο ηφαιστειογενές νησί της Νέας Καμένης. Οι προειδοποιήσεις ήταν εκεί, ωστόσο σε εκείνο το σημείο η πρόβλεψη δεν γινόταν να είναι τόσο ζοφερή. Ούτε, φυσικά, το απόγειο, που έθεσε ολόκληρη τη Σαντορίνη, τον Φεβρουάριο του 2025, σε έκτακτη ανάγκη. 

Η 27η Ιανουαρίου ήταν η ημερομηνία ανίχνευσης εκατοντάδων σεισμικών δονήσεων. Αυτές, μάλιστα, συνόδευε σεισμικός βόμβος, που είναι χαρακτηριστικός της κίνησης του μάγματος.

41586_2025_9525_fig2_html_0

Η υποχώρηση

Στις αρχές Φεβρουαρίου, τα επίκεντρα πλησίασαν στην επιφάνεια και ορισμένοι σεισμοί ξεπέρασαν το μέγεθος των 5 Ρίχτερ. Προς τις 20 Φεβρουαρίου, η ροή μάγματος προς τον δίαυλο σταδιακά σταμάτησε, οι σεισμοί αραίωσαν και το έδαφος σταμάτησε να παραμορφώνεται.

Ωστόσο, οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η περιοχή, όπου συγκλίνουν η Ευρασιατική και η Αφρικανική τεκτονική πλάκα, παραμένει από τις πιο ενεργές ηφαιστειακά στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον μπορεί να σημειωθούν ξανά έντονα φαινόμενα, ακόμα και με καθυστέρηση αρκετών μηνών από τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια.

Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν πανεπιστημιακοί και ειδικοί από την Αθήνα, τη Ρώμη, το Βερολίνο και το Ρέικιαβικ

41586_2025_9525_fig1_html_1