Η έξαρση των φαινομένων της νεανικής παραβατικότητας, της παραμέλησης ανηλίκων, της κακοποίησης παιδιών και της ενδοοικογενειακής βίας έχουν «υποχρεώσει» τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων της χώρας μας να παραπέμπουν πολύ πιο εύκολα παιδιά-θύματα τέτοιων κοινωνικών καταστάσεων στους εισαγγελείς ανηλίκων, με το ερώτημα της απομάκρυνσης από το οικείο οικογενειακό περιβάλλον τους. Για πολύ σημαντική έξαρση του φαινομένου των παραμελημένων ή/και κακοποιημένων παιδιών, τα οποία «φιλοξενούνται» με εισαγγελικές εντολές -και συχνά για πολλούς μήνες- στα νοσοκομεία παίδων και τις παιδιατρικές κλινικές γενικών νοσοκομείων του ΕΣΥ της χώρας μας κάνει λόγο στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» η Σταυρούλα Νικολοπούλου-Κωσταρίδου, διευθύντρια της ιατρικής υπηρεσίας του νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και η παιδιατρική κλινική του Νοσοκομείου… Πύργου «φιλοξενούσε» μέχρι πρότινος πέντε τέτοια παιδάκια.

Διαβάστε: “Επιδημία” μυωπίας στην Ευρώπη: 7 στα 10 παιδιά κινδυνεύουν από τη “μάστιγα” της οθόνης έως το 2050 – Τι λένε οι ειδικοί στο parapolitika.gr

Από την πλευρά του, ο Ευάγγελος Γιαβασόπουλος, διευθυντής της νοσηλευτικής υπηρεσίας του νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης, εξηγεί στα «Π» ότι «αυτή η διευρυνόμενη ευκολία με την οποία οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων ζητούν από τους εισαγγελείς ανηλίκων την απομάκρυνση παιδιών από το οικείο τους οικογενειακό περιβάλλον, με αποτέλεσμα το φαινόμενο των “φιλοξενούμενων” για μήνες παιδιών στα παιδιατρικά νοσοκομεία και τις παιδιατρικές κλινικές γενικών νοσοκομείων του ΕΣΥ να λαμβάνει, τους τελευταίους μήνες, μία ορατή έξαρση, οφείλεται στον φόβο των στελεχών των κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων για κάποιο ενδεχόμενο σοβαρό επεισόδιο το οποίο θα μπορούσε να λάβει χώρα εντός μιας οικογένειας, για την κατάσταση της οποίας είναι από προηγουμένως ενημερωμένα αυτά τα στελέχη των δήμων. Ο φόβος φυλάει τα έρημα, με άλλα λόγια». «Μόνον η δημιουργία και η λειτουργία νέων προνοιακών δομών για τέτοια παραμελημένα ή/και κακοποιημένα παιδάκια, με εξειδικευμένο προσωπικό, δηλαδή παιδοψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, παιδαγωγούς, εργοθεραπευτές κ.ά., θα έδινε τη δυνατότητα για οριστική λύση σε αυτό το φαινόμενο των επί πολλών μηνών “φιλοξενούμενων” σε νοσοκομεία του ΕΣΥ παιδιών», διευκρινίζει στα «Π» η κοινή διοικήτρια στα διασυνδεόμενα νοσοκομεία του ΕΣΥ της Αττικής, «Σισμανόγλειο», «Αμαλία Φλέμιγκ» και Παίδων Πεντέλης, Ζωή Ρακοπούλου, η οποία μας εξηγεί επίσης ότι το υπουργείο Υγείας δεν είναι από μόνο του αρμόδιο για να δώσει λύση στο εν λόγω ζήτημα. «Χρειάζεται πολιτική βούληση, αλλά και διάθεση, από πολλές πλευρές», μας εξηγεί με νόημα η ίδια.

Tο νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης ''φιλοξενεί'' σήμερα 15 παραμελημένα από τις οικογένειές τους παιδάκια

Σημειώνεται ότι το νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης «φιλοξενεί» σήμερα 15 παραμελημένα από τις οικογένειές τους παιδάκια, σε έναν ιδιαιτέρως διαμορφωμένο για παιδιά χώρο εντός του κτιρίου του ιδρύματος, τον «Χώρο Υποδοχής και Φιλοξενίας», δυναμικότητας 14 κλινών, σύμφωνα με όσα αναφέρει στα «Π» η Χαρίκλεια Μανούκα, προϊσταµένη της κοινωνικής υπηρεσίας του νοσοκοµείου Παίδων Πεντέλης, η οποία µας λέει επίσης ότι «έχουµε φτάσει να “φιλοξενούµε” ταυτόχρονα ακόµα και περίπου 25 τέτοια παιδάκια, ενώ έχει υπάρξει τέτοιο παιδάκι, το οποίο παρέµεινε “φιλοξενούµενο” στο νοσοκοµείο Παίδων Πεντέλης ακόµα και για οκτώ µήνες... Μας απασχολεί ιδιαιτέρως και πολύ έντονα, καθηµερινά, η επανένταξη αυτών των παιδιών στην κοινωνία µε τους καλύτερους και ισότιµους όρους», µας εξηγεί η ίδια.

«Φανταστείτε ότι αυτά τα παιδάκια προσέρχονται αιφνιδίως στο νοσοκοµείο, σε ένα περιβάλλον το οποίο έχει σκοπό να αντιµετωπίζει την αρρώστια, συνοδεία της Αστυνοµίας, µε εύλογο αποτέλεσµα να διαταράσσεται ο ψυχισµός τους, να αναρωτιούνται “για ποιον λόγο” πρέπει να µείνουν σε ένα νοσοκοµείο και, συνεπώς, αντιδρούν µε διάφορους τρόπους». Αυτό τονίζει, από τη δική της πλευρά, στα «Π» η αναπληρώτρια διοικήτρια του νοσοκοµείου Παίδων Πεντέλης, Φαίη Θειακού, η οποία σπεύδει να συµπληρώσει ότι «στόχος µας πάντα είναι τα παιδιά αυτά να ξαναγυρίσουν στην οικογένειά τους και, έτσι, εφαρµόζουµε µία ολιστική προσέγγιση για την επαναφορά τους στο φυσικό περιβάλλον της οικογένειάς τους. ∆ίνουµε ψυχή και σώµα για να επιτυγχάνουµε αυτόν τον στόχο µας».

Μια εύλογη λύση αρχίζει να διαφαίνεται επιτέλους αχνά στον ορίζοντα σχετικά µε την τύχη των «φιλοξενούµενων» αυτών παιδιών, έπειτα από σχετικές εισαγγελικές παραγγελίες, είτε στα τρία παιδιατρικά νοσοκοµεία του ΕΣΥ της Αττικής είτε σε άλλες παιδιατρικές κλινικές γενικών νοσοκοµείων του ΕΣΥ της χώρας µας. Συγκεκριµένα, και σύµφωνα µε πολύ καλά πληροφορηµένες πηγές των «Π», έπειτα από σχετική πρόταση του προέδρου της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Εργαζοµένων ∆ηµοσίων Νοσοκοµείων (ΠΟΕ∆ΗΝ), Μιχάλη Γιαννάκου, τόσο ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, όσο και ο υφυπουργός Υγείας, αρµόδιος για θέµατα Ψυχικής Υγείας και Εξαρτήσεων, ∆ηµήτρης Βαρτζόπουλος, έχουν θέσει στο «τραπέζι» τού µεταξύ τους διαλόγου την αλλαγή του συστήµατος για την προστασία τέτοιων εγκαταλελειµµένων παιδιών.

Η πρόταση του κ. Γιαννάκου, την οποία συζητούν ήδη ο Γιώργος Φλωρίδης και ο ∆ηµήτρης Βαρτζόπουλος, προβλέπει να εκδίδονται σχετικές εισαγγελικές παραγγελίες για τη «φιλοξενία» τέτοιων εγκαταλελειµµένων ή/και κακοποιηµένων παιδιών στις ειδικές κοινοτικές δοµές του ∆ηµοσίου, αλλά, ενδεχοµένως, και του ιδιωτικού τοµέα, ενώ αυτά τα εγκαταλελειµµένα παιδιά να διακοµίζονται στα παιδιατρικά νοσοκοµεία ή στις παιδιατρικές κλινικές των γενικών νοσοκοµείων του ΕΣΥ της χώρας µας αποκλειστικά και µόνον για τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, καθώς και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες αυτά χρήζουν τυχόν νοσηλείας. Μετά το πέρας της διενέργειας των σχετικών εξετάσεων ή της νοσηλείας τους, αυτά τα παιδιά θα επιστρέφουν στις ειδικές κοινοτικές δοµές του ∆ηµοσίου, αλλά και του ιδιωτικού τοµέα.

Τι έχει καταγγείλει η ΠΟΕ∆ΗΝ για τα παραµεληµένα παιδιά που ''ξεμένουν'' στα νοσοκομεία

Την πιο πρόσφατη σχετική καταγγελία του έδωσε τον περασµένο Μάιο, µε γραπτή δήλωσή του, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Εργαζοµένων ∆ηµοσίων Νοσοκοµείων (ΠΟΕ∆ΗΝ), Μιχάλης Γιαννάκος, ο οποίος περιέγραφε µια διαρκή εικόνα εγκατάλειψης. Τα παραµεληµένα ή/και κακοποιηµένα παιδιά εισάγονται στα παιδιατρικά νοσοκοµεία µε εισαγγελική εντολή, «περνούν» από ιατρικές εξετάσεις και… µένουν εκεί επ’ αόριστον, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιµες θέσεις σε προνοιακές µονάδες, έγραφε τότε ο πρόεδρος της ΠΟΕ∆ΗΝ. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τα στοιχεία που διέθετε τότε η Οµοσπονδία από επίσηµες πηγές, στις 6 Μαΐου 2025 παρέµεναν στα παιδιατρικά νοσοκοµεία:

  • 7 παιδιά στο Παίδων Πεντέλης.
  • 8 παιδιά στο νοσοκοµείο Παίδων Αθήνας «Π. και Α. Κυριακού».
  • 25 παιδιά στο νοσοκοµείο Παίδων Αθήνας «Αγία Σοφία». Κι αυτά µόνο στα τρία µεγάλα παιδιατρικά νοσοκοµεία της Αττικής, καθώς ο αριθµός αυξάνεται, εάν συνυπολογιστούν επίσης οι παιδιατρικές κλινικές άλλων νοσοκοµείων του ΕΣΥ της χώρας µας.

Η διαπίστωση, σύµφωνα µε την ΠΟΕ∆ΗΝ, είναι µία: «Τα παιδιά -θύµατα ενδοοικογενειακής βίας ή αµέλειας- µετατρέπονται σε “διαχειριστικό βάρος” για ένα σύστηµα που αδυνατεί να τους προσφέρει την παραµικρή σταθερότητα».

''Δεν τους αξίζει τέτοια τύχη''

«Ραγδαία η αύξηση παιδιών µε εισαγγελική εντολή στα νοσοκοµεία. Στοιχεία που σοκάρουν», ανέφερε τότε ο Μιχάλης Γιαννάκος και συµπλήρωνε: «Το πανεπιστηµιακό νοσοκοµείο του Ρίου πέρυσι (2024) όλο το έτος διαχειρίσθηκε 31 παιδιά µε εισαγγελική εντολή. Φέτος, για λιγότερο των πέντε µηνών (έως τον Μάιο του 2025, δηλαδή), διαχειρίσθηκε 22 παιδιά. Στα τρία παιδιατρικά νοσοκοµεία της Αττικής ο αριθµός των παιδιών που “φιλοξενούνται” µε εισαγγελική εντολή αυξάνεται ραγδαία το τελευταίο χρονικό διάστηµα. Σήµερα (Μάιος) είναι πάνω από 40 παιδιά». Και ο Μιχάλης Γιαννάκος κατέληγε ως εξής: «Επαναλαµβάνουµε ότι στα κακοποιηµένα παιδιά δεν αξίζει τέτοια τύχη, “παρκαρισµένα” σε ένα δωµάτιο νοσοκοµείου, αναστατώνοντας τη λειτουργία των κλινικών, χωρίς να φταίνε. Θα πρέπει να µεταφέρονται σε µονάδες πρόνοιας για να συνεχίζουν δραστηριότητες, σχολεία. Για να τεθούν σε προγράµµατα υιοθεσίας και αναδοχής».

Πόση παιδική ηλικία χωράει σε ένα παιδιατρικό δωμάτιο;

Για τα περισσότερα παιδιά, το νοσοκοµείο είναι απλώς ένας προσωρινός χώρος νοσηλείας. Για µερικά άλλα, που έχουν εγκαταλειφθεί ή και κακοποιηθεί, το νοσοκοµείο είναι το σπίτι τους. Η άσκοπη και µακροχρόνια παραµονή τους σε αυτό το περιβάλλον αφήνει ένα βαθύ αποτύπωµα στην ψυχολογική και συναισθηµατική τους ανάπτυξη. Το αποτύπωµα αυτό µπορεί να εξελιχθεί σε ένα επίπονο τραύµα και να στιγµατίσει την εφηβική και ενήλικη ζωή τους.

Έρευνες στο πεδίο της εξελικτικής ψυχολογίας έχουν αναδείξει την εγκατάλειψη και την κακοποίηση ως παράγοντες επικινδυνότητας για την εκδήλωση ψυχικών διαταραχών. Ειδικότερα, πολυάριθµες µελέτες µε τη χρήση απεικονιστικών τεχνικών εγκεφάλου (όπως MRI & fMRI) έχουν καταγράψει διαρθρωτικές και λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο λόγω της εγκατάλειψης και της κακοποίησης, οι επιπτώσεις των οποίων δεν περιορίζονται στην παιδική ηλικία, αλλά επεκτείνονται και στην ενήλικη ζωή. Παιδιά που έχουν κακοποιηθεί ή παραµεληθεί είναι έως έξι φορές πιθανότερο να εµπλακούν σε εγκληµατικές δραστηριότητες και έως τρεις φορές πιθανότερο να φυλακιστούν ως ενήλικες.

Η εκτεταµένη χρήση που παρατηρείται στις υπηρεσίες ενδονοσοκοµειακής περίθαλψης, σε συνδυασµό µε την υπολειτουργία εναλλακτικών κοινοτικών δοµών, οδηγεί στον στιγµατισµό των παιδιών και δυσχεραίνει την προσαρµογή τους σε άλλα περιβάλλοντα. Η διαβίωση σε έναν χώρο συνδεδεµένο µε τον πόνο και την ασθένεια ασυνείδητα δίνει το µήνυµα στα παιδιά ότι είναι «άρρωστα», δηµιουργώντας πεποιθήσεις αδυναµίας και µειωµένης αυτοπεποίθησης.

Η εκτεταµένη χρήση που παρατηρείται στις υπηρεσίες ενδονοσοκοµειακής περίθαλψης, σε συνδυασµό µε την υπολειτουργία εναλλακτικών δοµών, οδηγεί στον στιγµατισµό τους και δυσχεραίνει την προσαρµογή τους σε άλλα περιβάλλοντα

Η αγάπη, η ανθρωπιά και η φροντίδα του υγειονοµικού προσωπικού µπορούν να λειτουργήσουν ως στήριγµα, όµως δεν µπορούν να αντικαταστήσουν την οικογενειακή θαλπωρή και την αξία που έχει το σταθερό περιβάλλον διαβίωσης. Η Πολιτεία οφείλει να επανασχεδιάσει τις δοµές κοινωνικής µέριµνας, ακολουθώντας παραδείγµατα άλλων σύγχρονων κοινωνιών, οι οποίες αγκαλιάζουν τις ανάγκες αυτών των παιδιών. Στη βάση αυτή του νέου επιδηµιολογικού προτύπου, δηµιουργούνται χώροι µε εξειδικευµένο προσωπικό και εγκαταστάσεις που θυµίζουν σπίτι µε παιδικά δωµάτια, παιχνίδια και συνοµήλικα παιδιά. Επιστηµονικά δεδοµένα υπογραµµίζουν ότι προστατευτικοί παράγοντες, όπως η σταθερή και ενσυναισθητική σχέση µε ενήλικες φροντιστές, καθώς και οι υποστηρικτικές σχέσεις µε συνοµηλίκους µειώνουν τις αρνητικές συνέπειες της παρατεταµένης νοσοκοµειακής διαµονής και ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών. Με την κατάλληλη στήριξη όλων µας, αυτά τα παιδιά µπορούν να πάρουν πίσω την παιδική τους ηλικία.

* Άρθρο της Γλυκερίας Αποστολοπούλου συµβουλευτικής ψυχολόγου MSc - ψυχοθεραπεύτριας

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά