EnΑρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Παρουσιάζεται μεγάλος πήλινος μυκηναϊκός αμφορέας
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν πλείστα εκθέματα
Ο μυκηναϊκός αμφορέας παραδόθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης το 2018, αλλά τώρα παρουσιάζεται για πρώτη φορά, στο πλαίσιο εκθεσιακού θεσμού
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει για πρώτη φορά μεγάλο πήλινο μυκηναϊκό αμφορέα. Θα είναι το εξέχον έκθεμα του θεσμού που άρχισε την περασμένη Τετάρτη, 1 Οκτωβρίου, και θα κρατήσει ως την τελευταία ημέρα του έτους, δηλαδή τις 31 Δεκεμβρίου. Τίτλος του θεσμού είναι «Νέα αποκτήματα / Νέες προσεγγίσεις», ενώ ο αμφορέας θεωρείται ότι προέρχεται από τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Τορώνης στη Χαλκιδική.
Διαβάστε: Έλληνες πεζοναύτες “στη μάχη” με αντίγραφο πανοπλίας 3.500 ετών
Η Ελισάβετ Παπανικολάου ήταν εκείνη που παρέδωσε τον αμφορέα στο μουσείο, το 2018. Η ενημέρωση κάνει λόγο για «έναν μεγάλο εμπορικό/μεταφορικό ψευδόστομο μυκηναϊκό αμφορέα της Ύστερης Εποχής Χαλκού ‒μοναδικό δείγμα του είδους του στη συλλογή κεραμικής του Μουσείου‒ που μάλλον χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση και μεταφορά απλού ή αρωματικού ελαίου. Η επιφάνειά του, καλυμμένη από θαλάσσιους οργανισμούς, δείχνει πως το αγγείο κείτονταν για χρόνια σε ήρεμο και σκοτεινό θαλάσσιο περιβάλλον, δηλαδή σε βαθιά νερά».
Τι υποδεικνύουν η πετρογραφική και χημική ανάλυσή του ως πιθανή προέλευση και κέντρο παραγωγής του; Μπορούμε να προτείνουμε μια υποθετική θαλάσσια διαδρομή του με βάση τις μελέτες για τους δίαυλους ναυσιπλοΐας στο προϊστορικό Αιγαίο; Ποιες παράκτιες θέσεις της Ύστερης Εποχής Χαλκού στον Τορωναίο κόλπο θα μπορούσαν να αποτελούν τελικό προορισμό ή ενδιάμεσο σταθμό σε αυτήν την υποτιθέμενη διαδρομή; Είναι σχεδόν αναπόφευκτο, τελικά, ένα αρχαιολογικό εύρημα που δεν προέρχεται από ασφαλές ανασκαφικό σύνολο ‒όπως ο συγκεκριμένο αμφορέας‒ να γεννά περισσότερα ερμηνευτικά ερωτήματα, παρά να παρέχει σαφείς απαντήσεις».
Παιγνιώδης, λοιπόν, η ανακοίνωση του Αρχαιολογικού Μουσείου, ουσιαστικά προσκαλεί τους επισκέπτες να αναζητήσουν τις απαντήσεις, επισκεπτόμενοι την έκθεση «Νέα αποκτήματα/Νέες προσεγγίσεις». Μάλιστα, δεν είναι ο αμφορέας το μόνο αντικείμενο που θα εκτεθεί. Υπάρχουν κι άλλα αντικείμενα που κάνουν... ντεμπούτο ή που, αφού παρέμειναν για καιρό στις αποθήκες, έκαναν το... ρεκτιφιέ τους (αποκατάσταση) και πλέον προσεγγίζονται διαφορετικά, ερμηνεύονται με διαφορετικό τρόπο ή εμφανίζονται μέσω νέων επιστημονικών δεδομένων.
Η διοργάνωση έχει στόχο να φέρει σε επαφή ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που θα μοιραστούν με συναδέλφους και το κοινό νέες ανακαλύψεις, και θα συζητήσουν ζητήματα παραγωγής, διάδοσης, διανομής και χρήσης των εμπορικών αμφορέων στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή.
Διαβάστε: Έλληνες πεζοναύτες “στη μάχη” με αντίγραφο πανοπλίας 3.500 ετών
Η Ελισάβετ Παπανικολάου ήταν εκείνη που παρέδωσε τον αμφορέα στο μουσείο, το 2018. Η ενημέρωση κάνει λόγο για «έναν μεγάλο εμπορικό/μεταφορικό ψευδόστομο μυκηναϊκό αμφορέα της Ύστερης Εποχής Χαλκού ‒μοναδικό δείγμα του είδους του στη συλλογή κεραμικής του Μουσείου‒ που μάλλον χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση και μεταφορά απλού ή αρωματικού ελαίου. Η επιφάνειά του, καλυμμένη από θαλάσσιους οργανισμούς, δείχνει πως το αγγείο κείτονταν για χρόνια σε ήρεμο και σκοτεινό θαλάσσιο περιβάλλον, δηλαδή σε βαθιά νερά».
Αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης: Η ανακοίνωση για τον αμφορέα
Το μυστήριο για την προέλευση του αμφορέα και ενδεχομένως τις συνθήκες της εποχής διανθίζει σε ανακοίνωσή του το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: «Εάν η (φερόμενη) προέλευσή του από τον κόλπο της Τορώνης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε είναι το βορειότερο δείγμα αυτού του τύπου αμφορέων στο Αιγαίο. Σε αυτήν την περίπτωση, η εναπόθεσή του στη θάλασσα συνδέεται, άραγε, με κάποιο συμβάν των μυκηναϊκών χρόνων; Π.χ. με ένα άγνωστο μέχρι σήμερα ναυάγιο, ή αγκυροβόλημα, ή αναγκαστική απόρριψη φορτίου λόγω θαλασσοταραχής; Ή, μήπως, με μια δευτερογενή μετακίνηση κατά τους νεότερους χρόνους, με το αγγείο λ.χ. να μεταφέρεται εκεί πιασμένο στα δίχτυα ψαράδων;Τι υποδεικνύουν η πετρογραφική και χημική ανάλυσή του ως πιθανή προέλευση και κέντρο παραγωγής του; Μπορούμε να προτείνουμε μια υποθετική θαλάσσια διαδρομή του με βάση τις μελέτες για τους δίαυλους ναυσιπλοΐας στο προϊστορικό Αιγαίο; Ποιες παράκτιες θέσεις της Ύστερης Εποχής Χαλκού στον Τορωναίο κόλπο θα μπορούσαν να αποτελούν τελικό προορισμό ή ενδιάμεσο σταθμό σε αυτήν την υποτιθέμενη διαδρομή; Είναι σχεδόν αναπόφευκτο, τελικά, ένα αρχαιολογικό εύρημα που δεν προέρχεται από ασφαλές ανασκαφικό σύνολο ‒όπως ο συγκεκριμένο αμφορέας‒ να γεννά περισσότερα ερμηνευτικά ερωτήματα, παρά να παρέχει σαφείς απαντήσεις».
Παιγνιώδης, λοιπόν, η ανακοίνωση του Αρχαιολογικού Μουσείου, ουσιαστικά προσκαλεί τους επισκέπτες να αναζητήσουν τις απαντήσεις, επισκεπτόμενοι την έκθεση «Νέα αποκτήματα/Νέες προσεγγίσεις». Μάλιστα, δεν είναι ο αμφορέας το μόνο αντικείμενο που θα εκτεθεί. Υπάρχουν κι άλλα αντικείμενα που κάνουν... ντεμπούτο ή που, αφού παρέμειναν για καιρό στις αποθήκες, έκαναν το... ρεκτιφιέ τους (αποκατάσταση) και πλέον προσεγγίζονται διαφορετικά, ερμηνεύονται με διαφορετικό τρόπο ή εμφανίζονται μέσω νέων επιστημονικών δεδομένων.
Διεθνές συνέδριο για σύμπραξη ερευνητών
Εξάλλου, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης θα φιλοξενήσει στις 10 και 11 Οκτωβρίου 2025 διεθνές επιστημονικό συνέδριο για τους εμπορικούς αμφορείς με τίτλο «Amphoras and the Archaeology of Ancient Economies (8th through 1st Centuries BC) |Part 3 THESSALONIKI: Regional Production – Regional Circulation: Amphoras and Aegean Communities».Η διοργάνωση έχει στόχο να φέρει σε επαφή ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που θα μοιραστούν με συναδέλφους και το κοινό νέες ανακαλύψεις, και θα συζητήσουν ζητήματα παραγωγής, διάδοσης, διανομής και χρήσης των εμπορικών αμφορέων στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή.
