Ο Γιώργος Καπουτζίδης, μέσα από την τηλεοπτική σειρά «Σέρρες» σύστησε στο ευρύ κοινό τον όρο intersex. Πρόκειται για τα διαφυλικά άτομα. Δηλαδή, άτομα που γεννιούνται φέροντας τα χαρακτηριστικά και των δύο φύλων.

Ο όρος ερμαφρόδιτος που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα θεωρείται σήμερα ανακριβής και προσβλητικός, ενώ ο διεθνής όρος intersex έχει καθιερωθεί για να αποφεύγονται συγχύσεις με τη διεμφυλικότητα (transgender), που αφορά την ταυτότητα φύλου και όχι τα βιολογικά χαρακτηριστικά.

Τι σημαίνει ο ορισμός Intersex

Ο όρος ίντερσεξ (intersex) ή διαφυλικός αναφέρεται σε άτομα που γεννιούνται με φυσικές παραλλαγές στα χαρακτηριστικά φύλου τους όπως στα χρωμοσώματα, στις γονάδες, στα ορμονικά προφίλ ή στην εσωτερική και εξωτερική ανατομία οι οποίες δεν αντιστοιχούν πλήρως στους κλασικούς ιατρικούς ορισμούς του «αρσενικού» ή του «θηλυκού» σώματος. Οι παραλλαγές αυτές αποτελούν μέρος της φυσικής βιολογικής ποικιλομορφίας του ανθρώπινου είδους και δεν συνιστούν κάποια παθολογία.

Το να είναι κάποιος ίντερσεξ αφορά αποκλειστικά το σώμα του, και όχι την ταυτότητα φύλου ή τη σεξουαλικότητά του. Δηλαδή, ένα ίντερσεξ άτομο μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται ως άνδρας, γυναίκα, μη δυαδικό ή με οποιαδήποτε άλλη ταυτότητα φύλου, και να έχει οποιονδήποτε σεξουαλικό προσανατολισμό. Πρόκειται για μια φυσική, βιολογική ποικιλία όχι για “ανωμαλία” ή “ελάττωμα”.

Οι ίντερσεξ διαφοροποιήσεις μπορεί να είναι εμφανείς από τη γέννηση ή να αποκαλύπτονται αργότερα, συνήθως στην εφηβεία ή ακόμη και στην ενήλικη ζωή. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι διαφορές αυτές εντοπίζονται μόνο μέσω γενετικών εξετάσεων.

Πόσα Intersex άτομα υπάρχουν;

Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου 1 στα 200 άτομα παγκοσμίως, δηλαδή περίπου το 0,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, γεννιέται με ίντερσεξ χαρακτηριστικά. Αυτό σημαίνει ότι η παρουσία των ίντερσεξ ατόμων είναι σχεδόν τόσο συχνή όσο τα κόκκινα μαλλιά ή τα δίδυμα αδέρφια.

Οι παραλλαγές μπορεί να αφορούν διαφορετικούς συνδυασμούς χρωμοσωμάτων (όπως ΧΧΥ, ΧΥΥ, ΧΧΧΥ, Χ0, κ.ά.), ορμονικές διαφοροποιήσεις ή συνύπαρξη ιστών ωοθηκών και όρχεων (ωοθηκόρχεις). Οι περισσότερες περιπτώσεις δεν σχετίζονται με απειλητικές για τη ζωή παθήσεις τα ίντερσεξ άτομα είναι κατά κανόνα υγιή.

Ωστόσο, ιστορικά και ακόμη και σήμερα σε πολλές χώρες ίντερσεξ βρέφη έχουν υποβληθεί σε χειρουργικές ή ορμονικές παρεμβάσεις χωρίς τη συναίνεσή τους, προκειμένου να αποκτήσουν πιο “αποδεκτά” εξωτερικά χαρακτηριστικά. Αυτές οι πρακτικές έχουν χαρακτηριστεί από διεθνείς οργανισμούς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς πρόκειται για μη αναστρέψιμες επεμβάσεις που μπορεί να προκαλέσουν σωματικό και ψυχικό τραύμα.

Η Μάλτα ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο (το 2015) που απαγόρευσε νομικά τις μη συναινετικές επεμβάσεις σε ίντερσεξ παιδιά, ανοίγοντας τον δρόμο για διεθνή προστασία των δικαιωμάτων τους.

Οι αλήθειες γύρω από τα Intersex άτομα

Η κοινωνία έχει αρχίσει σταδιακά να αντιλαμβάνεται πως το φύλο δεν είναι δυαδικό δεν υπάρχει μόνο “άνδρας” και “γυναίκα” αλλά ένα φάσμα. Τα ίντερσεξ σώματα αποτελούν μέρος αυτής της φυσικής ποικιλίας, που υπήρχε πάντοτε στον άνθρωπο.

Πολλοί ίντερσεξ ακτιβιστές και οργανώσεις, όπως η IntersexUK, εργάζονται διεθνώς για την εκπαίδευση, την ενημέρωση και την ενδυνάμωση των ίντερσεξ ατόμων. Συνεργάζονται με θεσμούς, όπως ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, διεκδικώντας νομοθετικές αλλαγές και την αναγνώριση του δικαιώματος των ίντερσεξ ανθρώπων να αποφασίζουν οι ίδιοι για το σώμα τους.

Η ορατότητα παραμένει κρίσιμο ζήτημα. Τα ίντερσεξ άτομα σπάνια αποτελούν αντικείμενο δημόσιας συζήτησης, ενώ όταν αναφέρονται στα μέσα ενημέρωσης, συχνά παρουσιάζονται μέσα από λανθασμένα ή δραματοποιημένα αφηγήματα. Αυτή η έλλειψη ενημέρωσης οδηγεί σε κοινωνικό στίγμα, άγνοια και απομόνωση.

Όπως τονίζουν οι ίδιοι οι ίντερσεξ άνθρωποι, τίποτα δεν πρέπει να γίνεται για εμάς, χωρίς εμάς. Οι πολιτικές που αφορούν τα σώματα και τα δικαιώματά τους οφείλουν να περιλαμβάνουν ενεργά τις φωνές των ίντερσεξ ατόμων.

Η ανακάλυψη ότι κάποιος είναι ίντερσεξ μπορεί να είναι δύσκολη, κυρίως λόγω της κοινωνικής προκατάληψης, όχι εξαιτίας της ίδιας της βιολογικής του κατάστασης. Πολλοί περιγράφουν αυτή την εμπειρία ως ένα ταξίδι προς την αποδοχή, την αυτογνωσία και την κατανόηση της ομορφιάς της ανθρώπινης ποικιλομορφίας.

Η διαφυλικότητα δεν είναι κάτι που πρέπει να “διορθωθεί”, αλλά κάτι που χρειάζεται να γίνει ορατό, σεβαστό και κατανοητό.