Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς χώρους μνήμης της χώρας μας, τιμώντας όλους εκείνους που θυσιάστηκαν για την ελευθερία. Αυτό το ιερό μνημείο συμβολίζει την αιώνια ευγνωμοσύνη του έθνους προς τους αφανείς ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους στους πολεμικούς αγώνες. Κάθε επιγραφή που διακρίνουμε χαραγμένη στους πωρόλιθους αφηγείται μια ιστορία θάρρους και αυτοθυσίας.

Διαβάστε: Πυρ ομαδόν της αντιπολίτευσης κατά Μητσοτάκη για τον Άγνωστο Στρατιώτη: Οι κατηγορίες για "ψάρεμα από την ακροδεξιά" και η Κωνσταντοπούλου στο κάδρο

Άγνωστος στρατιώτης: Ο συμβολισμός του μνημείου

Η ιδέα δημιουργίας ενός μνημείου για τους αγνώστους πεσόντες έχει τις ρίζες της στην κλασική αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, όπως ο Θουκυδίδης, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Χαρίτων αναφέρονται σε παρόμοιες τιμητικές πρακτικές για τους πεσόντες πολεμιστές. Το σύγχρονο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ιδρύθηκε με απόφαση του Θεόδωρου Πάγκαλου στις 3 Μαρτίου 1926, όταν κατείχε τη θέση του υπουργού Στρατιωτικών. Τα επίσημα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 25 Μαρτίου 1932 από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Μιχαλακόπουλο, παρουσία πολυάριθμων ξένων αντιπροσωπειών.

Ο ρόλος της Προεδρικής φρουράς στον Άγνωστο Στρατιώτη

Η φύλαξη του ιερού χώρου ανατέθηκε σε ειδικό στρατιωτικό σώμα που αρχικά ονομάστηκε «Φρουρά του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη». Το 1935, με την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β', η μονάδα μετονομάστηκε σε «Βασιλική Φρουρά». Μετά τη μεταπολίτευση του 1974, καθιερώθηκε η σημερινή ονομασία «Προεδρική Φρουρά», με τους εύζωνες να φυλάσσουν το μνημείο επί εικοσιτετράωρου βάσεως.

Τι λένε οι επιγραφές και τα τοπωνύμια στο Μνημείο του Άγνωστου στρατιώτη

Οι επιγραφές που διακρίνουμε χαραγμένες στους πωρόλιθους του μνημείου αποτελούν χάρτη της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Κάθε τοπωνύμιο αντιπροσωπεύει έναν τόπο όπου ο ελληνικός στρατός έδωσε σημαντικές μάχες, τιμώντας τη μνήμη των πεσόντων.

Στην αριστερή πλευρά του κενοταφίου βρίσκονται χαραγμένες οι μάχες του Α' Βαλκανικού Πολέμου. Στους πωρόλιθους των σκαλοπατιών διαβάζουμε τα πεδία μαχών του Β' Βαλκανικού Πολέμου και της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η δεξιά πλευρά φιλοξενεί τις επιγραφές από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία. Μετά την Απελευθέρωση το 1944, προστέθηκαν τα πεδία μαχών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα οι τοποθεσίες από τη συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας.

Οι πρόσφατες προσθήκες στο μνημείο

Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν προστεθεί πέντε νέες περιοχές στις επιγραφές του μνημείου. Το 1994, με απόφαση της Βουλής, χαράχθηκε το όνομα «Κύπρος» προς τιμήν των θυμάτων της τουρκικής εισβολής του 1974. Η πιο πρόσφατη προσθήκη έγινε το 2015, όταν προστέθηκαν οι λέξεις «Αιγαίο», «Ιόνιο», «Μεσόγειος» και «Ατλαντικός». Αυτές οι επιγραφές τιμούν τους Έλληνες ναύτες που έπεσαν κατά τη διάρκεια πολέμων, καθώς και τις θυσίες των πληρωμάτων του Εμπορικού Ναυτικού κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Καταλυτική για αυτή την προσθήκη ήταν η παρέμβαση του ιδρύματος «Άλσος ελληνικής ναυτικής παράδοσης» υπό την προεδρία του ναυάρχου Κυριάκου Κυριακίδη.

Η αρχιτεκτονική και η συμβολική διάσταση

Το μνημείο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη, ο οποίος κέρδισε τον διαγωνισμό με το ψευδώνυμο ΣΚΡΑ. Η γλυπτική διακόσμηση έγινε από τον Φωκίωνα Ρωκ, δημιουργώντας ένα έργο που συνδυάζει τη λιτότητα με την επιβλητικότητα. Στον τοίχο πίσω από τον τάφο υπάρχει ανάγλυφη παράσταση γυμνού οπλίτη με κράνος και ασπίδα. Αριστερά και δεξιά της παράστασης διακρίνουμε φράσεις από τον Επιτάφιο του Περικλέους: «μία κλίνη κενή φέρεται εστρωμένη των αφανών» και «ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος».