Βρισκόμαστε μια ανάσα πριν από τις φετινές εξετάσεις, μια περίοδο ιδιαίτερα φορτισμένη για τους εφήβους καθώς από τη μια μεριά κυριαρχεί στα παιδιά το άγχος της επίδοσης στις εξετάσεις και από την άλλη, η σκέψη για τις στιγμές χαλάρωσης που θα ακολουθήσουν μόλις αυτές ολοκληρωθούν…

Υπάρχουν όμως, τρόποι αντιμετώπισης του άγχους, κάποια στρατηγική για να το αποβάλλουν και να αποδώσουν καλύτερα;

Η ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου μιλώντας στο ΑΠΕ –ΜΠΕ διευκρινίζει ότι «η περίοδος των εξετάσεων είναι κάτι δύσκολο για τα παιδιά, καθώς είναι κάτι άγνωστο γι αυτά, ενώ τους δημιουργεί ανησυχία και σημαντικό προβληματισμό».

«Ακόμα και τα παιδιά που είναι καλά προετοιμασμένα έχουν ιδιαίτερο άγχος εκείνη τη στιγμή. Μπορεί να φοβούνται μήπως δεν γράψουν καλά, μήπως δεν περάσουν, κάνοντας «μαύρα» σενάρια», προσθέτει.

«Οι γονείς είναι οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται πως αισθάνονται τα παιδιά τους…» εξηγεί η κ. Καππάτου. «Ο ρόλος του γονιού είναι εξαιρετικά σημαντικός. Πολλές φορές έχουν τις καλύτερες των προθέσεων, αλλά δυστυχώς με τη στάση τους δεν λειτουργούν καθησυχαστικά στα παιδιά.

Πρέπει οι ίδιοι να καταλάβουν ότι όσο και να πιέζουν τώρα τα παιδιά -τις παραμονές ειδικά των εξετάσεων- δεν έχει κανένα νόημα. Γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγονται οι φασαρίες, οι εντάσεις, οι διαρκείς υποδείξεις. Όταν βλέπουν ότι το παιδί τους είναι πιεσμένο ή αγχωμένο, να καθίσουν να το ακούσουν με προσοχή, αποφεύγοντας τα κηρύγματα. Να το προτρέψουν να σκεφτεί θετικά, ακόμη και να βάλει στη σκέψη του ότι σε λίγες μέρες οι εξετάσεις θα τελειώσουν και να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί εκείνη τη στιγμή».

Να μην μεταφέρουν οι γονείς στα παιδιά το δικό τους άγχος και τη δική τους αγωνία, συμβουλεύει η γνωστή ψυχολόγος καθώς «οι γονεϊκές προσδοκίες είναι που αυξάνουν το άγχος των παιδιών. Πρέπει να διατηρούν την ψυχραιμία τους και την ηρεμία τους και να μη δείχνουν, ούτε την ημέρα που δίνει το παιδί εξετάσεις, αγχωμένοι. Τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να «διαβάζουν» τους γονείς, ακόμα κι αν δεν τους πουν τίποτα, το βλέπουν στα μάτια και το αισθάνονται ακόμα και από τις κινήσεις που κάνουν».

«Είναι βασικό» λέει η γνωστή παιδοψυχολόγος «να διασφαλίσουμε στα παιδιά ένα ήρεμο περιβάλλον, χωρίς κριτικές ή απαγορεύσεις. Τα παιδιά θέλουν στη συγκεκριμένη φάση συμπαράσταση, υποστήριξη και μερικές φορές καθοδήγηση. Για παράδειγμα, μπορεί ένα παιδί να έχει παραιτηθεί και να μη θέλει να κάνει επανάληψη, επειδή φοβάται, γιατί νιώθει ότι εκείνη τη στιγμή δεν θυμάται τίποτα. Τότε οι γονείς πρέπει να λειτουργήσουν με θετική ενίσχυση και χωρίς υπερβολές, χωρίς υπερπροστασία».

Ποια είναι όμως εκείνα τα σημάδια που «μιλούν» από μόνα τους για μια ιδιαίτερα πιεσμένη ψυχολογική κατάσταση ενός εφήβου; Η ψυχολόγος εξηγεί: «Μπορεί το ίδιο το παιδί να μιλήσει για το άγχος του, μπορεί να κάνει κακές σκέψεις ότι δεν θα πετύχει και δεν θα γράψει τίποτε, ότι του χρόνου πρέπει να ξαναδώσει εξετάσεις… Μπορεί να δυσκολεύεται στον ύπνο, τελευταία στιγμή να μην έχει όρεξη να διαβάσει, να υπάρχουν ξεσπάσματα κλάματος, να βρίσκεται σε υπερένταση και να δημιουργεί καυγά με το παραμικρό, να μη θέλει να του φωνάξει κανένας. Όλα αυτά είναι σημαντικές ενδείξεις ότι το παιδί μας έχει άγχος και εκεί ο ρόλος του γονιού πρέπει να είναι καθησυχαστικός».

Όσο για το εάν υπάρχουν διέξοδοι χαλάρωσης, ικανές να μειώσουν το άγχος και την κούραση, η κ. Καππάτου απαντά: «Βεβαίως και υπάρχουν. Η ήπια άθληση, η μουσική, ο χορός, η συζήτηση με φίλους, αποτελούν μαγικές ενασχολήσεις για τα παιδιά την περίοδο των εξετάσεων που μπορούν να λειτουργήσουν χαλαρωτικά. Επίσης, το να είναι οι γονείς ένα μεγάλο «αυτί» για να τα ακούσει, δημιουργώντας θετικές προϋποθέσεις, είναι μια εξαιρετική διέξοδος».

Σε στιγμές, όμως, που ο οργανισμός πρέπει να αντέξει στη δοκιμασία του έντονου άγχους και να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις για συγκέντρωση, ετοιμότητα και διαύγεια, είναι επίσης απαραίτητη μια ισορροπημένη διατροφή. «Οι κόποι μιας ολόκληρης χρονιάς κρίνονται σε λίγες στιγμές. Γι’ αυτό όσο απαραίτητο είναι το μεθοδικό διάβασμα, άλλο τόσο απαραίτητη είναι την περίοδο αυτή η σωστά οργανωμένη διατροφή», τονίζει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η σύμβουλος διατροφής Δήμητρα Τσερδανέλη.

Τι πρέπει όμως να τρώνε τα παιδιά ώστε να αποδίδουν πνευματικά καλύτερα; Ψάρια, ξηροί καρποί, ζυμαρικά, γαλακτοκομικά (ειδικά τα τυριά), φρέσκα φρούτα και λαχανικά, είναι ορισμένα από τα τρόφιμα που δεν θα πρέπει να λείπουν ποτέ από το καθημερινό διαιτολόγιο.

Δίνοντας μερικές συμβουλές για την περίοδο εξετάσεων, η σύμβουλος διατροφής μιλά για το μυστικό της επιτυχίας που δεν είναι άλλο από το πρωινό. Αποτελεί το σημαντικότερο γεύμα για την πνευματική απόδοση. Επίσης, αν οι υποψήφιοι κάνουν δίαιτα, θα πρέπει να την διακόψουν, αφού μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό, ευερεθιστότητα, αυξημένη κόπωση, μείωση της συγκέντρωσης, δυσκολίες απομνημόνευσης και γενικότερα μπορεί να αυξήσει το άγχος και να περιορίσει την πνευματική απόδοση.

Η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων φαγητού σε τακτά χρονικά διαστήματα, περίπου κάθε 3-4 ώρες, κυρίως υγιεινών σνάκ όπως φρέσκα φρούτα, φυσικοί χυμοί, σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, σπιτικές πίτες και ανάλατοι ξηροί καρποί είναι επιτακτική.
«Δυστυχώς» για τα παιδιά, θα πρέπει να αποφεύγονται τα γλυκά, εκτός από λίγη σοκολάτα η οποία περιέχει συστατικά που σχετίζονται με την τόνωση, τη μείωση του άγχους και τη βελτίωση της διάθεσης. Τέλος, προσοχή στους καφέδες, αφού η υπερκατανάλωση καφεΐνης επιτείνει την νευρικότητα και βλάπτει σοβαρά την πνευματική απόδοση.