Καθηµερινά στους ελληνικούς δρόµους διαδραµατίζονται σκηνές τραγωδίας. Ζωές χάνονται µέσα σε µια στιγµή, οικογένειες βυθίζονται στο πένθος και ένα απλό λάθος αρκεί για να µετατρέψει µια συνηθισµένη διαδροµή σε εφιάλτη. Και, παρόλο που τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. δείχνουν µείωση στα τροχαία για το πρώτο 9µηνο του 2025 σε σχέση µε το αντίστοιχο 9µηνο του 2024, ενώ, όπως επισηµαίνει στα «Π» ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, είχαµε µείωση των θανατηφόρων τροχαίων το τετραήµερο της 28ης Οκτωβρίου κατά 60% σε σχέση µε πέρυσι, ωστόσο οι αριθµοί παραµένουν εξαιρετικά υψηλοί, µε την Ελλάδα να µετρά χιλιάδες τροχαία και να εξακολουθεί να «πληρώνει» βαρύ φόρο αίµατος στην άσφαλτο.

Διαβάστε: Αυτοκινητόδρομοι "βαμμένοι" με αίμα: 14 νεκροί και 554 τραυματίες στην Αττική μόνο τον Οκτώβριο


Σοκάρουν οι αριθμοί των τροχαίων ατυχημάτων και δυστυχημάτων

Συνολικά, από τον Ιανουάριο έως και τον Σεπτέµβριο του 2025 σηµειώθηκαν 8.336 τροχαία, έναντι 8.502 το αντίστοιχο διάστηµα το 2024. Από αυτά, 394 είχαν θανατηφόρα κατάληξη (έναντι 472 πέρυσι) και 347 χαρακτηρίζονται σοβαρά (έναντι 368 το 2024). Ακόµα, καταγράφηκαν 7.595 ελαφρά τροχαία (έναντι 7.662). Όσον αφορά τους αριθµούς των θυµάτων, αποτυπώνουν µε τον πιο σκληρό τρόπο την ανθρώπινη διάσταση πίσω από τις στατιστικές. Συγκεκριµένα, οι νεκροί από τροχαία δυστυχήµατα για το πρώτο 9µηνο του 2025 ανήλθαν σε 421 (έναντι 503 το 2024), ενώ οι βαριά τραυµατίες ήταν 412 (έναντι 429). Οι ελαφρά τραυµατίες ανήλθαν σε 9.717 (έναντι 9.893), µε το σύνολο των παθόντων στην άσφαλτο να φτάνουν τους 10.550 (έναντι 10.825).

Η σκληρή αυτή εικόνα έρχεται σε µια περίοδο που το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών έχει θέσει σε εφαρµογή τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, που, όπως τονίζει ο κ. Κυρανάκης, µιλώντας στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», «δεν είναι ακόµα ένα νοµοσχέδιο, αλλά µια πολιτική απόφαση για τη ζωή». Υπενθυµίζεται πως, µεταξύ άλλων, προβλέπει αυστηρότερα πρόστιµα για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, τη χρήση κινητού, αλλά και τις παραβάσεις που σχετίζονται µε τη µη τήρηση ορίων ταχύτητας, µε το στοίχηµα που πρέπει τώρα να κερδηθεί να είναι η εφαρµογή του, η οποία, σύµφωνα µε τον κ. Κυρανάκη, γίνεται ήδη πράξη και αποδεικνύεται και από τη µείωση των θανατηφόρων τροχαίων κατά 60% σε σχέση µε πέρυσι κατά το τετραήµερο της 28ης Οκτωβρίου.

troxaia-grafima


Κίμων Λογοθέτης: Τα τρία στοιχεία που διατηρούν τα τροχαία σε υψηλά επίπεδα

Γιατί, όµως, τα τροχαία ατυχήµατα και δυστυχήµατα παραµένουν υψηλά; Όπως αναφέρει ο Κίµων Λογοθέτης, σύµβουλος διαχείρισης Κυκλοφορίας και Οδικής Ασφάλειας, µιλώντας στα «Π», τα τρία στοιχεία που διατηρούν τα τροχαία σε υψηλά επίπεδα είναι ο οδηγός, το οδικό δίκτυο και το όχηµα. «Το οδικό δίκτυο και οι αρµόδιοι που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους είναι οι βασικοί υπαίτιοι των τροχαίων. Πρόκειται γι’ αυτούς που δεν συντηρούν τους δρόµους, αντικαθιστούν τα τρακαρισµένα στηθαία ασφαλείας µε µπετόβεργες, δεν ενδιαφέρονται για τις διαγραµµίσεις και τις πινακίδες σήµανσης, δεν σχεδιάζουν τη βελτίωση του οδικού δικτύου. Σε συνδυασµό µε την κακή νοοτροπία των Ελλήνων οδηγών -οι οποίοι, παρόλο που είναι καταρτισµένοι, καταφεύγουν συχνά σε ακραία παραβατικές συµπεριφορές, όπως είναι η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ- δηµιουργείται ένα εκρηκτικό µείγµα, στο οποίο προστίθεται η παλαιότητα του στόλου των οχηµάτων, µε µέσο όρο ηλικίας τα 18 έτη. Γιατί συµβαίνει αυτό; Γιατί δεν δίνονται κίνητρα απόσυρσης των παλαιών οχηµάτων, µε αποτέλεσµα να κυκλοφορούν στους δρόµους χιλιάδες αυτοκίνητα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις οδικής ασφάλειας, ρυπαίνουν και εµπλέκονται συχνά σε τροχαία», αναφέρει χαρακτηριστικά. Σύµφωνα µε τον ειδικό, πιο επιρρεπείς στα σοβαρά τροχαία µε τραυµατίες ή και νεκρούς είναι οι νέοι από 25 έως 35 ετών, οι οποίοι αισθάνονται έµπειροι οδηγοί, υπερεκτιµώντας συχνά τις ικανότητές τους. Αντίθετα, πιο προσεκτικοί είναι οι οδηγοί από 18 έως 22 ετών, επειδή είναι πιο «ψαρωµένοι», µε τον κίνδυνο να αρχίζει όταν θεωρούν πως έχουν αποκτήσει ικανότητα στην οδήγηση. Από την άλλη πλευρά, πολλά δυστυχήµατα συµβαίνουν από οδηγούς µεγάλης ηλικίας, άνω των 80 ετών, αφού δεν υπάρχει ηλικιακό όριο στην άδεια οδήγησης, παρά µόνο ιατρικές εξετάσεις. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που γιατροί γνωµατεύουν καταλληλότητα για οδήγηση, χωρίς να υφίσταται.


Σημαντικό εργαλείο ο νέος ΚΟΚ, μόνο εάν εφαρμοστεί ολοκληρωμένα

Σύµφωνα µε τον κ. Λογοθέτη, ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, ο οποίος τέθηκε σε εφαρµογή από τον Σεπτέµβριο του 2025, µπορεί να αποτελέσει ένα σηµαντικό εργαλείο για τη µείωση των τροχαίων, αλλά µόνο εάν εφαρµοστεί ολοκληρωµένα, χωρίς εκπτώσεις και σε συνδυασµό µε την «έξυπνη» παρακολούθηση παραβάσεων, µε τη βοήθεια καµερών που χρησιµοποιούν την Τεχνητή Νοηµοσύνη. «Οι αυστηρές ποινές δεν αποδίδουν όταν ο έλεγχος είναι εντελώς δειγµατοληπτικός. Οταν τα τεχνικά µέσα λειτουργήσουν και αρχίσουν να αποστέλλονται οι παραβάσεις στο gov.gr, τότε θα αρχίσει και η καθολική εφαρµογή του νέου ΚΟΚ και θα αποδώσει, ακόµα και αν οι ποινές δεν είναι τόσο αυστηρές. Με τη σειρά της, η τεχνολογία µπορεί να αποτελέσει πολύτιµο σύµµαχο στην προσπάθεια για οδική ασφάλεια και γι’ αυτό το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης αναλαµβάνει πλέον ενεργό ρόλο, σε συνεργασία µε το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών. Πράγµατι, υπάρχουν κάµερες µε Τεχνητή Νοηµοσύνη που µπορούν να πιστοποιήσουν παραβάσεις όπως η µη χρήση προστατευτικού κράνους, η µη χρήση ζώνης ασφαλείας, η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, ακόµα και να ελέγξουν αν ένα όχηµα έχει περάσει τεχνικό έλεγχο (ΚΤΕΟ). Ετσι, το υπουργείο σχεδιάζει να αξιοποιήσει αυτήν την τεχνολογία µέσω νέου νοµοσχεδίου, που προβλέπει την εγκατάσταση 2.000 σταθερών καµερών µε Τεχνητή Νοηµοσύνη και επιπλέον 500 κινητών καµερών, οι οποίες θα τοποθετηθούν σε οχήµατα για την πιστοποίηση παραβάσεων σε πραγµατικό χρόνο. Ωστόσο, όλα αυτά απαιτούν χρόνο και προετοιµασία, µε την καθυστέρηση να είναι ήδη σηµαντική. Ειδικότερα, οι 388 κάµερες για την παραβίαση του ερυθρού σηµατοδότη, που είχαν συµβασιοποιηθεί από την Περιφέρεια Αττικής τον Νοέµβριο του 2024, δεν έχουν ακόµη τοποθετηθεί. Ενώ, λοιπόν, οι εξαγγελίες κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, µέχρι να υλοποιηθούν όλα αυτά δεν υπάρχει ακόµη ουσιαστικός τεχνικός έλεγχος των παραβάσεων, ειδικά στην Αττική, όπου καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά».


Ο παράγοντας του αλκοόλ

Ιδιαίτερα λυπηρό είναι πως δεν έχει γίνει ακόµη αντιληπτό στην Ελλάδα ότι αλκοόλ και οδήγηση δεν πάνε µαζί. Χαρακτηριστικό της ασυνειδησίας πολλών είναι πως πρόσφατα εντοπίστηκαν µέχρι και οµάδες στο Viber µέσω των οποίων κάποιοι ενηµέρωναν τους οδηγούς πού υπάρχουν µπλόκα της Τροχαίας, πού κάνουν αλκοτέστ και πώς να τα αποφύγουν. «Αρκετοί οδηγοί σκέφτονται µόνο το πρόστιµο και την αφαίρεση διπλώµατος. ∆εν έχουν σκεφτεί τι σηµαίνει να εµπλακούν σε σοβαρό τροχαίο υπό την επήρεια αλκοόλ: οι ασφαλιστικές εταιρείες ενδέχεται να µην καλύψουν το συµβάν, ενώ οι συνέπειες για τη ζωή του δράστη και του θύµατος µπορεί να είναι καταστροφικές οικονοµικά, νοµικά, αλλά και ανθρώπινα. Μια στιγµή ασυνειδησίας µπορεί να “κλείσει” τουλάχιστον δύο σπίτια», σηµειώνει ο ειδικός. Ακόµα ένα σοβαρό πρόβληµα που επισηµαίνει ο κ. Λογοθέτης και πρέπει να αντιµετωπιστεί άµεσα είναι το εγχειρίδιο που χρησιµοποιείται για την εκπαίδευση των νέων οδηγών. «Είµαστε η µοναδική χώρα της Ευρώπης όπου άλλα µαθαίνει ένας νέος οδηγός και άλλα ισχύουν στην πράξη. Το εγχειρίδιο που χρησιµοποιείται είναι από τη δεκαετία του 1970. Οι οδηγοί µαθαίνουν άλλα όρια από αυτά που ορίζει ο νέος ΚΟΚ, σε µια ύλη παρωχηµένη. Ακόµα και το µάθηµα της Κυκλοφοριακής Αγωγής στα σχολεία συνήθως καταλήγει σε ώρα παιχνιδιού, χωρίς συγκεκριµένη ύλη και χωρίς οι εκπαιδευτικοί να έχουν την απαραίτητη γνώση να διδάξουν οδική ασφάλεια. Τα πρόστιµα παραµένουν ακόµη σε δραχµές, ενώ η πρόκληση θανατηφόρου δυστυχήµατος εξακολουθεί να θεωρείται πληµµέληµα και όχι κακούργηµα, σύµφωνα µε το επίσηµο βιβλίο του υπουργείου».


Οι σημαντικές πρωτοβουλίες από την πλευρά της Πολιτείας

Αξίζει, βέβαια, να σηµειωθεί πως τον τελευταίο καιρό έχουν υπάρξει σηµαντικές πρωτοβουλίες από την πλευρά της Πολιτείας, ώστε να δούµε µια αξιόλογη µείωση των τροχαίων. Αρχικά, το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών σε συνεργασία µε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την Αστυνοµία έχουν ενισχύσει τους ελέγχους της Τροχαίας. Παράλληλα, ξεκίνησε η εικοσιτετράωρη λειτουργία των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς τα Σαββατόβραδα, µε πρωτοβουλία του αναπληρωτή κ. Κυρανάκη, ώστε να µην οδηγεί κανείς µετά την κατανάλωση αλκοόλ. Η τεχνολογία και η σωστή εκπαίδευση των οδηγών µπορούν να αλλάξουν τα δεδοµένα στην οδική ασφάλεια, αλλά µόνο αν εφαρµοστούν στην πράξη. Γιατί, παρά τα βήµατα που έχουν ήδη γίνει προς τη σωστή κατεύθυνση, τα θανατηφόρα τροχαία εξακολουθούν να σηµειώνονται σχεδόν καθηµερινά, µε ορισµένες οδικές αρτηρίες, όπως ο Κηφισός, να παραµένουν εξαιρετικά επικίνδυνες. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα µπορεί να φτάσει τα ευρωπαϊκά επίπεδα οδικής ασφάλειας, όµως αυτό απαιτεί θέληση, αποφασιστικότητα και καθολική εφαρµογή των µέτρων, χωρίς εκπτώσεις και αδράνεια, ξεκινώντας από τα πιο επικίνδυνα σηµεία, εκεί όπου η απόσταση ανάµεσα στη ζωή και τον θάνατο µετριέται σε λίγα µέτρα.


Κωνσταντίνος Κυρανάκης: Ο νέος ΚΟΚ ήταν µια πολιτική απόφαση για τη ζωή

Για χρόνια η Ελλάδα πληρώνει βαρύ φόρο αίµατος στην άσφαλτο. ∆εν είναι απλοί αριθµοί, είναι οικογένειες που διαλύονται. Γι’ αυτό δεν κρυφτήκαµε, αλλά µπήκαµε στη µάχη. Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας δεν ήταν ακόµα ένα νοµοσχέδιο. Ήταν µια πολιτική απόφαση για τη ζωή. Για να µπει τέλος στην ατιµωρησία και να αλλάξει η οδική κουλτούρα. Το στοίχηµα που πρέπει τώρα να κερδηθεί είναι η εφαρµογή του - και ήδη την κάνουµε πράξη. Γι’ αυτό, µαζί µε τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και την Αστυνοµία, ενισχύουµε τους ελέγχους της Τροχαίας µε εκατοµµύρια ελέγχους και χιλιάδες κλήσεις, που αποτρέπουν δυνητικά θανατηφόρα περιστατικά. Γι’ αυτό εγκαθιστούµε για πρώτη φορά δίκτυο καµερών και ψηφιακής επίδοσης κλήσεων, ώστε ο έλεγχος να γίνεται µαζικά και µε διαφάνεια. Γι’ αυτό παραδίδουµε νέους, ασφαλείς αυτοκινητοδρόµους, µε έργα οδικής ασφάλειας που αποµειώνουν σηµαντικά τις θανατηφόρες µετωπικές συγκρούσεις. Γι’ αυτό δίνουµε εναλλακτικές στους πολίτες µε το 24ωρο µετρό και τα νυχτερινά δροµολόγια, ώστε να µην οδηγεί κανείς έπειτα από κατανάλωση αλκοόλ. Γι’ αυτό µετατρέψαµε την εγκατάλειψη ύστερα από τροχαία σύγκρουση σε κακούργηµα που οδηγεί σε κάθειρξη - όχι απλώς σε πρόκληση θανάτου ή τραυµατισµού, αλλά ακόµα και σε περίπτωση που υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ζωής.

Τα πρώτα αποτελέσµατα είναι ενθαρρυντικά: Το τετραήµερο της 28ης Οκτωβρίου τα θανατηφόρα τροχαία µειώθηκαν κατά 60% σε σχέση µε πέρυσι. ∆εν πανηγυρίζουµε. Συνεχίζουµε. Γιατί κάθε ζωή που σώζεται είναι ένα βήµα προς τη σωστή κατεύθυνση. Καµία νοµοθεσία δεν αρκεί χωρίς αλλαγή νοοτροπίας. Η οδική ασφάλεια δεν είναι υπόθεση µόνο του κράτους. Είναι ευθύνη όλων µας.

*Άρθρο του Κωνσταντίνου Κυρανάκη, αναπληρωτή υπουργού Μεταφορών

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά