EnΔιαδικτυακό παιχνίδι ή παγίδα θανάτου; Πώς ένα challenge έφερε τον 22χρονο από το Κορωπί στη ΜΕΘ – Ψυχολόγοι εξηγούν στο parapolitika.gr γιατί οι νέοι υποτιμούν τον κίνδυνο
Γιατί δεν "βλέπουν" τον κίνδυνο
Ο 22χρονος από το Κορωπί νοσηλεύεται διασωληνωμένος στο νοσοκομείο Γεννηματάς μετά το διαδικτυακό ‘challenge, που στάθηκε αφορμή να καταπιεί αμάσητο ένα ολόκληρο burger
Κορωπί: Πώς ένας 22χρονος με αφορμή ένα challenge κατέληξε στη ΜΕΘ, τι λένε ψυχολόγοι στο parapolitika.gr
Στο σύγχρονο κοινωνικό, αλλά και ψηφιακό περιβάλλον μας, η λεγόμενη “σύνδεση” του ατόμου αποκτά νέες μορφές και νοήματα, ενώ έχει πλέον όχι μόνο κοινωνικό, αλλά και διαδικτυακό χαρακτήρα. Ποια μορφή υπερισχύει; Καλό ερώτημα...
Οι νέοι διαμορφώνουν την ταυτότητά τους σε έναν κόσμο όπου η εικόνα προηγείται της εμπειρίας και η ανάγκη για επιβεβαίωση συχνά υποκαθιστά την πραγματική επαφή. Τα βιώνουμε όλα αυτά στην καθημερινότητά μας, στον κοινωνικό και τον επαγγελματικό μας περίγυρο. Δεν μας είναι άγνωστα. Η κοινωνική αποδοχή αποτυπώνεται περισσότερο μέσα από ψηφιακούς δείκτες, όπως likes, σχόλια, προβολές, τα οποία λειτουργούν ως “εναλλακτικά” μέτρα κοινωνικής αναγνώρισης και προσωπικής αξίας.
Γιατί δεν “βλέπουν” τον κίνδυνο
Η εξειδικευμένη στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων ψυχολόγος και συντονίστρια του Κέντρου Ημέρας της “Ίασις”, Iasis at Centro, Ελένη Σπυροπούλου, εξηγεί στο parapolitika.gr: “Τα διαδικτυακά ‘challenges’ εμφανίζονται ως τρόπος συμμετοχής και προβολής, αλλά και ως μέσο κοινωνικής σύνδεσης. Έρευνες δείχνουν ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές, οι οποίες ικανοποιούν την ανάγκη για αποδοχή και ένταση, μπορούν να παρουσιάζουν κοινά στοιχεία με άλλες μορφές εξάρτησης, ιδιαίτερα ως προς τη διαρκή αναζήτηση ευφορίας και επιβράβευσης”.
Η Ελένη Σπυροπούλου συμπληρώνει και διευκρινίζει: “Κάθε ειδοποίηση ή θετικό σχόλιο ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, προκαλώντας στιγμιαία αίσθηση ευχαρίστησης, την οποία το άτομο επιδιώκει να βιώσει ξανά. Η επανάληψη αυτής της εμπειρίας εντείνει την επαναλαμβανόμενη ανάγκη για αναζήτηση επιβεβαίωσης και μπορεί να περιορίσει την ικανότητα κριτικής σκέψης, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με το ρίσκο που συνοδεύει πολλές από αυτές τις προκλήσεις”.
Μα, ο κίνδυνος, ο οποίος επαπειλείται, δεν είναι θεωρητικός, είναι οφθαλμοφανής. Δεν λειτουργεί καθόλου αποτρεπτικά, τελικά, ένας τόσο σοβαρός κίνδυνος για την ίδια τη ζωή του υποκειμένου, του ανηλίκου ή του νέου; Η Ελένη Σπυροπούλου είναι σαφής και διαφωτιστική: “Όχι, αυτό δεν σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες αγνοούν τον κίνδυνο. Συχνά μπορεί να αναγνωρίζουν ότι υπάρχει, αλλά τον υποτιμούν συναισθηματικά, παρασυρμένοι από την ανάγκη αποδοχής και τη δύναμη της στιγμιαίας ανταμοιβής. Η αναπτυξιακή έρευνα δείχνει ότι στην εφηβεία το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου ωριμάζει νωρίτερα από εκείνο που ρυθμίζει την κριτική ικανότητα και τον αυτοέλεγχο, καθιστώντας τους νέους πιο ευάλωτους σε συμπεριφορές που προσφέρουν ένταση, ρίσκο και κοινωνική επιβεβαίωση. Παράλληλα, η κουλτούρα των κοινωνικών δικτύων ενισχύει την ανάγκη ορισμού της προσωπικής αξίας μέσω της αναγνώρισης των άλλων. Όταν η αποδοχή αυτή υποκαθιστά την εσωτερική αίσθηση αυτοεκτίμησης, η εξάρτηση από εξωτερικά σήματα επιβεβαίωσης, όπως likes, σχόλια, προβολές, ενισχύει μηχανισμούς εξωτερικού ελέγχου. Έτσι, η ψυχική ευημερία δεν δύναται να επιβαρυνθεί μόνο από το ίδιο το challenge, αλλά και από τη διαρκή αναζήτηση αποδοχής ως πηγής συναισθηματικής ισορροπίας”.
Και η κοινωνία μας θα εξακολουθήσει να παρατηρεί άπραγη μία πρακτική, η οποία δείχνει να μας στερεί κάθε εργαλείο για την πρόληψη του φαινομένου και των συνεπαγόμενων κινδύνων; Με έκδηλη αισιοδοξία στέκεται η Ελένη Σπυροπούλου στην εύλογη απορία μας: “Η πρόληψη δεν επιτυγχάνεται μέσω του φόβου ή της απαγόρευσης, αλλά μέσα από τον διάλογο, την ενσυναίσθηση και την εκπαίδευση στην αυτοπαρατήρηση. Η κατανόηση των βαθύτερων κινήτρων πίσω από κάθε διαδικτυακή συμπεριφορά βοηθά τους νέους να συνδέονται με επίγνωση, αντί να αναζητούν απλώς επιβεβαίωση. Το διαδίκτυο δεν αποτελεί απειλή, αλλά αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο σχετίζονται οι άνθρωποι με τον εαυτό και τους άλλους. Ίσως, τελικά, το ουσιαστικό ερώτημα να μην είναι πόση αποδοχή λαμβάνει κανείς, αλλά πόση σύνδεση βιώνει με τον εαυτό του, όταν την αναζητά”.
Το “αντίδοτο” στην εποχή των social media
Από μία διαφορετική, αν και προφανώς όχι αντιθετική οπτική γωνία προσεγγίζει τις απορίες και τα σχετικά ερωτήματά μας η συμβουλευτική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, Γλυκερία Αποστολοπούλου, η οποία δηλώνει χαρακτηριστικά στο parapolitika.gr: “Αν δούμε το ζήτημα λίγο πιο σφαιρικά, σημάδι των καιρών είναι το εφήμερο, το αναλώσιμο, και η αποδοχή που υπολογίζεται από τα ‘likes’, τις προβολές και τα σχόλια στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ταυτόχρονα, όταν μιλάμε για εφήβους και νέους ενήλικες δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες αυτής της εξελικτικής περιόδου. Τα κέντρα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επιθυμία για αποδοχή, προσοχή και επιβεβαίωση γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα, ενώ αυτά που σχετίζονται με την αυτορρύθμιση και τον αυτοέλεγχο δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη πλήρως. Συνδυαστικά, υπάρχει η φυσιολογική ανάγκη αναζήτησης και δόμησης της ταυτότητάς τους, όπως και η ενίσχυση της αίσθησης του ανήκειν. Εκτός από την περίοδο της εφηβείας, πλέον οι ερευνητές κάνουν λόγο και για την περίοδο της αναδυόμενης ενηλικίωσης, που περιγράφει το ηλικιακό όριο από τα 18 έως τα 25 ή ακόμη και μέχρι τα 29 έτη, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη επιθυμία για προσωπική εξερεύνηση, πειραματισμό και συναισθηματική αστάθεια”.
Η Γλυκερία Αποστολοπούλου εστιάζει επίσης στον ρόλο της οικογένειας, του υποστηρικτικού συναισθηματικά κοινωνικού περιβάλλοντος και μας εξηγεί σχετικά: “Ο ρόλος της οικογένειας και των σημαντικών ‘άλλων’ είναι καθοριστικός. Όταν οι νέοι έχουν λάβει από τον περίγυρό τους άνευ όρων αποδοχή, αληθινό ενδιαφέρον, αγάπη και ανοιχτή επικοινωνία, ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους και δεν αναζητούν την αξία τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, οι νέοι θα αναζητήσουν την ταυτότητα και την αξία τους αλλού, συχνά θέτοντας σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Οι νέοι άνθρωποι, λοιπόν, που έχουν ένα ασφαλές και σταθερό πλαίσιο αναφοράς, είναι πιο προστατευμένοι ψυχικά και έχουν λιγότερη ανάγκη να αναζητήσουν επικίνδυνες μορφές αναγνώρισης. Αυτό ίσως είναι το ‘αντίδοτο’ απέναντι στις προκλήσεις της εποχής των social media”.
Τι είναι η εγκεφαλική υποξία, η οποία προκλήθηκε στον 22χρονο;
Εγκεφαλική υποξία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα οξυγόνου και, έτσι, επηρεάζεται καίρια η λειτουργία του ιδίου του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα αυτός να οδηγείται δυνητικά σε κυτταρικό θάνατο.
Η εγκεφαλική υποξία μπορεί να αφορά ολόκληρο τον εγκέφαλο ή να είναι εστιακή, δηλαδή να αφορά μόνο μια περιοχή του εγκεφάλου, ενώ οφείλεται σε διάφορες καταστάσεις, όπως είναι η καρδιακή ανακοπή, ο πνιγμός, η αναπνευστική ανεπάρκεια ή το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
