Τις πρώτες ώρες της κατάληψης του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβρη του '73, ένας νεαρός φοιτητής με ένα πινέλο και κόκκινη μπογιά έγραψε στους τοίχους του ΕΜΠ δύο συνθήματα που έμελλε να αποτυπωθούν στη συλλογική μνήμη και να μνημονεύονται ακόμα και σήμερα, που έχουν περάσει 52 χρόνια από τότε. "Έξω αι ΗΠΑ", "Έξω το ΝΑΤΟ", έγραφαν τα συνθήματα που γράφτηκαν στις κολώνες που στήριζαν την πόρτα που σμπαράλιασε το τανκ ΑΜΧ - 30 την ώρα της εισβολής στις 17 Νοεμβρίου. Από τότε κάθε χρόνο γράφονται στις κολώνες και αποτελούν σημείο αναφοράς των εορτασμών της εξέγερσης. Το πρόσωπο που είχε γράψει αυτά τα συνθήματα ήταν ο Γιάννης Καΐλης, φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών, ο οποίος στις 22 Φεβρουαρίου 1974 βρέθηκε νεκρός δίπλα από μία νεοανεγειρόμενη πολυκατοικία στην οδό Βαλτετσίου στα Εξάρχεια.

Διαβάστε: Δημήτρης Βεριώνης στα parapolitika.gr: ''Το ζήτημα της έρευνας για τους νεκρούς της χούντας είναι ηθικό - Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να τιμηθούν''

Μετά την εισβολή της 17ης Νοέμβρη, ο Καΐλης όπως και άλλοι φοιτητές πέρασαν στην παρανομία καθώς αναζητούνταν από τη Χούντα και ειδικότερα από την ΕΣΑ. Λίγο καιρό μετά έφτασαν στο Δίστομο, με βάση τις πληροφορίες κατά τις οποίες ο φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών είχε συλληφθεί. Ο καιρός πέρασε και στις 22 Φεβρουαρίου 1974 εντοπίστηκε το άψυχο σώμα του στην οδό Βαλτετσίου. Μεταξύ των ανθρώπων που βρέθηκαν στο σημείο ήταν και η δικηγόρος Φιλάνθη Ψυρρή. Αμέσως η Φιλάνθη Ψυρρή κατάλαβε ότι η υπόθεση ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που παρουσιαζόταν. Έτσι ξεκίνησε έναν αγώνα μέχρι να δικαιωθεί η ψυχή και η μνήμη του Γιάννη Καΐλη. Οι μήνες πέρασαν και έναν χρόνο μετά έγινε εκταφή της σορού και διενέργεια νέας νεκροτομής η οποία απέδειξε ότι ο θάνατός του δεν οφειλόταν σε αυτοκτονία όπως ισχυριζόταν η χούντα αλλά σε δολοφονία.

"Δικαιώθηκα, ο Γιάννης δολοφονήθηκε"

"Απ’ την πρώτη στιγμή που είδα εντελώς τυχαία νεκρό τον Γιάννη κι άκουσα σχόλια και φήμες για ερωτικές απογοητεύσεις κ.λπ. από συγκεντρωμένους νεαρούς τραμπούκους που χαχάνιζαν περιπαιχτικά, σχημάτισα την πεποίθηση ότι ο Γιάννης δολοφονήθηκε και ευτυχώς δικαιώθηκα. Πάντα μου πίστευα πως οι άνθρωποι που έχουν ιδανικά δεν αυτοκτονούν ποτέ. Αγωνίζονται για αυτά και πεθαίνουν γι’ αυτά ή πιο σωστά δολοφονούνται απ’ αυτούς που δεν έχουν ιδανικά…", είχε πει σε παλαιότερη ομιλία της η δικηγόρος.

Μάλιστα οι απαντήσεις της νεκροψίας ενισχύθηκαν και από την έρευνα που είχε κάνει η δικηγόρος. Κατά την έρευνά της προέκυψε ότι, ο χουντικός αξιωματικός, Κ. Καραπαναγιώτης Αστυνόμος Α΄, Προϊστάμενος του "Σπουδαστικού" της Γενικής Ασφάλειας, έγραφε στο από 17-12-73 ενημερωτικό του σημείωμα- δυο μήνες πριν την δολοφονία του Γ. Καΐλη: "Μεταξύ των συμμετασχόντων εις τα έκτροπα του Πολυτεχνείου ήταν και ο φοιτητής Γιάννης Καϊλης του Ν. και της Βασ. Γεν. το 1950 εις το Δίστομο, κάτοικος οδούς Ευδήλου 7, όστις παρέμεινες καθ ΄όλην την διάρκεια των επεισοδίων ΕΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΕΝ εις την αναγραφήν συνθημάτων και εσχεδίασε το πανό ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ".

Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει το 2017, στην εφημερίδα «Τα Νέα», μία φίλη του, η τότε πρόεδρος του Πολιτισμικού Συλλόγου Διστόμου Μίνα Κώτσου, είχε δηλώσει πως "μετά τα γεγονότα του Νοέμβρη η Χούντα τον αναζητούσε. Τον Φλεβάρη του ’74 είχε έρθει στο Δίστομο και κάθησε για λίγες μέρες. Μόλις επέστρεψε στην Αθήνα, εξαφανίστηκε. Βρέθηκε λίγο μετά, πεταμένος, στην οδό Βαλτετσίου. Είπαν ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας από τη διπλανή οικοδομή, όμως αυτό ήταν ψέμα. Οταν αυτοκτονείς, λόγω του νόμου της βαρύτητας πέφτεις ακριβώς κάτω, όχι μερικά μέτρα παραπέρα, στο διπλανό οικόπεδο. Την αναγνώριση του πτώματος έκανε μία ξαδέλφη του".

"Δεν άφηναν την οικογένεια να ανοίξει το φέρετρο"

Από την πλευρά του ο δημοσιογράφος Λουκάς Δημάκας, μιλώντας και εκείνος στα "Νέα", είχε πει ότι "θυμάμαι το άγριο κλίμα, το κλίμα τρομοκρατίας που υπήρχε στο χωριό όταν η σορός του έφτασε στο Δίστομο". "Υποτίθεται ότι επρόκειτο για αυτοκτονία και τον έφεραν συνοδεία 15 ασφαλίτες. Δεν άφηναν την οικογένεια ούτε να ανοίξει το φέρετρο. Δεν ήθελαν ούτε να τον πάνε σπίτι του, ήθελαν να γίνει στα γρήγορα η ταφή. Με το ζόρι άφησαν μια νοσοκόμα να τον αλλάξει, επειδή ξεσηκώθηκε ο κόσμος", είχε προσθέσει.

Μιλώντας για τον αδελφό της, η Σουλτάνα Καΐλη είχε πει στα "Νέα" ότι "δεν μπορούσαμε ούτε να ανοίξουμε την ψυχή μας. Ερχόταν κόσμος στο σπίτι –υποτίθεται να μας συμπαρασταθεί -και μας έλεγαν 'μη μιλάς'. Υστερα από αυτό περάσαμε ζωή σκυλίσια. Η μάνα μου του είχε αδυναμία. Και αρρώστησε ψυχολογικά. Από αυτό το παιδί περίμενε πολλά. Θα έκανε προκοπή μεγάλη. Μόνος, ορφανός, χωρίς φροντιστήρια, πάλεψε με αγώνα για να σπουδάσει. Είχε ταλέντο στη ζωγραφική. Κι εμείς δεν μπορούσαμε ούτε να τον κλάψουμε. Είχα οργή, είχα θυμό. Τώρα αρχίζω να σκέφτομαι διαφορετικά.

Την ημέρα που μπήκε το τανκ στο Πολυτεχνείο, ήταν μέσα. Χτυπήθηκε, αλλά όχι πολύ. Φορούσε ένα παλτό και τον προστάτευσε. Το ξεπέρασε. Ηταν Καθαρή Δευτέρα όταν μάθαμε ότι σκοτώθηκε. Τον περιμέναμε να έρθει για Αποκριές στο χωριό, είχε κανονίσει να πάει και σε μια λέσχη όπου μαζεύονταν στους Δελφούς για να ζωγραφίσουν, αλλά δεν ήρθε. Μας πήρανε και μας είπαν ότι ήταν στο νεκροτομείο», είχε συμπληρώσει. Σύμφωνα με την κυρία Καΐλη "τον επόμενο Ιούνιο έγινε η εκταφή. Εγώ πήγα. Πήραν τα οστά, έκαναν εξετάσεις και φάνηκε ότι πρώτα σκοτώθηκε και μετά πετάχτηκε στο οικόπεδο".

Σημειώνεται ότι τρία χρόνια μετά τη δολοφονία του ιδρύθηκε στο Δίστομο ο Πολιτισμικός Σύλλογος ο οποίος ήταν μία ιδέα του Γιάννη Καΐλη. Ο αδικοχαμένος φοιτητής επιθυμούσε να ιδρυθεί ένας φορέας ο οποίος θα ασχολούνταν με τα προβλήματα του Διστόμου. Όπερ και εγένετο. Η πρώτη έκθεση με έργα του έγινε το 1975 στην Αθήνα. Μάλιστα υπάρχουν έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη, στον δήμο Διστόμου αλλά και σε συλλογές που έχουν στην κατοχή τους φίλοι και συγγενείς του. Ο Γιάννης Καΐλης ο οποίος ήταν μαθητής του σπουδαίου Γιάννη Μόραλη αλλά και του Θύμιου Πανουργιά θεωρείται βέβαιο ότι είναι ένα ακόμα θύμα - το 25ο - της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Η υπόθεση του θανάτου του έχει καταγραφεί μέσα από τις σελίδες του βιβλίου "Θάνατοι στη χούντα - Δολοφονίες, αντιδικτατορική δράση, ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974", του Δημήτρη Βεριώνη, ενώ και η ίδια η Σχολή Καλών Τεχνών είχε ζητήσει να ανοίξει και ο φάκελος της δολοφονίας του.

Η μορφή του στην είσοδο

Μάλιστα από φέτος η ανάγλυφη μορφή του Γιάννη Καΐλη θα κοσμεί την είσοδο της Σχολής Καλών Τεχνών με τον γλύπτη Μάρκο Γεωργιλάκη να είναι εκείνος που κλήθηκε να αναλάβει την ολοκλήρωση του έργου. "Από σήμερα η μορφή του Γιάννη Καΐλη, φοιτητή της ΑΣΚΤ που συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και που δολοφονήθηκε τον Φεβρουάριο του 1974, πήρε τη θέση της στο χώρο της ΑΣΚΤ στο Πολυτεχνείο. Για τη σχολή μια οφειλόμενη τιμή προς την αγωνιστή φοιτητή της και για μένα μεγάλη τιμή που μου ανατέθηκε η φιλοτέχνηση του αναγλύφου του", έγραψε σε ανάρτησή του στα social media ο γλύπτης. Η αναγνώριση αυτή αποτελεί δικαίωση και για την αείμνηστη Φιλάνθη Ψυρρή και τον συγγραφέα Δημήτρη Βεριώνη που ασχολήθηκαν επισταμένα με τη συγκεκριμένη υπόθεση.



Πάντως δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα ο κατάλογος των επιβεβαιωμένων νεκρών να αυξηθεί καθώς όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι θα φτάσει τουλάχιστον τους 30, με την έρευνα να βρίσκεται σε εξέλιξη. Θυμίζουμε ότι το (2002-2003), ο ιστορικός Λεωνίδας Καλλιβρετάκης (που συμμετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου ως φοιτητής της Φιλοσοφικής), πραγματοποίησε τη δική του έρευνα, υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών όπου εργάζεται, και συνέταξε ένα κατάλογο, στον οποίο περιλαμβάνονται 24 επώνυμοι νεκροί, ενώ για 16 ανώνυμους νεκρούς η έρευνα συνεχίζεται για την ταυτοποίησή τους.