Η κακοποίηση ζώων δεν είναι απλώς μια είδηση, αλλά μια πληγή που ανοίγει κάθε φορά που ένα ανυπεράσπιστο πλάσμα βασανίζεται από ανθρώπινα χέρια. Είναι μια υπενθύμιση της πιο σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης φύσης, μιας πλευράς που δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι υπάρχει, αλλά που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και να εξαλείψουμε.

Διαβάστε: Φρίκη στην Ηλεία: Γάτες βρέθηκαν εγκλωβισμένες σε μπουκάλια, νεκρή η μία - Παγίδες θανάτου για τα ζώα

Μόλις λίγες ημέρες πριν, και συγκεκριμένα στις 23 Οκτωβρίου, σοκ και αποτροπιασμό προκάλεσε η είδηση της φρικτής κακοποίησης ενός σκύλου στην περιοχή της Ηλείας. Συγκεκριμένα, ο σκύλος εθεάθη να κυκλοφορεί στην εθνική οδό Πύργου - Κυπαρισσίας, κοντά στο χωριό Επιτάλιο, σε άθλια κατάσταση, με τη Φιλοζωική Κρεστενών «Νοιάζομαι» να γνωστοποιεί λίγο αργότερα ότι «διαπιστώθηκε πως είχε υποστεί βαθύ σκίσιμο στην περιοχή του πρωκτού, προκληθέν από αντικείμενο που του εισήχθη με βίαιο τρόπο».


Διονύσης Λιαρομάτης για κακοποίηση σκύλου στην Ηλεία: Κανένας δεν σταμάτησε για να του παράσχει βοήθεια

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Φιλοζωικής, Διονύσης Λιαρομάτης, μιλώντας στα «Π», το πιο σοκαριστικό της υπόθεσης ήταν το γεγονός πως, ενώ ο σκύλος περιφερόταν στους δρόμους αιμόφυρτος για πολλή ώρα, κανένας δεν σταμάτησε για να του παράσχει βοήθεια. «Τον εντόπισα εγώ μαζί με άλλους εθελοντές, την ώρα που κατευθυνόμασταν στο καταφύγιο, και αμέσως τον μεταφέραμε στον κτηνίατρο. Αρχικά υποθέσαμε ότι είχε πυροβοληθεί, καθώς αιμορραγούσε έντονα, αλλά τελικά διαπιστώθηκε η κακοποίηση», σημειώνει, υπογραμμίζοντας πως πλέον το ζώο έχει επιστραφεί στον ιδιοκτήτη του και αναρρώνει στο σπίτι του.

Δυστυχώς, το περιστατικό της Ηλείας δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός. Αντίθετα, έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά αλυσίδα κακοποιήσεων που καταγράφονται σε όλη τη χώρα και συνθέτουν ένα ζοφερό τοπίο για την ευζωία των ζώων στην Ελλάδα.


Ειρήνη Μολφέση για κακοποίηση των ζώων: Αποκαρδιωτική η εικόνα

Για να αποτυπωθεί με ακρίβεια η σημερινή πραγματικότητα, μιλά στα «Π» η Ειρήνη Μολφέση, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Ομοσπονδίας, περιγράφοντας μια εικόνα που παραμένει «αποκαρδιωτική». Όπως εξηγεί, τα περιστατικά κακοποίησης όχι μόνο δεν έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά εξακολουθούν να εμφανίζονται με μεγάλη ένταση τόσο στα ζώα συντροφιάς όσο και στα ζώα εργασίας και παραγωγής. «Κακοποίηση, παραμέληση, εγκατάλειψη. Αυτό είναι το τρίπτυχο της ντροπής που χαρακτηρίζει τη χώρα», αναφέρει χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά κακοποίησης ζώων, ενώ παράλληλα διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό αδέσποτων ανά κάτοικο μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών.

Επιπλέον, τονίζει ότι ακραία περιστατικά, όπως αυτό της Ηλείας, δεν αποτελούν την εξαίρεση, αλλά μέρος μιας δυσλειτουργικής πραγματικότητας: «Μαζικές δηλητηριάσεις, ζώα πυροβολημένα, καθώς και ζώα που ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες είναι τα περιστατικά που καλούμαστε πιο συχνά να διαχειριστούμε».

Σύμφωνα με την κ. Μολφέση, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη στην επαρχία, όπου «επικρατεί ομερτά και σπάνια επεμβαίνει η Αστυνομία. Κακό ρόλο παίζουν σε πολλές περιπτώσεις και οι Κρατικές Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, που κάνουν τα στραβά μάτια και προσποιούνται πως δεν βλέπουν την κακοποίηση, ενώ είναι εξόφθαλμη».


"Ο νόμος έχει προκαλέσει χάος"

Η εικόνα επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο από το ισχύον νομικό πλαίσιο, το οποίο η κ. Μολφέση χαρακτηρίζει ελλιπές και δυσλειτουργικό. «Ο πρόσφατος νόμος πρέπει να αποσυρθεί το συντομότερο. Συντάχθηκε βιαστικά, από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν ούτε τα βασικά για την προστασία των ζώων», εξηγεί, σηµειώνοντας πως λείπουν ολόκληρες ενότητες που σε άλλες σύγχρονες ευρωπαϊκές νοµοθεσίες θεωρούνται κεντρικές.

Και, όπως συνεχίζει, παρότι ο νόµος έχει τεθεί σε ισχύ τέσσερα χρόνια, δεν έχει παρατηρηθεί καµία ουσιαστική βελτίωση ούτε στη µεταχείριση των ζώων ούτε στη διαχείριση των αδέσποτων από τους δήµους. Μάλιστα, η κ. Μολφέση φέρνει και συγκεκριµένα παραδείγµατα σχετικά µε τη σύγχυση που προκαλεί: Πολίτες που ταΐζουν ή φροντίζουν αδέσποτα βρίσκονται αντιµέτωποι µε εξωφρενικά πρόστιµα δεκάδων χιλιάδων ευρώ, την ίδια στιγµή που περιστατικά βαρύτατης σηµασίας -όπως η σεξουαλική κακοποίηση του σκύλου Όλιβερ στην Αράχωβα ή η εγκατάλειψη της λευκής τίγρης έξω από την Αθήνα- δεν διερευνώνται όπως θα όφειλαν. «Το κράτος φτάνει στο σηµείο να απειλεί µε πρόστιµο τους κτηνιάτρους, αν περιθάλψουν ζώο χωρίς ηλεκτρονική σήµανση. Είναι µια νοµοθεσία που, αντί να προστατεύει, µπερδεύει και αποτρέπει», υποστηρίζει.


"Οι νέοι είναι αισθητά πιο ευαισθητοποιηµένοι"

Σηµειώνεται πως η Πανελλήνια Φιλοζωική Οµοσπονδία έχει παρέµβει σε πολλές υποθέσεις, συχνά µε καταλυτικό ρόλο. Σε κάποιες περιπτώσεις ενισχύει απλώς µια υπάρχουσα καταγγελία, ενώ σε άλλες καταθέτει πολιτική παράσταση µε δικηγόρο, ώστε να έχει πρόσβαση στη δικογραφία. Χαρακτηριστικές παρεµβάσεις έγιναν στην Κω, στην υπόθεση κτηνοτρόφου που άφηνε τις αγελάδες να πεθαίνουν από ασιτία, στον Βαρνάβα Αττικής, σε υπόθεση πολλαπλών δηλητηριάσεων µε υδροκυάνιο, αλλά και στην υπόθεση του Ολιβερ. Σύµφωνα µε την κ. Μολφέση, «παλέψαµε για να παραµείνει ανοιχτή η υπόθεση, ακόµα και όταν οι Αρχές προσπαθούσαν να την κλείσουν. ∆υστυχώς, κατέληξε στο αρχείο, αλλά παλέψαµε µέχρι το τέλος».

Παρά τις δυσκολίες, ωστόσο, η πρόεδρος βλέπει µια καθαρή αλλαγή στη στάση της κοινωνίας: «Οι νέοι είναι αισθητά πιο ευαισθητοποιηµένοι. Αυτό φαίνεται από την εξάπλωση του βιγκανισµού, από την παρουσία των ζώων στα social media, από το πώς οι καλλιτέχνες αγκαλιάζουν αυτά τα θέµατα». Ακόµα, η δηµόσια κατακραυγή στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η προβολή περιστατικών κακοποίησης ζώων στα ΜΜΕ λειτουργούν ως ισχυρός µοχλός πίεσης προς το κράτος.

Το µήνυµα της προέδρου της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Οµοσπονδίας προς όσους γίνονται µάρτυρες κακοποίησης είναι ξεκάθαρο: να µην το βάζουν κάτω. «Ο πολίτης συχνά νιώθει αδύναµος, όταν συναντά αδιαφορία ή ειρωνεία στα αστυνοµικά τµήµατα. Γι’ αυτό έχουµε αναρτήσει λεπτοµερείς οδηγίες στην ιστοσελίδα µας για το πώς πρέπει να κινηθεί κανείς, ποιες διατάξεις να επικαλεστεί και πώς να καταθέσει σωστά µια καταγγελία», αναφέρει η κ. Μολφέση, συµπληρώνοντας πως συνήθως η λύση στις υποθέσεις αυτές έρχεται, όταν ο πολίτης φτάνει στην Αστυνοµία προετοιµασµένος και ενηµερωµένος.

Σε κάθε περίπτωση, περιστατικά όπως αυτό της Ηλείας λειτουργούν ως σκληρή υπενθύµιση ότι η κακοποίηση ζώων δεν είναι µια ιδιωτική υπόθεση, αλλά σύµπτωµα µιας κοινωνίας που ακόµη παλεύει µε τα όρια της ενσυναίσθησης και του πολιτισµού της. Και η προστασία τους δεν αφορά µόνο όσους τα αγαπούν, αλλά όλους όσοι αντιλαµβάνονται ότι η βία, σε οποιαδήποτε µορφή της, δεν πρέπει να βρίσκει χώρο να ριζώνει. Γιατί ο τρόπος που φερόµαστε στα ανυπεράσπιστα αυτά πλάσµατα δείχνει ποιοι είµαστε και ποιοι θέλουµε να γίνουµε.


Σόφη Αντωνίου-Κωτσαντή: Η εξάλειψη της βίας επιτυγχάνεται µε πρόληψη

Η κακοποίηση των ζώων αποτελεί ένα σοβαρό θέµα, το οποίο µας απασχολεί παγκοσµίως. Είναι ένα φαινόµενο που προµηνύει µια βάναυση συµπεριφορά, η οποία στοχεύει και στους ανθρώπους. Ο τρόπος µε τον οποίον ο άνθρωπος αντιµετωπίζει τα ζώα, δείχνει και τις στάσεις του απέναντι στον περίγυρό του. Τα προφίλ των δραστών που διαπράττουν βίαιες ενέργειες προς τα ζώα, σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία, είναι τα κάτωθι:

- Περιορισµένες έως µηδαµινές κοινωνικές δεξιότητες.

- Απουσία ενσυναίσθησης (empathy). - ∆υσλειτουργικές διαπροσωπικές σχέσεις µε άλλους ανθρώπους, δυσκολία ανάπτυξης εµπιστοσύνης και σεβασµού.

- ∆ιαρκής ανασφάλεια, µειωµένη αυτοεκτίµηση, αισθήµατα απαξίας (αναξιότητα και ανεπάρκεια).

- Παραβατικές δραστηριότητες, οι οποίες καταγράφονται από την προεφηβική-εφηβική ηλικία (εµπλοκή σε συµµορίες ανηλίκων, ξυλοδαρµοί, κλοπές, ληστείες, χρήση ναρκωτικών και άλλων ουσιών, αλκοόλ). - Θύτες-θύµατα, κατά τη διάρκεια των παιδικών χρόνων.

- Συµπτώµατα κατάθλιψης (διαταραχή της διάθεσης).

- ∆υσκολίες στη σεξουαλική ζωή και επιθυµία για σεξουαλική επαφή µε τα ζώα (κτηνοβασία).

- Μη σωστή διαχείριση των συναισθηµάτων και ο ακραίος βασανισµός του κατοικίδιου του/της συντρόφου µε σκοπιµότητα την επίδειξη κυριαρχίας και δύναµης στο πλαίσιο της σχέσης τους.

- Έντονη παθολογία του Υπερεγώ (στοιχείο της ψυχικής δοµής, στο οποίο υπάρχουν οι ηθικές αξίες και δρα ασυνείδητα πάνω στο Εγώ ως ανασταλτικό των παρορµήσεων του ενστίκτου).

- H κακοποίηση ζώων συνδέεται άµεσα µε την ενδοοικογενειακή βία.

Εποµένως, πίσω από κάθε κακοποίηση ζώου, µπορεί να αποκρύπτεται µια κακοποίηση παιδιού ή µιας γυναίκας, ενός ηλικιωµένου. Άνθρωποι µε ενδεχόµενη ψυχοπαθητική προσωπικότητα και τάσεις ροπής προς τα εγκλήµατα κατά της ζωής. Πίσω από κάθε αµέλεια σε ένα ζώο µπορεί να καλύπτεται ένα βαθιά παραµεληµένο παιδί. Πίσω από µια κτηνοβασία µπορεί να υπάρχει µια κατάσταση ενός βιασµού παιδιού ή πορνογραφία ανηλίκων. Τα παιδιά δεν δολοφονούν, δεν κακοποιούν τα ζώα επειδή γεννήθηκαν µε τέτοιες συµπεριφορές. Όλα αυτά είναι µάθηση, µίµηση προτύπων συµπεριφορών και επιρροών.

Το παιδί ίσως είναι θύµα κανονικής βίας, την αναπαράγει δυστυχώς προς τα ζώα και εκτονώνεται µέσω αυτής (θεωρίες µίµησης). Κλείνοντας, πρέπει να σηµειωθεί πως η πρόληψη απέναντι σε κάθε µορφή βίας είναι η πιο αναγκαία µέθοδος αντιµετώπισης των εγκληµάτων. Για την κακοποίηση ζώων µπορούν να υλοποιηθούν τα παρακάτω:

- Μαθαίνουµε τα παιδιά για το τι µας προσφέρουν τα ζώα, µε σεβασµό και ενσυναίσθηση.

- ∆ιαµόρφωση κοινωνικής συνείδησης προς τα ζώα.

- Μη ανοχή σε σκληρές πράξεις και ειδικές καταγγελίες σε ανάλογα περιστατικά ζώων.

- Αστυνοµία των ζώων και κατάλληλοι εξοπλισµοί των κτηνιάτρων.

- Εκπαιδεύσεις κτηνιάτρων αναφορικά µε τις κακοποιήσεις των ζώων.

- ∆ιοργανώσεις ενηµερωτικών εκδηλώσεων-εκστρατείες σχετικά µε τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις των κατόχων κατοικίδιων ζώων συντροφιάς.

- Κατάλληλο πλαίσιο νοµοθεσίας για την προστασία των ζώων µε αναβαθµίσεις και αυστηροποιήσεις ποινών. Είναι δικαίωµα όλων των ανθρώπων να µην αγαπούν τα ζώα, να µην τα βάζουν µέσα στα σπίτια τους, όµως είναι υποχρέωσή τους να µην τα πειράζουν και να τα σέβονται.

*Άρθρο της Σόφης Αντωνίου-Κωτσαντή, ψυχολόγου-εγκληµατολογικής ψυχολόγου B.Sc.-M.Sc.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά