Στις 15 Δεκεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Ελευθερίου του Ιερομάρτυρος, γνωστού ως προστάτης των εγκύων και των φυλακισμένων, καθώς και της μητέρας του Αγίας Ανθίας. Ο θαυματουργός άγιος θεωρείται από τους πιστούς ως ο μεγάλος ευεργέτης των επιτόκων γυναικών που αναζητούν την ελευθερία από τους πόνους του τοκετού.

Διαβάστε: Εορτολόγιο 15 Δεκεμβρίου: Μεγάλη διπλή γιορτή σήμερα - Άγιος Ελευθέριος ο Ιερομάρτυρας, ο προστάτης των εγκύων

Ονόματα που εορτάζουν στις 15 Δεκεμβρίου

Την ημέρα αυτή γιορτάζουν πολλά ονόματα που συνδέονται με τον Άγιο Ελευθέριο και την Αγία Ανθία:

• Ελευθερία, Ρία, Λευθερία, Λευτερία, Ρίτσα, Ελευθέριος, Λευτέρης, Λεφτέρης
• Ανθή, Ανθούλα, Άνθια, Άνθεια, Σύλβια, Σωσσάνα, Σωσάνα, Σωσάννα
• Ααρών, Αβραάμ, Αβραμία, Αδάμ, Αδαμάντιος, Αδάμος, Αδάμας, Διαμαντής
• Αδαμαντία, Αμάντα, Άντα, Διαμάντω, Ρουμπίνη, Εύα, Δαβίδ, Δαυίδ
• Δανάη, Δαν, Δεβόρα, Δεβώρα, Ντέμπορα, Ντέπυ, Εσθήρ, Μελχισεδέχ
• Μελχής, Νώε, Ραχήλ, Ρεβέκκα, Μπέκυ, Ρούμπεν, Ρουμπίνη, Ρουμπίνι
• Ρουμπίνα, Σάρα, Σάρρα, Ισαάκ, Ιώβ, Ιωβία, Ιώβη, Αιθάν, Αίθαν

Ο βίος του Αγίου Ελευθερίου και της Αγίας Ανθίας

Ο Άγιος Ελευθέριος γεννήθηκε στην Ελλάδα κατά τον 2ο αιώνα μετά Χριστόν, επί των αυτοκρατόρων Κομμόδου και Σεπτιμίου Σεβήρου. Η μητέρα του Ανθία ασπάστηκε τη χριστιανική πίστη ακούγοντας κηρύγματα από μαθητές του Αποστόλου Παύλου και ανέλαβε την ανατροφή του παιδιού μετά τον πρώιμο θάνατο του συζύγου της.

Η Αγία Ανθία παρείχε στον γιο της χριστιανική παιδεία και τον συνέδεσε με τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Ρώμη, ο επίσκοπος αναγνώρισε στον νεαρό Ελευθέριο εξαιρετική νοημοσύνη, βαθιά πίστη και αγνό ήθος, παίρνοντάς τον υπό την προστασία του.

Η εκκλησιαστική σταδιοδρομία του προστάτη των εγκύων

Ο Άγιος Ελευθέριος χειροτονήθηκε διάκονος σε ηλικία 15 ετών, πρεσβύτερος στα 17 και επίσκοπος στα 20, παρά τους μεταγενέστερους κανόνες της Εκκλησίας. Αυτή η πρώιμη χειροτονία έγινε "κατ' οικονομίαν" Θεού λόγω των εξαιρετικών αρετών του και της σοφίας με την οποία προσέλκυε τους ειδωλολάτρες στον Χριστό.

Το έτος 182 μ.Χ., με κοινή ψήφο κλήρου και λαού, ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο της Ρώμης. Η φήμη της αρετής του έφτασε μέχρι τη Βρετανία, όπου ο βασιλιάς Λούκιος του έγραψε επιστολή εκφράζοντας την επιθυμία του και του λαού του να γίνουν χριστιανοί. Ο Άγιος Ελευθέριος ανταποκρίθηκε στέλνοντας δύο εκπαιδευμένους άνδρες που κατήχησαν και βάπτισαν τον βασιλιά με τον λαό του.

Το μαρτύριο του προστάτη των φυλακισμένων

Όταν ο Σεπτίμιος Σεβήρος κήρυξε διωγμό κατά των χριστιανών, ο Άγιος Ελευθέριος τον επέπληξε θαρραλέα. Αυτό οδήγησε στη διαταγή για τον μαρτυρικό θάνατό του μαζί με τη μητέρα του Ανθία.

Στην αρένα, όπου οδηγήθηκε ο άγιος, αφέθηκαν πρώτα μια πεινασμένη λέαινα και στη συνέχεια ένα λιοντάρι για να τον κατασπαράξουν. Τα θηρία όμως πλησίασαν σαν ήμερα ζώα και φιλούσαν τα πόδια του, δείχνοντας αγάπη και συμπάθεια. Βλέποντας ο αυτοκράτορας αυτή τη συμπεριφορά και ακούγοντας την ιαχή του πλήθους "μέγας ο Θεός των χριστιανών", διέταξε τον αποκεφαλισμό του ομολογητή της πίστης.

Η θυσία της Αγίας Ανθίας

Η μητέρα του, Αγία Ανθία, παρακολουθούσε τη σκηνή του μαρτυρίου. Μόλις είδε τον θάνατο του γιου της, έτρεξε και αγκάλιασε το άψυχο σώμα του μάρτυρα καταφιλώντας το. Εκείνη τη στιγμή οι δήμιοι την αποκεφάλισαν, οδηγώντας την "εις ουρανίους θαλάμους" μαζί με τον υιό της.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι δύο δήμιοι που εκτέλεσαν τον αποκεφαλισμό πίστεψαν στον Χριστό και η μνήμη τους εορτάζεται επίσης στις 15 Δεκεμβρίου μαζί με τον Άγιο Κορέμων.

Ο Άγιος Ελευθέριος ως προστάτης των εγκύων

Ο Άγιος Ελευθέριος θεωρείται ιδιαίτερα θαυματουργός και αναγνωρίζεται ως προστάτης των εγκύων και των φυλακισμένων. Οι επίτοκες γυναίκες τον επικαλούνται παραδοσιακά για να "ελευθερωθούν" με τον καλύτερο τρόπο από τους πόνους του τοκετού.

Η αντίληψη αυτή αναφέρεται σε στιχηρό της εορτής: "Τῶν ἐπιτόκων γυναίων Πάτερ κηδόμενος, ἐλευθερίαν δίδως, τῷ Ναῷ σου φοιτώσαις", που σημαίνει ότι φροντίζει τις έγκυες γυναίκες που καταφεύγουν στον ναό του δίνοντάς τους ελευθερία.

Παραδοσιακές πρακτικές τίμησης του προστάτη των εγκύων

Πολλές γυναίκες επικαλούνται τη βοήθεια του Αγίου Ελευθερίου και ακουμπούν το εικονισματάκι του πάνω τους. Στη Θράκη οι έγκυες τιμούν ιδιαιτέρως τον άγιο, ενώ στη Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες λένε: "Αϊ Λευτέρη μ' λευτερώσε την, Αϊ μου Αύκουλα αυκόλυνέ την".

Στη Λέσβο, όχι μόνο οι έγκυες αλλά και οι μητέρες τάζουν άρτους στον άγιο για να τους "βγαίνουν καλά οι γέννες". Σε περίπτωση δύσκολου τοκετού, οι μέλλουσες μητέρες τάζουν το παιδί τους στον άγιο και του δίνουν το όνομά του, αναγνωρίζοντάς τον ως προστάτη των εγκύων και των φυλακισμένων.