Χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα αγνοούν ότι έχουν περιορισμένο χρόνο για να εκδώσουν την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου για τις ιδιοκτησίες τους. Η προθεσμία λήγει στις 31 Ιανουαρίου 2026 και η μη συμμόρφωση μπορεί να επιφέρει οικονομικές κυρώσεις που φτάνουν το 10% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Η υποχρέωση αφορά συγκεκριμένες κατηγορίες κτιρίων, κυρίως εμπορικής και επαγγελματικής χρήσης, και απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό λόγω της πολυπλοκότητας της διαδικασίας.

Ποια κτίρια υποχρεούνται να εκδώσουν Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου

Σύμφωνα με τον νόμο 4495/2017, η έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου είναι υποχρεωτική για επτά βασικές κατηγορίες ακινήτων.

Πρώτη κατηγορία αποτελούν τα κτίρια συνάθροισης κοινού, όπως θέατρα, κινηματογράφοι, αίθουσες πολιτιστικών και θρησκευτικών εκδηλώσεων, συνεδριακά κέντρα και εκθεσιακοί χώροι. Στην ίδια ομάδα εντάσσονται πολιτιστικές εγκαταστάσεις, μεταξύ των οποίων βιβλιοθήκες, μουσεία και αίθουσες εκθέσεων.

Δεύτερη σημαντική κατηγορία είναι οι αθλητικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων κλειστών γυμναστηρίων, γηπέδων με κερκίδες και των βοηθητικών χώρων τους. Τα επαγγελματικά ακίνητα, όπως πρατήρια υγρών καυσίμων, πλυντήρια και συνεργεία αυτοκινήτων, αποτελούν την τρίτη κατηγορία που υπόκειται στην υποχρέωση.

Τουριστικά καταλύματα με επιφάνεια άνω των 300 τετραγωνικών μέτρων, εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων (δημόσια και ιδιωτικά), καθώς και κτίρια περίθαλψης συμπληρώνουν τον κατάλογο. Στα κτίρια περίθαλψης περιλαμβάνονται νοσοκομεία, ιατρικά κέντρα, κλινικές, αγροτικά και περιφερειακά ιατρεία, κέντρα ψυχικής υγείας, παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, οικοτροφεία και οίκοι ευγηρίας.

Επιπλέον, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου είναι υποχρεωτική για κτίρια του Δημοσίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, καθώς και για καταστήματα κράτησης και ειδικά καταστήματα νέων. Αντίθετα, για υπάρχοντα κτίρια κατοικιών, καταστημάτων ή γραφείων, η υποχρέωση ενεργοποιείται μόνο κατά τη μεταβίβασή τους.

Τι δικαιολογητικά απαιτούνται για την έκδοση

Η διαδικασία έκδοσης της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου είναι σύνθετη και χρονοβόρα, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, δικηγόρος Στράτος Παραδιάς. Απαιτείται υποχρεωτικά αυτοψία από πιστοποιημένο μηχανικό, ανεύρεση της οικοδομικής άδειας και των αρχιτεκτονικών σχεδίων, καθώς και λεπτομερής αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης του ακινήτου.

Τα απαραίτητα δικαιολογητικά περιλαμβάνουν το στέλεχος της οικοδομικής άδειας μαζί με τυχόν αναθεωρήσεις της, τα συνοδευτικά αρχιτεκτονικά σχέδια, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης και το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής όπου υπάρχει. Επιπρόσθετα, χρειάζονται σχέδια κατόψεων που απεικονίζουν την πραγματική κατάσταση του ακινήτου, το δελτίο δομικής τρωτότητας ή τεχνική έκθεση στατικού ελέγχου, καθώς και ο πίνακας χιλιοστών με τη μελέτη κατανομής δαπανών για πολυκατοικίες.

Σε περιπτώσεις όπου η οικοδομική άδεια δεν εντοπίζεται στα αρχεία της πολεοδομίας, απαιτείται σχετική βεβαίωση απώλειας από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης. Όταν υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές, πρέπει να υποβληθούν οι δηλώσεις υπαγωγής αυθαιρέτων και να ολοκληρωθεί η διαδικασία τακτοποίησής τους. Η μελέτη προσβασιμότητας είναι επίσης απαραίτητη για συγκεκριμένες κατηγορίες κτιρίων.

Πρόστιμα και κυρώσεις για μη συμμόρφωση

Οι οικονομικές κυρώσεις για όσους δεν εκδώσουν εγκαίρως την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου είναι σημαντικές και κλιμακώνονται ανάλογα με την αξία του ακινήτου. Το ελάχιστο πρόστιμο ξεκινά από 200 ευρώ και μπορεί να φτάσει έως το 10% της αντικειμενικής αξίας της ιδιοκτησίας, ποσό που για πολλά εμπορικά ακίνητα μπορεί να ανέλθει σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ.

Η επιβολή των προστίμων γίνεται από τον Ειδικό Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η διαδικασία είσπραξης καθορίζεται με υπουργική απόφαση. Οι ιδιοκτήτες που δεν θα έχουν συμμορφωθεί έως την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιανουαρίου 2026 θα λάβουν ειδοποίηση και θα κληθούν να προβούν άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες.

Γιατί πρέπει να ξεκινήσετε άμεσα τη διαδικασία

Ο χρόνος που απομένει μέχρι τη λήξη της προθεσμίας είναι περιορισμένος, ενώ η διαδικασία έκδοσης της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου απαιτεί αρκετές εβδομάδες ή και μήνες για την ολοκλήρωσή της. Η συλλογή των δικαιολογητικών από διάφορους φορείς, όπως η βεβαίωση Κτηματολογίου και ο πίνακας χιλιοστών σύστασης ιδιοκτησίας, μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά.

Οι ιδιοκτήτες συνιστάται να αναθέσουν άμεσα την εργασία σε έμπειρο μηχανικό που γνωρίζει τη διαδικασία και μπορεί να χειριστεί αποτελεσματικά τυχόν προβλήματα που θα προκύψουν. Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου αποτελεί μια ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων όπου συγκεντρώνονται όλα τα απαραίτητα έγγραφα, σχέδια και πληροφορίες κάθε ακινήτου.

Πέραν της αποφυγής προστίμων, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις μονομερούς τροποποίησης πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, όταν απαιτείται η ορθή και πλήρης περιγραφή της ιδιοκτησίας για μεταβίβαση ή άλλες νομικές πράξεις. Η έγκαιρη προετοιμασία διασφαλίζει την ομαλή ολοκλήρωση της διαδικασίας χωρίς άγχος και πρόσθετο κόστος.