Του Γιώργου Τόλη - Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ  

Ο ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στην προσφυγική κρίση που έχει ξεσπάσει στην Ελλάδα από το καλοκαίρι του 2015 παραμένει μέχρι σήμερα «περίεργος». Εκατοντάδες ΜΚΟ αμφιβόλου αξιοπιστίας, κινήτρων και χρηματοδότησης δρουν κυρίως στα κέντρα υποδοχής προσφύγων στα νησιά (στη Λέσβο μόνο είχαν καταγραφεί 100 διαφορετικές οργανώσεις επισήμως τον Μάρτιο), προκαλώντας συχνά προβλήματα στις Αρχές, καθώς παρεμβαίνουν στη διαδικασία υποδοχής, περίθαλψης και εγκατάστασης των προσφύγων και των μεταναστών στην Ελλάδα, έχοντας επικοινωνία με κάποιους από αυτούς ήδη προτού φτάσουν στη χώρα.

Μπροστά σε αυτό το τοπίο που έχει διαμορφωθεί, η κυβέρνηση μέχρι σήμερα ακροβατεί μεταξύ της συνεργασίας και της «κήρυξης πολέμου» στις ΜΚΟ. Είναι χαρακτηριστικό πως τον Ιανουάριο συνελήφθησαν επ’ αυτοφώρω από το Λιμενικό πέντε ξένα μέλη δύο διαφορετικών ΜΚΟ, με την κατηγορία της εισαγωγής προσφύγων παράνομα από την Τουρκία. Παρόλο που σε βάρος τους απαγγέλθηκαν κατηγορίες για κακούργημα, την ημέρα της απολογίας τους έξω από το δικαστήριο της Λέσβου βρέθηκαν δύο βουλευτές και ένα μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ που ζήτησαν να αφεθούν ελεύθεροι.  Από την άλλη, όταν προκλήθηκε χάος στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, απόρροια της μαζικής απόπειρας προσφύγων και μεταναστών να περάσουν στη γείτονα από άλλα σημεία της συνοριακής γραμμής, υπαίτια θεωρήθηκε ΜΚΟ που μοίραζε φυλλάδια στα αγγλικά και τα αραβικά υποκινώντας τους. Τότε ο Αλέξης Τσίπρας έστειλε μήνυμα κατά των ΜΚΟ μέσω διαγγέλματος, καλώντας τους πρόσφυγες να μην τις εμπιστεύονται.

Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ. Λίγους μήνες μετά, η κυβέρνηση αλλάζει τη στάση της εκ νέου απέναντι στις ΜΚΟ, όντας πλέον πρόθυμη να «χρυσώσει» κάποιες από αυτές μέσω διαγωνισμών.

Προκειμένου να αντεπεξέλθει στα χιλιάδες αιτήματα ασύλου που καταφθάνουν καθημερινά, η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής προκήρυξε διαγωνισμό για διερμηνείς, μεταφραστές φυλλαδίων, δημιουργία εφαρμογής για κινητά και για την εποπτεία των παραπάνω, με budget το ποσό των 2.637.639 ευρώ, που με τον ΦΠΑ αγγίζει τα 3.244.295,97 ευρώ. Από αυτά τα χρήματα, το 75% καλύπτεται από ευρωπαϊκά κονδύλια και το 25% από τα ελληνικά ταμεία, ποσό που «μεταφράζεται» σε 811.073,993 ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης, ο διαθέσιμος προϋπολογισμός μπορεί να εκτοξευθεί στα 5.834.332,80 ευρώ, εφόσον πολλαπλασιαστούν οι ανάγκες της υπηρεσίας.

Συγκεκριμένα, η ΜΚΟ που θα κερδίσει τον διαγωνισμό θα πρέπει να παρέχει υπηρεσίες διαδοχικής διερμηνείας 144.000 ωρών σε 24 διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους που μιλούν πρόσφυγες και μετανάστες, για την εξυπηρέτηση όσων ζητούν άσυλο, και να μεταφράζει κείμενα συνολικής έκτασης περίπου 200.000 λέξεων με ενημερωτικό υλικό σχετικό με τη διαδικασία ασύλου. Επίσης, καλείται να μεταφράσει κείμενα συνολικής έκτασης περίπου 24.390 λέξεων με ενημερωτικό υλικό σχετικό με τη διαδικασία ασύλου για την υλοποίηση της δράσης «Μobile Application για αιτούντες διεθνή προστασία», αλλά και να εποπτεύει τις παραπάνω διαδικασίες. Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, η εργασία θα είναι δεκάωρη (από τις 7 π.μ. έως τις 5 μ.μ.) τις εργάσιμες ημέρες, ενώ η σύμβαση είναι διάρκειας 20 μηνών.

Η Υπηρεσία Ασύλου εκτιμά πως στο διάστημα αυτό μπορούν να ωφεληθούν περίπου 18.000 πρόσφυγες και μετανάστες που ζητούν άσυλο από το ελληνικό κράτος. Για τη διερμηνεία και τη μετάφραση έχει επιστρατευθεί και η τεχνολογία, καθώς ήδη η Υπηρεσία Ασύλου χρησιμοποιεί 83 συσκευές τηλεδιερμηνείας σε όλη τη χώρα, αριθμός που μπορεί να αυξηθεί τις προσεχείς εβδομάδες κατά 60%. Οσον αφορά στις περιοχές δράσης, το 50% του ανθρώπινου δυναμικού θα βρίσκεται στα κέντρα φιλοξενίας της Αττικής, το 20% στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 30% θα δραστηριοποιείται ανά διαστήματα σε Αλεξανδρούπολη, Πάτρα, Λέσβο, Ρόδο, Σάμο, Κω, Λέρο και Χίο.  

Ο ΝΙΚΗΤΗΣ. Παρά τον υψηλό προϋπολογισμό και τη δυνατότητα βοήθειας των προσφύγων και των μεταναστών με πόρους του ελληνικού κράτους, μόνο μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση κατέθεσε προσφορά. Ο λόγος για την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία ΜΕΤΑδραση - Δράση για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό ως μοναδική υποψήφια, αφού πρώτα εξακριβώθηκε η νόμιμη υπόστασή της.  Πρόεδρος και εκπρόσωπός της είναι η Μαρία-Δάφνη Παππά, ενώ στη διαδικασία αξιολόγησης της προσφοράς αυτή βαθμολογήθηκε με τον υψηλότερο δυνατό συντελεστή.

Η ΜΚΟ κέρδισε με έκπτωση, μάλιστα, καθώς θα υλοποιήσει το έργο με 2.957.794,78 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ωστόσο το ποσό παραμένει τεράστιο. Από αυτά, για τις υπηρεσίες διερμηνείας θα χρησιμοποιηθούν 2.267.136 ευρώ, 19.680 ευρώ για τη μετάφραση ενημερωτικού υλικού που θα μοιραστεί σε όσους αιτούνται ασύλου, 2.399,98 ευρώ για τη μετάφραση του υλικού που θα ενταχθεί στην εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα και 668.578,80 ευρώ για την παροχή υπηρεσιών προγραμματισμού, υπηρεσιών διερμηνείας και μετάφρασης, συντονισμού και εποπτείας διερμηνέων και μεταφραστών, 42.800 ανθρωποωρών.

Αξίζει να σημειωθεί πως, ενώ για τις υπηρεσίες διερμηνείας, μετάφρασης και συντονισμού προβλέπεται δυνατότητα ανανέωσης της σύμβασης για πέντε μήνες μέχρι δύο φορές, δεν ισχύει το ίδιο για τη μετάφραση του υλικού της εφαρμογής για τα κινητά τηλέφωνα - στοιχείο που μαρτυρά την επιτακτική ανάγκη της έγκαιρης δημιουργίας της, καθώς η πλειονότητα των προσφύγων και των μεταναστών που βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους χρησιμοποιούν smartphones και social media.

Σε περίπτωση που η ΜΚΟ δεν καταφέρει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις που της ανατέθηκαν μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο, θα της επιβληθεί πρόστιμο από το ελληνικό κράτος.