του Γιάννη Πολίτη - Εφημερίδα Παραπολιτικά

Από αρχαιοτάτων χρόνων, η πολιτική έχει συνδεθεί είτε άμεσα είτε έμμεσα με το φαγητό. Τα πολιτικά δείπνα είναι ικανά είτε να «ανεβάσουν» είτε να «κατεβάσουν» κυβερνήσεις, να διαλύσουν φιλίες πολλών ετών,να κλείσουν ιστορικές συμφωνίες αλλά και να δημιουργήσουν πολιτικές συμμαχίες. Τα «Π», με πολύτιμο αρωγό το βιβλίο «Πολιτικά Μαγειρέματα» της Ελένης Καλογεροπούλου, κάνουν αναδρομή σε εκείνα τα δείπνα που κυριάρχησαν από την πτώση της Χούντας τον Ιούλιο του 1974 στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, με πιο πρόσφατο το γεύμα των οκτώ στο σπίτι του πρώην υπουργού Βασίλη Κοντογιαννόπουλου.

Σε αυτό το δείπνο, που αποκάλυψαν πριν από έναν μήνα τα «Π», το κύριο θέμα συζήτησης ήταν η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς με «μπροστάρη» τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας Γιάννη Στουρνάρα. Το αποτέλεσμα, βέβαια, δεν ήταν το αναμενόμενο, καθώς ο πρώην υπουργός Οικονομικών αρνήθηκε την πρόταση.

Το καθένα από τα «δείπνα της εξουσίας» έχει τη δική του σημειολογία, καθώς είτε κρατήθηκαν μυστικά είτε βρίσκονταν για καιρό στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Πολλά δε εξ αυτών έμειναν στην Ιστορία ακόμα και για το φαγητό που σέρβιραν οι οικοδεσπότες στους καλεσμένους τους.

Από αυτά που βρέθηκαν στο επίκεντρο της Μεταπολίτευσης ήταν το «κλείσιμο» της συμφωνίας για την κυβέρνηση Τζανεττάκη στις 27 Ιουνίου του 1989, το δείπνο των τεσσάρων το 1994 με μαγείρισσα τη Βάσω Παπανδρέου, το οποίο αποτέλεσε οδηγό για την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κ. Σημίτη, το επόμενο δείπνο που ακολούθησε με οικοδεσπότη τον Ανδ. Παπανδρέου στη ροζ βίλα της οδού Αγράμπελης στην Εκάλη. Παράλληλα, αλησμόνητο έχει μείνει το δείπνο στο Μαξίμου το 2001 με οικοδεσπότη τον Κώστα Σημίτη. Ο τότε πρωθυπουργός κάλεσε τους υπουργούς του για να γιορτάσουν τα πέντε πρώτα χρόνια διακυβέρνησης Σημίτη.

Βέβαια, αξέχαστα είναι και τα «γαλάζια» δείπνα, όπως αυτό όπου «έκλεισε» η υποψηφιότητα του Κ. Καραμανλή για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας, οι «νταβατζήδες» του Μπαϊρακτάρη, αλλά και το δείπνο Ρουσσόπουλου – Αβραμόπουλου.

Το Ειδικό Δικαστήριο, η ανάδειξη  Σημίτη και η αντεπίθεση του Ανδρέα

Το βράδυ της 27ης Ιουνίου 1989, ο πρόεδρος του τότε Συνασπισμού Χ. Φλωράκης πέρασε το κατώφλι της μονοκατοικίας της οδού Χρυσηίδας στη Γλυφάδα, όπου έμελλε να κλείσει η συμφωνία που οδήγησε στην κυβέρνηση Τζαννετάκη - η οποία είχε κύριο μέλημα την «κάθαρση» και οδήγησε τη χώρα στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989. Οικοδεσπότες του δείπνου ήταν το ζεύγος Μητσοτάκη και συνδαιτυμόνες του τραπεζιού ο Χ. Φλωράκης και ο Λ. Κύρκος εκπροσωπώντας τον Συνασπισμό. Η Mαρίκα Μητσοτάκη φημιζόταν για τις μαγειρικές της γνώσεις και φρόντισε να δώσει το στίγμα της.

Η οικοδέσποινα τα ήθελε όλα στην εντέλεια, καθώς είχε εμπιστοσύνη στις μαγειρικές της ικανότητες, παρά το γεγονός ότι οι καλεσμένοι δεν ήταν συνηθισμένοι… Στο τραπέζι βρίσκονταν ντολμαδάκια, τυρόπιτες, σαλάτες, καλαμαράκια, μαριδάκι τηγανιτό, σκαλτσούνια, ξεροτήγανα και άλλοι εκλεκτοί μεζέδες. Φυσικά, όλοι είχαν να λένε και για τα περίφημα ντολμαδάκια της συζύγου του τότε προέδρου της Νέας Δημοκρατίας.

Το συγκεκριμένο δείπνο θεωρείται πετυχημένο, καθώς οδήγησε στη βραχύβια συγκυβέρνηση Αριστεράς και Δεξιάς αλλά και στην παραπομπή του Ανδ. Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση Κοσκωτά.

Ενα ακόμα ιδιαίτερο γεύμα το οποίο θα οδηγούσε σε αλλαγή σελίδας στο ΠΑΣΟΚ, ήταν η συνάθροιση των «4» τον Νοέμβριο του 1994. Οικοδέσποινα ήταν η Βάσω Παπανδρέου στο σπίτι της στο Χαλάνδρι και καλεσμένοι κορυφαίοι υπουργοί -της τότε κυβέρνησης- Κώστας Σημίτης, Θεόδωρος Πάγκαλος και Π. Αυγερινός. Κύριο θέμα συζήτησης το πρόσωπο που θα διαδεχόταν τον έχοντα σοβαρά προβλήματα υγείας Ανδρέα Παπανδρέου.

Σύμφωνα με την Ελ. Καλογεροπούλου, το μενού περιελάμβανε κυρίως γαλλική κουζίνα με τον κ. Πάγκαλο να αποδεικνύεται ο πιο καλοφαγάς. Το τραπέζι περιελάμβανε αγκινάρες αλά πολίτα, κοτόπουλο πιλάφι μιλανέζε, ταλιατέλες με συκωτάκια πουλιών, σπανακοτυρόπιτα, σαλάτα με ραντίτσιο, σαλάτα σπανάκι και αβοκάντο με ζεστό λαδόξιδο, ενώ για γλυκό η οικοδέσποινα σέρβιρε πανακότα με μαστίχα και δυόσμο. Για την ιστορία οι προσκλήσεις ήταν 5, ωστόσο, στην πορεία οι συνδαιτυμόνες έγιναν «4», καθώς τελικά δεν παρέστη ο Κ. Λαλιώτης. Φυσικά το συγκεκριμένο δείπνο αποτέλεσε την απαρχή της αμφισβήτησης του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και τον προάγγελο της ανάδειξης του Κ. Σημίτη στην πρωθυπουργία.

Το περίφημο γεύμα των «4» στη Ρεματιά του Χαλανδρίου, ακολούθησε λίγα εικοσιτετράωρα μετά μια άλλη συνάντηση. Αν και με καταπονημένη την υγεία του, ο Ανδ. Παπανδρέου πέρασε στην αντεπίθεση. Συγκεκριμένα, στη ροζ βίλα της Εκάλης συνέφαγε με τον Κάρολο Παπούλια, τον Τηλέμαχο Χυτήρη και τον Γιώργο Κατσιφάρα. Παρά την εσωκομματική αμφισβήτηση ήθελε να δηλώσει με τον δικό του τρόπο ότι είναι «παρών» στις εξελίξεις. Το μενού περιελάμβανε ψάρια -φιλέτα γλώσσας και μπαρμπουνάκια-, παστίτσιο, ρύζι του μαχαραγιά και σαλάτες, που μαγείρεψε η Δήμητρα Λιάνη, η οποία είχε μεγάλη αδυναμία στη μαγειρική. «Ξένη», έλεγε συχνά ο Ανδρέας Παπανδρέου στη μητέρα της Δήμητρας, «μαγειρεύεις καλά, αλλά η κόρη σου καλύτερα. Το αλεπουδάκι μοιάζει στην αλεπού». Η κ. Λιάνη είχε τη φήμη της τρυφερής μαγείρισσας. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο αείμνηστος Ανδρέας την είχε... συλλάβει να μιλάει σε ένα... μπριάμ ή σε ένα γιουβέτσι.

Ωστόσο και κατά τη διακυβέρνηση Σημίτη δεν ήταν λίγα τα δείπνα. Λίγες ημέρες πριν από το Πάσχα του 1999 συνέφαγαν στην Αρχιεπισκοπή ο τότε πρωθυπουργός με τη σύζυγό του Δάφνη με τον μακαριστό Χριστόδουλο. Το ραντεβού κλείστηκε για την Τρίτη 30 Μαρτίου στη Μονή Πετράκη. Οι δύο μοναχές μαγείρισσες είχαν φροντίσει να ετοιμάσουν ένα εξαιρετικό μενού. Στο δείπνο συμμετείχαν επίσης ο Κώστας και η Μαρίνα Λαλιώτη, ο πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Θ. Συνοδινός, ο Κώστας Πυλαρινός και ο Σωτ. Τζούμας. Τα πιάτα άρχισαν να φτάνουν το ένα μετά το άλλο. Ρεβιθοπίλαφο, μανέστρα με χταπόδι, ρυζότο από σουπιά, χόρτα, χταποδοκεφτέδες και ψαροκεφτέδες, γεμιστό καλαμάρι, αλλά και πρασόπιτα, σπανακόπιτα, αλλά και γαρίδες φρέσκιες ήταν τα πρώτα πιάτα. Και για δεύτερο, το αγαπημένο φαγητό του μακαριστού Χριστόδουλου, αστακομακαρονάδα «σβησμένη» με σάλτσα σόγιας.

«Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που κάνω νηστεία», είχε πει ο Κ. Σημίτης, με τον Αρχιεπίσκοπο να σχολιάζει: «Είναι ένας μύθος ότι η νηστεία σε αδυνατίζει». Τον Ιανουάριο του 2001 ο Κώστας Σημίτης κάλεσε στο Μαξίμου του υπουργούς του για να γιορτάσουν τα πέντε χρόνια διακυβέρνησης. Το μενού ήταν ψαρόσουπα, λαχανικά ποσέ, αγριογούρουνο με πουρέ και σάλτσα από δαμάσκηνα. Πάντως, αυτό το δείπνο πέρασε στην Ιστορία ως το δείπνο του «απλού» πολίτη. Οπως είχε πει ο κ. Πασχαλίδης, «φάγαμε ό,τι τρώει όλος ο κόσμος, αγριογούρουνο με δαμάσκηνο».

H μάζωξη κατά του Σαμαρά και η μάχη της διαπλοκής

Από την άλλη πλευρά, αρκετά ήταν και τα πολιτικά δείπνα στη Νέα Δημοκρατία. Αλλα ήταν ο προάγγελος αλλαγής σελίδας στην Κεντροδεξιά παράταξη και άλλα λειτούργησαν ως προπομπός για την παραίτηση προέδρου. Πρώτος σταθμός ο Σεπτέμβριος του 1997 και συγκεκριμένα λίγο πριν από το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Ο τότε αντιπρόεδρος Γιάννης Βαρβιτσιώτης είχε ταχθεί υπέρ της λύσης του Κώστα Καραμανλή. Αποκαλυπτικός είναι δε ο διάλογος που παρουσιάζει η Ελ. Καλογεροπούλου. «Βαρβιτσιώτης: Κώστα, πρέπει να γνωρίζω τις προθέσεις σου. – Καραμανλής: Δεν επιθυμώ άλμα στο κενό, όλα θα εξαρτηθούν από τον αριθμό των βουλευτών». Πράγματι, το ίδιο βράδυ στο σπίτι του πρώην υπουργού μια μικρή ομάδα βουλευτών τρώγοντας κοτόπουλο πανέ, ρύζι, σουφλέ, σπανακοπιτάκια και σαλάτες διά χειρός της Σόφης Βαρβιτσιώτη, κατέληξαν στην στήριξη του Κώστα Καραμανλή.

Ενα άλλο δείπνο, με τη δική του σημειολογία, ήταν αυτό ανάμεσα στον Θ. Ρουσόπουλο και τον Δ. Αβραμόπουλο το 2000, στην ταβέρνα του Ταλούμη στο Ελληνικό Αρκαδίας. Ο κ. Ρουσόπουλος βρέθηκε εκεί για να πάρει ως δημοσιογράφος συνέντευξη από τον δήμαρχο Αθηναίων, ο οποίος του έκανε το τραπέζι με παϊδάκια, πατάτες, άφθονη φέτα, το αγαπημένο τυρί του κ. Ρουσόπουλου. Αρχισαν να τρώνε με φοβερή όρεξη στις τέσσερις το απόγευμα.

Ηταν περίοδος που ο κ. Αβραμόπουλος διακατεχόταν από έντονο προβληματισμό για το μέλλον του. Ο κ. Ρουσόπουλος τον άκουγε για αρκετή ώρα. Και από το ύφος του δημάρχου καταλάβαινε ότι ζητούσε μια γνώμη. «Εγώ δεν θα έφευγα από τη Ν.Δ. Ο Καραμανλής είναι ένας νέος άνθρωπος με όραμα. Και να μην κερδίσει αυτές τις εκλογές θα κερδίσει τις επόμενες», του είπε ο δημοσιογράφος, αλλά δεν κατάφερε να τον πείσει, καθώς ο κ. Αβραμόπουλος έκανε το ΚΕΠ το 2001.

Εναν μήνα πριν είχε πραγματοποιηθεί το περίφημο γεύμα μεταξύ Κ. Καραμανλή και Δ. Αβραμόπουλου στον «Διόνυσο» στην Ακρόπολη. Ο Δ. Αβραμόπουλος είχε παραγγείλει ένα ουζάκι και για φαγητό ένα φιλέτο και σαλάτα.

Ο Καραμανλής είχε παραγγείλει λευκό κρασί και ψάρι. Τότε ήταν που άκουσε ότι «θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για τη Ν.Δ. να συστρατευθείς στις επόμενες εκλογές». Είχε προσπαθήσει να μη δεσμευθεί για τίποτα, λέγοντας ότι θα δημοσιοποιούσε τις απόψεις του μόλις προκηρύσσονταν εκλογές.

Φτάνοντας στα χρόνια της διακυβέρνησης Καραμανλή, δεν θα ήταν δυνατόν να μη γίνει αναφορά στο περίφημο δείπνο στον «Μπαϊρακτάρη» το φθινόπωρο του 2004. Εκεί όπου κάνοντας το τραπέζι στους βουλευτές του με γύρο, κεμπάπ χοιρινά, σουβλάκια και τζατζίκια, ο πρώην πρωθυπουργός έκανε μια δήλωση η οποία κυριάρχησε -και κυριαρχεί ακόμα- στην πολιτική ζωή του τόπου. Ο Κ. Καραμανλής, παίρνοντας την «πάσα» από τον Γιάννη Μανώλη αναφορικά με την κριτική που δεχόταν η κυβέρνηση, είπε χαρακτηριστικά: «Μην ανησυχείτε, εμείς πάμε καλά. Αλλού είναι το πρόβλημα. Μας πολεμούν κάποια συγκεκριμένα συμφέροντα. Δεν θα ανεχτώ τη διαπλοκή και να είστε σίγουροι ότι θα συγκρουστώ μαζί τους. Δεν μπορεί πέντε νταβατζήδες και πέντε συντεχνίες να κάνουν κουμάντο και να εξουσιάζουν την πολιτική ζωή».

Αλλο ένα δείπνο που οδήγησε σε βαρυσήμαντες εξελίξεις στην Κεντροδεξιά παράταξη ήταν αυτό που έγινε με οικοδέσποινα την άλλοτε υπουργό Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, λίγες μέρες μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 στην «Αθηναΐδα» με μενού ρυζότο με τρούφα, σαλάτα πράσινη με ρόκα και ρόδι και φιλετάκια χοιρινό. Στο συγκεκριμένο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν η Ντ. Μπακογιάννη, ο Ευρ. Στυλιανίδης, ο Κ. Μητσοτάκης, ο Ν. Δένδιας, ο Κ. Χατζηδάκης, η Ολγα Κεφαλογιάννη, ο Ν. Κακλαμάνης, ο Μ. Βαρβιτσιώτης, ο Α. Σπηλιωτόπουλος, ο Ευ. Αντώναρος, ο τότε πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Σ. Ιωαννίδης, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απ. Τζιτζικώστας και ο δήμαρχος Γλυφάδας Γ. Παπανικολάου. Απόντες ήταν ο Ευ. Μεϊμαράκης και ο Πρ. Παυλόπουλος - ακόμα δεν είχε εκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας.

«Η Νέα Δημοκρατία μεταλλάχθηκε τα τελευταία πέντε χρόνια σταδιακά. Εχασε τα χαρακτηριστικά της, χάσαμε και τον μεσαίο χώρο», ακούστηκε από τα χείλη των περισσοτέρων. Αμέσως μετά τη σκυτάλη πήρε ο Κυρ. Μητσοτάκης, ο οποίος είπε ότι πρέπει οι εξελίξεις να δρομολογηθούν, ενώ η κ. Μπακογιάννη είχε πει πως θα θέσει θέμα ηγεσίας στην επόμενη Κ.Ο. Στην άποψή της συντάχθηκε και ο Νικ. Κακλαμάνης. Η παραπάνω σύναξη ήταν ο προάγγελος όσων ακολούθησαν το επόμενο διάστημα, με αποκορύφωμα την παραίτηση του Αντ. Σαμαρά από την ηγεσία το βράδυ του δημοψηφίσματος του Ιουλίου του 2015.