Στην Ευρώπη συνολικά έχουν καταγραφεί 14,000 κρούσματα. Ενώ οι περισσότεροι θάνατοι έχουν σημειωθεί στη Ρουμανία. Στη γειτονική μας Ιταλία, μέσα σε 12 μήνες καταγράφηκαν πάνω από 3.300 κρούσματα ιλαράς και 2 θάνατοι. Το πρώτο θύμα ήταν μια μητέρα τριών παιδιών που έχασε τη ζωή της στα 33 της χρόνια. Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί 150 περιστατικά της νόσου, ωστόσο οι παιδίατροι εκτιμούν πως τα κρούσματα είναι τουλάχιστον 300 από τον περασμένο Μάιο έως και σήμερα. Έκδηλη είναι η ανησυχία των ειδικών ενόψει και του χειμώνα που ως γνωστόν οι ιοί βρίσκουν πρόσφορο έδαφος.

Η μεταδοτικότητα της νόσου είναι τρομακτική: κάθε άτομο που νοσεί την μεταδίδει κατά μέσο όρο σε 12 έως 18 επίνοσα άτομα. 9 στους 10 ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με μολυσμένο άτομο και δεν έχουν αντισώματα στην ιλαρά, προσβάλλονται από αυτήν.

Η έξαρση της «ξεχασμένης» αυτής νόσου στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες σχετίζεται άμεσα με τον ελλιπή εμβολιασμό.

Ο Κλινικός Φαρμακοποιός στην Ψυχιατρική Κλινική «Αγία Αικατερίνη» της Θεσσαλονίκης, Διαμαντής Κλημεντίδης, επισημαίνει στα parapolitika.gr: « τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού δεν είναι πάντα αποτέλεσμα διστακτικότητας: στην Ρουμανία, για παράδειγμα, που η ιλαρά έχει επιφέρει την μεγαλύτερη καταστροφή μέχρι στιγμής, τα περισσότερα κρούσματα (και θύματα) ανήκουν σε κοινότητες Ρομά με κακή οικονομική κατάσταση και προβληματική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.

Ως προς την διστακτικότητα, λοιπόν, μπορεί να εκδηλώνεται για διάφορους λόγους: από αδιαφορία νομίζοντας ότι οι ασθένειες αυτές δεν μας αφορούν, από απατηλό αίσθημα ασφάλειας καθώς οι ασθένειες αυτές έχουν εκλείψει οι περισσότεροι δεν έχουν μνήμη από τις αυτές και έτσι δεν έχουν μέτρο της σοβαρότητάς τους. Αλλά και από κάποια προηγούμενη κακή εμπειρία ακόμη και δυσπιστία έναντι στους επίσημους φορείς υγείας».

Της μόδας είναι πλέον και το αντι εμβολιακό κίνημα που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα επιχειρήματα των οποίων στηρίζονται κυρίως από θεωρίες συνομωσίας σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και από υιοθέτηση εναλλακτικών θεωρήσεων για την υγεία. Ο κ. Κλημεντίδης, μας εξηγεί πώς παρότι αποτελούν ένα μικρό ποσοστό, η «φασαρία» που δημιουργούν είναι μεγαλύτερη» και προσθέτει «τα εμβόλια, όπως όλες ανεξαιρέτως οι ιατρικές παρεμβάσεις, έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Τις περισσότερες φορές αυτές είναι ήπιες και περιορίζονται στον τοπικό ερεθισμό από την ένεση ή/και έναν χαμηλό πυρετό. Πολύ σπάνια, εκδηλώνεται κάποια σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια, πχ μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Παρόλα αυτά, τα οφέλη από τον εμβολιασμό είναι ασύγκριτα μεγαλύτερα από τους κινδύνους του (τους πραγματικούς, όχι τους φανταστικούς), όταν τα συγκρίνουμε με τις συνέπειες των ασθενειών που αποτρέπει. Όσοι αυτό προσδιορίζονται ως αντι εμβολιαστές, δεν τους φταίνε κάποια συγκεκριμένα εμβόλια που ίσως είναι λιγότερο αποτελεσματικά ή λιγότερο ασφαλή από όσο θα θέλαμε, αλλά είναι εναντίον καθεαυτής της πράξης του εμβολιασμού.

Επειδή αυτό από μόνο του δεν αντέχει στην κριτική, συνήθως επιστρατεύουν κάθε λογής όπλα προς υποστήριξη του σκοπού τους: hoaxes και θεωρίες συνομωσίας, ανεκδοτολογικές ιστορίες όπου τις περισσότερες φορές προϊόντα φαντασίας, κατασκευασμένα βιντεάκια στο YouTube, βιβλία αυτο-αποκαλούμενων "ειδικών". Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών είναι ότι δεν έχουν επιστημονικό έρεισμα, αλλά καθώς εκμεταλλεύονται το συναίσθημα και όχι την λογική, δυστυχώς παρασέρνουν σημαντική μερίδα συνανθρώπων μας.
Αρωγοί σε αυτή την ιστορία είναι παραδοσιακά οι θιασώτες των πάσης φύσεως "εναλλακτικών" θεραπειών: νατουροπαθητικοί, ομοιοπαθητικοί, πωλητές βιολογικών βοτάνων κοκ, που υπόσχονται "αποτοξίνωση" από τις "τοξίνες" των εμβολίων, και "εναλλακτική" ανοσοποίηση μακριά από την "κακή" φαρμακοβιομηχανία, με τη βοήθεια σκευασμάτων που δεν έχουν απολύτως καμία τέτοια δράση. Παρόλα αυτά, δεν είναι δωρεάν».

Εκφράσαμε την απορία μας στον κ. Κλημεντίδη για το τι θα μπορούσε να γίνει ώστε να βρεθεί μια λύση ώστε ο κόσμος να ενημερώνεται καλύτερα και εν τέλει να θωρακίσουμε την υγεία τη δικιά μας αλλά και των παιδιών μας από ασθένειες που ενώ είχαν εκλείψει από τη σύγχρονη εποχή, φαίνεται να επιστρέφουν.

«Εξαρτάται από τον ποιον ζητάμε τη λύση. Η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει το συμφέρον όλων των μελών της κοινότητας και κυρίως των πιο αδύναμων εξ αυτών. Πολλές φορές αυτό γίνεται μέσω κάποιου είδους επιβολής: στην Αυστραλία κόβονται τα επιδόματα σε όσους δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους, στην Γερμανία και στην Ιταλία επιβάλλονται πρόστιμα, ενώ και η Γαλλία πρόσφατα ανακοίνωσε την υποχρεωτικότητα των παιδικών εμβολιασμών.
Τα ΜΜΕ έχουν, δυστυχώς, παίξει τεράστιο ρόλο στην διάδοση των θεωριών συνομωσίας γύρω από τα εμβόλια, ιδιαίτερα στην εποχή του διαδικτύου. Το λεγόμενο health news reporting δεν είναι εύκολη υπόθεση και πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα στον τρόπο που αναπαράγονται ειδήσεις σχετικές με την υγεία. Η επιμόρφωση των δημοσιογράφων σε βασικές έννοιες βιοστατιστικής, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι ένα πρώτο βήμα. Τέλος, οι επαγγελματίες υγείας όλοι όχι μόνο οι γιατροί, οφείλουν να ξανακερδίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού. Πρέπει να φροντίζουν να είναι ενημερωμένοι ώστε να αποφεύγονται οι αμφίσημες συμβουλές και να δείχνουν ενσυναίσθηση όταν αντιμετωπίζουν τους τρομοκρατημένους γονείς».

Παράλληλα, οι πληροφορίες γύρω από την ασθένεια ακόμα και για όσους έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν ή έχουν περάσει την ασθένεια είναι συγκεχυμένες. Ο κύριος Κλημεντίδης μας εξηγεί πώς χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για όσους γεννήθηκαν μετά το 1970 και έλαβαν το εμβόλιο την δεκαετία του ’80 καθώς:

«Πολλές φορές, ιδιαίτερα στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, η κλινική διάγνωση της ιλαράς ήταν λανθασμένη, δηλαδή βαφτιζόταν ιλαρά μια άλλη εξανθηματική νόσος (αφού δεν γινόταν ανοσολογικός έλεγχος), κι έτσι αρκετοί άνθρωποι νομίζουν ότι είναι άνοσοι για την ιλαρά ενώ δεν είναι. Γι’ αυτό και οι τελευταίες οδηγίες αναφέρουν εργαστηριακή επιβεβαίωση της ανοσία.  Ως προς το εμβόλιο, χρειάζονται δύο δόσεις για να επιτύχουμε προστασία 99%. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80 γινόταν μία δόση, επομένως όλοι οι ενήλικες που γεννήθηκαν μετά το 1970 πρέπει να κοιτάξουν τα βιβλιάριά τους. Αν έχουν κάνει μόνο μία δόση του εμβολίου (μονοδύναμο ιλαράς ή MMR), πρέπει να κάνουν άλλη μία».

Κλείνοντας, να σημειώσουμε πώς από την ιλαρά κινδυνεύουν να νοσήσουν όλοι όσοι δεν έχουν ανοσία στην ασθένεια δηλαδή, όσοι δεν έχουν επιβεβαιωμένα νοσήσει στο παρελθόν και όσοι δεν έχουν κάνει τις δύο δόσεις του εμβολίου. Παράλληλα, κινδυνεύουν κι όσοι είναι σε ανοσοκαταστολή, δηλαδή στους οργανισμούς όπου η παθολογική κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν είναι σε θέση να επιτελέσει σωστά και πλήρως τον ρόλο του.

Η ασθένεια εκδηλώνεται σε τρεις φάσεις: Η πρώτη διαρκεί 3 έως 6 μέρες και έχει την εικόνα της κλασικής ίωσης με καταρροή, βήχα, πυρετό και ερεθισμό στα μάτια. Στην συνέχεια ακολουθεί η φάση του εξανθήματος, με διάρκεια 3 έως 5 μέρες, που δίνει την χαρακτηριστική εικόνα της ιλαράς, με κηλίδες που ξεκινά από το πρόσωπο και μετά από μία ημέρα καλύπτει όλο το σώμα, ενώ συνήθως συνοδεύεται από υψηλό πυρετό. Η τελευταία φάση είναι η φάση της αποδρομής, όπου το εξάνθημα υποχωρεί. Η μετάδοση της νόσου ξεκινά τέσσερις ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος και διαρκεί έως τέσσερις μέρες μετά.

Η σοβαρότητά της έγκειται κυρίως στο μεγάλο ποσοστό επιπλοκών που την συνοδεύουν. Περίπου ένας στους τρεις εμφανίζουν μία ή περισσότερες επιπλοκές. Οι πιο συχνές είναι η οξεία μέση ωτίτιδα, η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τις εγκύους, καθώς συχνά προκαλεί αποβολές ή πρόωρους τοκετούς. Μια ιδιαίτερα σοβαρή, αν και σχετικά σπάνια, επιπλοκή της ιλαράς είναι η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα. Πρόκειται για εγκεφαλική βλάβη που εκδηλώνεται με καθυστέρηση έως και 27 ετών από την αποδρομή της νόσου, και η οποία είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρος.

Πιο σοβαρά νοσούν οι ενήλικες άνω των 20 ετών και τα παιδιά κάτω των 5.