του Αλέξανδρου Φωτιάδη

Νέο περιστατικό βεβήλωσης Εβραϊκού Μνημείου σημειώθηκε το απόγευμα της Τρίτης στη Θεσσαλονίκη, όταν ομάδα αγνώστων πέταξε μπλε μπογιές στο μνημείο που βρίσκεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Οι δράστες σχημάτισαν σταυρούς και έγραψαν «Ιησούς Χριστός Νικά».

Το περιστατικό βεβήλωσης Εβραϊκού Μνημείου ήρθε ως συνέχεια της επίθεσης στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Πλατεία Ελευθερίας (Θεσσαλονίκη) αλλά και του εβραϊκού τμήματος του Γ’ νεκροταφείου της Νίκαιας, που πραγματοποιήθηκαν στις 27 Ιουνίου και 4 Μαΐου αντίστοιχα.

Μιλώντας για τα περιστατικά στα parapolitika.gr, ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτίελ, σημείωσε: «Η κοινότητα καταδικάζει τα τρία περιστατικά. Δεν θα πρέπει να συμβαίνουν αντίστοιχες ενέργειες. Αποτελούν προσβολή προς τα μνημεία και όσα αυτά συμβολίζουν. Είναι πράξεις μέγιστης ασέβειας προς τους νεκρούς Έλληνες Εβραίους θύματα του Ολοκαυτώματος αλλά και όσους είχαν αναπαυθεί στο παλαιό Εβραϊκό Νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης και το σημερινό Εβραϊκό Νεκροταφείο των Αθηνών».

Ο κ. Σαλτιέλ επισημαίνει πως «δεν γνωρίζουμε τους δράστες και άρα δεν μπορούμε να πούμε αν υπάρχουν μεμονωμένα ή οργανωμένα περιστατικά. Εμείς προσπαθούμε να αναδείξουμε την άλλη όψη του πράγματος: Οι πολίτες της Θεσσαλονίκης στέκονται απέναντι στον αντισημιτισμό, τον ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία και τον φασισμό. Τα περιστατικά δεν αντιπροσωπεύουν τους πολίτες της Θεσσαλονίκης».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η διδάσκουσα του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, κ. Μαρία Καβάλα, που σημειώνει: «Οι επιθέσεις αυτές αποτελούν δείγμα αντισημιτισμού. Δεν ξέρουμε τι κρύβεται πίσω από κάθε βεβήλωση. Αποτελούν μνημεία με ιδιαίτερη σημασία και ιερότητα». Επισημαίνει δε, πως «δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για γενικευμένα φαινόμενα αντισημιτισμού στη Θεσσαλονίκη» και συμπληρώνει ότι «τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί η εβραϊκή ιστορία της Θεσσαλονίκης και του εβραϊκού στοιχείου. Κύκλοι που δεν τα βλέπουν αυτά με θετικό μάτι εγείρουν αντιδράσεις».

Υπενθυμίζεται ότι βεβηλώσεις του Μνημείου Ολοκαυτώματος είχαν πραγματοποιηθεί στις 10 και 21 Ιανουαρίου 2018.

Μνημείο με ιστορική σημασία

Η ανέγερση του εβραϊκού μνημείου στο campus του Αριστοτελείου είχε ιστορική σημασία καθώς στον χώρο πίσω και πάνω από το κτίριο, που στεγάζεται σήμερα η Παλιά Φιλοσοφική Σχολή, υπήρχε το Εβραϊκό Νεκροταφείο. Σύμφωνα με την κ. Καβάλα, το εβραϊκό νεκροταφείο «είχε μεγάλη σημασία για την εβραϊκή Κοινότητα και την πόλη».

«Το νεκροταφείο καταστράφηκε τον Δεκέμβριο του 1942 από τις δυνάμεις της Κατοχής, σε συνεργασία με μέρος των Αρχών του δήμου Θεσσαλονίκης, συνεργατών και μερίδας πολιτών. Με το πέρασμα του χρόνου, η σημασία της περιοχής και του σημείου χάθηκε. Ύστερα από αίτημα της Κοινότητας και των πολιτών της Θεσσαλονίκης και με πρωτοβουλία του ΑΠΘ ανεγέρθηκε, το 2014, το συγκεκριμένο μνημείο. Αυτή η βεβήλωση αποτελεί ασέβεια», επισημαίνει η κ. Καβάλα.

Από τη δική της πλευρά, η ΙΚΘ επισημαίνει πως «οι προσπάθειες για την ανέγερση του μνημείου στο ΑΠΘ είχαν διττό σκοπό: αφενός την ανάδειξη μίας πλευράς της ιστορίας που δεν ήξεραν όλοι οι Θεσσαλονικείς και αφετέρου την απότιση φόρου τιμής στους Εβραίους φοιτητές που φοιτούσαν στο Αριστοτέλειο και εξοντώθηκαν, όπως και το 96% των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης που εκτοπίστηκαν στα Ναζιστικά στρατόπεδα».

11η Ιουλίου: Ημέρα χαραγμένη στη μνήμη

Το τραγικό περιστατικό της βεβήλωσης του Εβραϊκού Μνημείου στο ΑΠΘ έρχεται μία μέρα πριν από την επέτειο μνήμης για το μαρτυρικό κάλεσμα που απηύθυναν οι γερμανικές αρχές στους άντρες ηλικίας 18 – 45 ετών στην Πλατεία Ελευθερίας, στη Θεσσαλονίκη.

Το κάλεσμα περίπου 9.000 ανδρών ήταν προσχηματικό και κατέληξε στο «Μαύρο Σάββατο» του 1942 καθώς ακολούθησε ο δημόσιος εξευτελισμός των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, το κάλεσμα ήταν η απαρχή των φυλετικών μέτρων και στη συνέχεια του εκτοπισμού των Εβραίων της πόλης.

«Ήταν μία σημαντική ημερομηνία που αφορά την εβραϊκή κοινότητα και την ιστορία της πόλης. Η εβραϊκή ιστορία είναι κομμάτι της ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Στις 11 Ιουλίου του 1942, έγινε το κάλεσμα για υποχρεωτική συγκέντρωση και καταγραφή όλων των Εβραίων ανδρών 18 – 45 ετών. Η καταμέτρησή τους θα οδηγούσε σε καταναγκαστικά έργα. Πρόκειται για την πρώτη μαζική αντιεβραϊκή κίνηση από πλευράς των γερμανικών αρχών στην πόλη και σηματοδοτεί ένα σταδιακό πέρασμα προς την εξολόθρευση του εβραϊκού στοιχείου. Ένα μικρό ποσοστό Εβραίων πέθανε στα καταναγκαστικά έργα ενώ, λίγους μήνες αργότερα, το 1943, ξεκίνησαν τα φυλετικά μέτρα και ο εκτοπισμός», επισημαίνει στα parapolitika.gr η κ. Καβάλα.

«Ήταν η πρώτη ένδειξη για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Μετά τη συγκέντρωση στην Πλατεία Ελευθερίας, ακολούθησε η συγκέντρωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Η δράση των ναζιστικών αρχών ήταν πρόδρομος των μαζικών διώξεων. Στη μαζική συγκέντρωση υπήρξαν πολλά μαρτύρια και για πολλές ώρες αλλά δεν υπήρχαν πολλές αντιδράσεις. Ως κοινότητα, προσπαθούμε να μην περνάνε τα περιστατικά απαρατήρητα αλλά να υπάρχει ευαισθητοποίηση, γνώση και ως εκ τούτου αντίδραση, εκτός από την Κοινότητα, από τους φορείς της πόλης και την κοινωνία», σημειώνουν οι ιθύνοντες της ΙΚΘ.