Η ελληνική ραπ, κάποτε περιορισμένη σε υπόγεια στέκια και ανεξάρτητα κανάλια, σήμερα κατακτά τη διεθνή σκηνή. Ο ΛΕΞ, ο ράπερ που μεταμόρφωσε τη γλώσσα του περιθωρίου σε ποίηση για μια ολόκληρη γενιά, κάνει sold out συναυλίες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά πλέον και στη Γερμανία. Η Deutsche Welle αφιέρωσε ένα εκτενές άρθρο στους «καταραμένους ποιητές» της ελληνικής ραπ, φωτίζοντας την κοινωνική και πολιτισμική της δύναμη.

Διαβάστε: Λεξ: Άλλαξε η ημερομηνία της συναυλίας του στο Καυτανζόγλειο - Όλα όσα πρέπει να ξέρετε


Από την περιφέρεια στα στάδια

Ήταν Δεκαπενταύγουστος πριν δεκαπέντε χρόνια και βάλε. Στο δελτίο ειδήσεων, σύμπασα η πολιτική ηγεσία εξαπέλυε ανούσιες πομφόλυγες για τη μεγάλη γιορτή. Και λίγο μετά, το άκρως αντίθετο: ένα συγκρότημα ραπ που έκανε support σε συναυλία γνωστού τραγουδιστή. Όλη η ζωή, ανόθευτη και αμείλικτη, στα δικά τους λόγια – μια ποίηση που ενοχλεί το «καλό γούστο» και τις δεμένες γραβάτες. Η ραπ της νέας εποχής δεν είναι μόνο μουσική· είναι κοινωνική καταγραφή. Μιλά για εκμετάλλευση, ανεργία, αστυνόμευση, κλειστούς ορίζοντες. Κι όπως σημειώνει η DW, «η ελληνική ραπ απεγκλωβίστηκε από το γούστο ενός μικρού κοινού και βρήκε τη φωνή της στα μεγάλα πλήθη, μετατρέποντας τον θυμό σε τέχνη».

Ο ΛΕΞ, η φωνή μιας γενιάς

Η ίδια αίσθηση επανέρχεται τώρα, ακούγοντας ένα ρετσιτατίβο του ΛΕΞ, ο οποίος την ερχόμενη εβδομάδα θα εμφανιστεί στο Βερολίνο, με το event ήδη sold out. Οι στίχοι του, τραχείς και ρεαλιστικοί, ακουμπούν πάνω στα πιο σκληρά συναισθήματα μιας κοινωνίας που παλεύει να σταθεί:

Τρέμει το βλέφαρο του αριστερού μου ματιού
Σαν κάποιο αρχέγονο κακό να μας γυρεύει παντού
Ως το μέλλον στον καιρό του μολυσμένου ουρανού
Που αλλάζει χρώμα με το πάτημα ενός μόνο κουμπιού...

Οι εικόνες του είναι ωμές, σχεδόν κινηματογραφικές. Η γλώσσα του ΛΕΞ φέρει το βάρος μιας εμπειρίας που δεν χωρά στα δελτία ειδήσεων· είναι ποίηση του δρόμου, με τη γεύση της σκόνης και της νύχτας.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Λεξ (@lextgk)


Οι «καταραμένοι ποιητές» της ραπ

Στο αφιέρωμα της Deutsche Welle, γίνεται λόγος για μια γενιά δημιουργών που λειτουργούν «όπως οι παλιοί καταραμένοι ποιητές του 19ου αιώνα – μόνο που αντί για πένα κρατούν μικρόφωνο». Ο ΛΕΞ, ο Toquel, ο Anser και άλλοι καλλιτέχνες, σύμφωνα με το άρθρο, «έδωσαν πρόσωπο και υπόσταση σε όσους η κοινωνία προσπερνά, μιλώντας χωρίς φίλτρα για οργή, επιβίωση και αξιοπρέπεια». Η DW υπογραμμίζει πως η ελληνική ραπ δεν είναι πλέον «μουσική των περιθωρίων», αλλά ένας καθρέφτης της σύγχρονης Ελλάδας: από τα Εξάρχεια ως τη Θεσσαλονίκη και από τα club της Αθήνας μέχρι τις πλατείες του Βερολίνου.

Οι λέξεις που «δεν μιλάνε στις ειδήσεις»

Στην ίδια λογική, οι στίχοι του Γιάζρα Χαλίντ, του Έλληνα ποιητή με τσετσενική καταγωγή, δίνουν φωνή στη γλώσσα της εξέγερσης και της ανάγκης:

Δε χρειαζόμαστε άλλους ποιητικούς κύκλους,
δε χρειαζόμαστε άλλους Σεφέρηδες,
στη γειτονιά μου θυσιάζουν τους παρθένους ποιητές·
ράπερς αντιφασίστες στην πλατεία
μαθαίνουν στα πιτσιρίκια να εκπαιδεύουν λέξεις...

Οι λέξεις του –«άστεγες», «σκλάβες», «προλετάρισσες»– συνομιλούν με τη ραπ των δρόμων. Η νέα ποιητική φλέβα που αναδύεται στην Ελλάδα δεν ανήκει στα σαλόνια, αλλά στους δρόμους, στα παγκάκια, στα υπόγεια. Είναι μια λογοτεχνία του ρεαλισμού και της οργής.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Λεξ (@lextgk)


Μια νέα γλώσσα για μια νέα εποχή

«Περιμένω μια επανάσταση να με εφεύρει», γράφει ο Χαλίντ — μια φράση που συμπυκνώνει το πνεύμα ολόκληρης της σκηνής. Ο ΛΕΞ και οι συνοδοιπόροι του φέρνουν αυτή τη νέα γλώσσα στην ευρωπαϊκή σκηνή, μετατρέποντας τον πόνο σε τέχνη και τον στίχο σε συλλογική κραυγή. Η ελληνική ραπ δεν ψάχνει πια αποδοχή· τη διεκδικεί. Και αυτό, όπως γράφει η Deutsche Welle, «είναι ίσως η πιο πολιτική πράξη μιας γενιάς που δεν περιμένει τίποτα και διεκδικεί τα πάντα».