Το συναρπαστικό αυτό έργο, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά με εφημερίδα, αποτελεί μια γλαφυρή ξενάγηση στο προσκήνιο και παρασκήνιο της ζωής των ηγεμόνων του Βυζαντίου, μέσα από την οποία ο αναγνώστης παρακολουθεί, ερμηνεύει και εμβαθύνει στα γεγονότα που σηματοδότησαν, χρωμάτισαν και διαμόρφωσαν τη βυζαντινή ιστορία.

Στα «Πορτρέτα Βυζαντινών» ο αναγνώστης θα βρει μια ολόκληρη σειρά από υπάρξεις ρομαντικές, μελαγχολικές ή τραγικές που συμβολίζουν και εξηγούν αρκετά καλά τη βασική και μόνιμη παρεξήγηση που -παρ' όλες τους τις προσπάθειες να προσεγγίσουν και να αλληλοκατανοηθούν- χώριζε πάντα σε δύο εχθρικούς και αντιμαχόμενους κόσμους, τον Ελληνικό και τον Λατινικό.

«Η σύγχρονη Ελλάδα οφείλει πολύ περισσότερα στο χριστιανικό Βυζάντιο παρά στην Αθήνα του Περικλή και του Φειδία», έγραφε στις αρχές του 20ού αιώνα ο Γάλλος ιστορικός και ακαδημαϊκός Κάρολος Ντιλ (1859-1944), ένας από τους διαπρεπέστερους βυζαντινολόγους της εποχής του, καθηγητής στα πανεπιστήμια του Νανσί, του Παρισιού και του Χάρβαρντ που, με τα βιβλία και τη διδασκαλία του, άνοιξε νέους δρόμους στη μελέτη του βυζαντινού πολιτισμού. Σ' αυτόν χρωστάμε την κλασική πλέον «Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», έργο-αναφοράς πολύτιμο για την εθνική μας αυτογνωσία.

«Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι στα χίλια χρόνια που επέζησε, μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Βυζάντιο ακολούθησε μια συνεχή πορεία προς την καταστροφή. Τις κρίσεις στις οποίες παραλίγο να υποκύψει, ακολούθησαν πολλές φορές περίοδοι ασύγκριτης λάμψης», διευκρινίζει ο Ντιλ στις εισαγωγικές σελίδες της «Ιστορίας...» του. Κι ευθύς εξαρχής επισημαίνει τη σωτήρια για την Ευρώπη στρατιωτική αξία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την άνθιση στους κόλπους της του «πιο εκλεπτυσμένου πολιτισμού του Μεσαίωνα» και την «παντοδύναμη» πνευματική επιρροή της τόσο στη Δύση όσο και στην σλαβική και ασιατική Ανατολή.

Όπως παραδέχεται ο Γάλλος ιστορικός, «Θα 'ταν παιδιάστικο ν' αποκρύψουμε τα ελαττώματα αυτού του κράτους. Γνώρισε πολύ συχνά επαναστάσεις των ανακτόρων και στρατιωτικές στάσεις. Αγάπησε με πάθος τα παιχνίδια του ιπποδρόμου και ακόμη περισσότερο τις θεολογικές έριδες. Παρά την κομψότητα του πολιτισμού του, τα ήθη του ήταν συχνά σκληρά και βάρβαρα, και παρήγαγε σε μεγάλη αφθονία μέτριους χαρακτήρες και κακές ψυχές. Αλλά ό,τι κι αν ήταν, αυτό το κράτος υπήρξε μεγάλο... Κι όσο μακρινή κι αν φαίνεται η ιστορία του, δεν είναι καθόλου μια ιστορία νεκρή που πρέπει να ξεχαστεί».

 

O συγγραφέας

Ο διαπρεπής Γάλλος βυζαντινολόγος Κάρολος Ντιλ (Charles Diehl, 1859-1944), γεννήθηκε στο Στρασβούργο της Αλσατίας. Σπούδασε στο Παρίσι στην École Normale Supérieure και στη συνέχεια έμεινε για δύο χρόνια στη Ρώμη, όπου ασχολήθηκε με τη ρωμαϊκή και βυζαντινή αρχαιολογία. Έγινε καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Νανσί και στη συνέχεια καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και αργότερα εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Επισκέφτηκε πολλές χώρες στην Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική, και δίδαξε δύο εξάμηνα στο Harvard. Ο Ντιλ καλλιέργησε όλους τους κλάδους της Βυζαντινολογίας και με τα βιβλία και τη διδασκαλία του άνοιξε νέους δρόμους στη μελέτη του βυζαντινού πολιτισμού. Τα κείμενά του ξεχωρίζουν κυρίως για την ακρίβεια και τη σαφήνειά τους, καθώς και για το ύφος τους. Τα πιο γνωστά έργα του είναι «Η Θεοδώρα, Η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου», «Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» και «Η Βυζαντινή κοινωνία στην εποχή των Κομνηνών».

 

Συνοπτικά ο Α’ τόμος, που κυκλοφορεί το Σάββατο 14 Μαΐου:

Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολυετών ερευνών και μελετών και έχει ως βασική στόχευση να αναδείξει για τους αναγνώστες που αγαπούν την ιστορία πτυχές της σε μεγάλο βαθμό άγνωστης βυζαντινής κοινωνίας. Οι πρώτες σελίδες είναι αφιερωμένες στις αυτοκράτειρες του Βυζαντίου και φέρνουν στο φως λεπτομέρειες από την καθημερινότητά τους σε μία προσπάθεια να δείξουμε πόσο πολύ διέφερε η ζωή τους από αυτό που έχει εντυπωθεί στο μυαλό μας μέσα από τις ιστορίες για τις διάφορες πριγκίπισσες της Ανατολής.

Η ζωή των γυναικών αυτών δεν κυλούσε στα παρασκήνια του παλατιού, ούτε μακριά από το δημόσιο βλέμμα. Η εξωστρέφεια των βασιλισσών του Βυζαντίου είχε ρίζες τόσο στη διαφορετική αντίληψη που υπήρχε στο Βυζάντιο για τις αρχόντισσες αλλά και στο νομικό πλαίσιο που παρείχε ισχυρή στήριξη στην εξουσία τους. Το εντυπωσιακό ήταν ότι αυτές οι βασίλισσες δεν χρειαζόταν να βασίζονται σε κάποιον άντρα για να νομιμοποιούν την παρουσία τους στον θρόνο ή για να οργανώνουν στρατιωτικές επιχειρήσεις και να ρυθμίζουν τα οικονομικά ζητήματα της αυτοκρατορίας. Πολλές από τις αυτοκράτειρες του Βυζαντίου άσκησαν με πυγμή την εξουσία τους είτε ως συνεργάτες του βασιλιά συζύγου τους είτε μόνες, μετά τον θάνατό του – και πρέπει να πούμε ότι τα κατάφεραν εξίσου καλά με οποιονδήποτε αυτοκράτορα.

Πέρα από τις αυτοκράτειρες του Βυζαντίου, θα ρίξουμε και μια ματιά –όσο μας το επιτρέπουν οι πηγές και τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας– και στη ζωή γυναικών που δεν ανήκαν στον κόσμο του παλατιού και της βυζαντινής αριστοκρατίας, αλλά και στη ζωή δύο από των πλέον προβεβλημένων αυτοκρατόρων του Βυζαντίου: του Λέοντα του Σοφού και του Βασίλειου Α΄, του ιδρυτή της Μακεδονικής Δυναστείας – δύο άντρες εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν σημαντικές αντιξοότητες στη διάρκεια του βίου τους.

Κλείνοντας αυτό το βιβλίο ελπίζουμε ότι ο αναγνώστης θα βλέπει με διαφορετικό πλέον τρόπο τους μακρινούς εκείνους ηγεμόνες και τον τρόπο που διαχειρίστηκαν τις δυσκολίες που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, αλλά και τις αντιλήψεις και τις συνήθειες που υπήρχαν στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ζωή μιας Βυζαντινής αυτοκράτειρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Αθηναΐς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Θεοδώρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η αυτοκράτειρα Ειρήνη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Μια Βυζαντινή αστή τον 8ο αιώνα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Η όλβιος Θεοδώρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Οι μυθιστορηματικές περιπέτειες του Βασιλείου του Μακεδόνα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Οι τέσσερις γάμοι του αυτοκράτορα Λέοντα του Σοφού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Θεοφανώ