Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι με το «Έγκλημα και Τιμωρία» θέτει το υπαρξιακό πρόβλημα, μέσα από το πρόσωπο ενός θύτη που έγινε δολοφόνος, διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία της τότε κοινωνίας, που δεν διαφέρει και πολύ από τις κοινωνίες σήμερα. Αυτός ο προβληματισμός του ήρωα καθιστά το έργο διαχρονικό και δικαίως έχει χαρακτηριστεί ένα αριστούργημα όχι μόνο της ρωσικής, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η λογοτεχνική του σπουδαιότητα έγκειται στη φιλοσοφική και ψυχολογική του μορφή, τη διεξοδική και περίτεχνη ανάλυση των ηρώων, των ανθρώπινων σχέσεων και των καταστάσεων που πετυχαίνει ο Ντοστογιέφσκι με την πένα του.

«Έγκλημα και Τιμωρία»

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

 

Ο Ρασκόλνικοφ, φοιτητής της Νομικής στην Αγία Πετρούπολη διαπράττει ένα διπλό φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και της αφελούς αδελφής της. Κίνητρο της δολοφονίας ήταν η ληστεία, αλλά, εσωτερικά, ο Ρασκόλνικοφ νιώθει μια βαθιά θέληση να ξεπεράσει τον εαυτό του και να υπερβεί τα όρια που του προβάλει η κοινωνία, με σκοπό να την αλλάξει.

Μετά τη δολοφονία, ο Ρασκόλνικοφ αρχίζει και κατακλύεται από αντιφατικά αισθήματα, τύψης και παράνοιας, που εντείνονται όταν στη ζωή του μπαίνουν αρχικά ο Ραζουμίχιν, συμφοιτητής του που ανησυχεί για την υγεία του και του συμπαραστέκεται, η αδελφή του, Ντούνια Ρασκόλνικοφ, και η μητέρα τους, που έρχονται από το χωριό για τον γάμο της Ντουνιά. Ο Ρασκόλνικοφ διώχνει τον γαμπρό της αδερφής του διαλύοντας τον αρραβώνα. Παράλληλα, αναπτύσσει σχέσεις με μια ορφανή νεαρή πόρνη, τη Σόνια, που εργάζεται για να θρέψει τα μικρότερα αδέλφια της και τη φυματική Κατερίνα Ιβάνοβνα, τη μητριά της. Καταδιώκεται από τον δαιμόνιο Πορφύρη Πετρόβιτς, ο οποίος ξέρει από την αρχή πως είναι ο ένοχος, και σπρώχνει τον Ρασκόλνικωφ να κάνει τρομερά λάθη.

Εμφανίζεται ο Σβιντριγκάιλοφ, χήρος κτηματίας από το χωριό του Ρασκόλνικοφ, ο οποίος είχε κάνει ανήθικες προτάσεις στην αδελφή του, και τώρα, γνωρίζοντας πως ο Ρασκόλνικοφ είναι δολοφόνος, τον εκβιάζει. Ο Ρασκόλνικοφ αρνείται να του δώσει την αδερφή του και ο Σβιντριγκάιλοφ διαπράττει απόπειρα βιασμού εναντίον της. Όταν όμως διαπιστώνει τη φρίκη με την οποία τον αντιμετωπίζει, αυτοκτονεί.

Ο Πορφύρης λέει στον Ρασκόλνικοφ να παραδοθεί για να μειώσει την ποινή του. Ο Ρασκόλνικοφ συναντά τη Σόνια και της ομολογεί τα εγκλήματά του. Τότε εκείνη τον παροτρύνει με τη σειρά της να παραδοθεί. Τελικά, λυγίζει και παραδίδεται στην αστυνομία, όπου καταλήγει στη Σιβηρία. Ο Ρασκόλνικοφ, ωστόσο, μετανιώνει για το έγκλημα και συνειδητοποιεί τον έρωτα του για τη Σόνια, που τον ακολουθεί ως τη Σιβηρία. Και οι δύο ενωμένοι περιμένουν να τελειώσουν τα επτά χρόνια φυλακής για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.