Η Παναγία της Τήνου αποδεικνύει περίτρανα τη δύναμη της πίστης και την ανάγκη των ανθρώπων για προσευχή και παράκληση. Η πανέμορφη Τήνος, ένα νησί που κατακλύζεται κάθε χρόνο από ένα εκατομμύριο επισκέπτες με προορισμό τον επιβλητικό, μαρμάρινο ναό της Μεγαλόχαρης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα. Στα στενά δρομάκια της «ανασαίνει» η πίστη, στο «ζεστό» βλέμμα των πιστών διακρίνεις την ελπίδα, στα βουρκωμένα μάτια φαίνεται η βαθιά ευγνωμοσύνη ενώ κάτω από τους Θόλους του Ναού αντηχούν οι παρακλήσεις των πιστών που καταφεύγουν στη Χάρη της για να θεραπευθούν. Οι εικόνες συγκλονίζουν…. Γυναίκες, άνδρες και παιδιά ανηφορίζουν άλλοτε περπατώντας και άλλοτε γονατιστοί τη μεγάλη ανηφόρα που θα τους οδηγήσει στην «αγκαλιά της Παναγίας». Άνθρωποι που καταφθάνουν από όλα τα μέρη της γης για να μοιραστούν με την Μεγαλόχαρη όλα όσα τους «βαραίνουν». Άνθρωποι που είδαν τις ζωές τους να αλλάζουν και πηγαίνουν ξανά κοντά της για να την ευχαριστήσουν εναποθέτοντας το τάμα τους στη «θαυματουργή» της εικόνα.

Προσκυνητές ή τουρίστες, η ευγνωμοσύνη που νιώθουν οι επισκέπτες είναι μεγάλη, η Παναγιά της Τήνου αγγίζει τις πιο ευαίσθητες πτυχές των πιστών και όχι μόνο. Ανάμεσα στον κόσμο διακρίνει κανείς και εκείνους που βρίσκονται στο νησί για τις καλοκαιρινές τους διακοπές, πηγαίνουν στον Ναό για να γνωρίσουν την ιστορία του, να σταθούν μπροστά στην εικόνα με δέος και να προσευχηθούν στο γαλήνιο καθησυχαστικό της βλέμμα.

Η Παναγία της Τήνου είναι μια ζωντανή παράδοση που συνεχίζει να εμπνέει, να συγκινεί και να ενώνει. Στην πολύτιμη εικόνα απεικονίζεται η Μεγαλόχαρη σε στάση προσευχής και απέναντι της ο Αρχάγγελος Γαβριήλ κρατώντας στα χέρια του έναν κρίνο, σύμβολο αγνότητας ενώ το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή του περιστεριού κατεβαίνει από τον ουρανό. Σήμερα η εικόνα είναι καλυμμένη από τάματα που το καθένα κρύβει τη δική του ιστορία. Τάματα συνδεδεμένα με θαύματα που έκανε η Παναγία βοηθώντας ανθρώπους να «σωθούνε», απαλύνοντας τον πόνο των αδύναμων, προσφέροντας παρηγοριά και ίαση σε αρρώστους.

Η ιστορία της εικόνας που έμελλε να αλλάξει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1822 όταν σ’ ένα ταπεινό κελί, στη Μονή Κεχροβουνίου της Τήνου, μια μοναχή είδε όνειρο. Η αδελφή Πελαγία άκουσε τη φωνή της Παναγίας να της λέει: “Σκάψτε στο χωράφι του Αντωνίου Δοξαρά. Εκεί θα με βρείτε.” Το όραμα ήρθε τρεις φορές.

Και τότε, άρχισαν να σκάβουν. Λέγεται ότι η Παναγιά είχε φανερωθεί δύο χρόνια νωρίτερα στον κηπουρό ΜιχάληΠολυζώη και του υπέδειξε το χωράφι του Αντώνιου Δοξαρά αλλά το εικόνισμα δεν είχε βρεθεί… Και αυτή τη φορά στην αρχή, βρήκαν μόνο ερείπια παλαιάς εκκλησίας. Σκάβοντας στα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας για να κτίσουν έναν νέο Ναό, 1 Ιανουαρίου 1823 ημέρα εγκαινίων, ανέβλυσε νερό από ένα ξεροπήγαδο της περιοχής, γεγονός που θεωρήθηκε θαύμα.

Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν για την εύρεση της εικόνας και στις 30 Ιανουαρίου η σκαπάνη ενός εργάτη χτύπησε και έκοψε στα δυο την εικόνα, αφήνοντας άθικτες τις µορφές του Αγγέλου και της Παναγίας. Το θαύμα έγινε και η Παναγία φανερώθηκε. Η εικόνα έγινε σύμβολο Ελευθερίας και Ελπίδας. Το 1823, ξεκίνησαν οι εργασίες ανέγερσης του ναού πάνω από το σημείο της εύρεσης. Ο Ναός της Ευαγγελιστρίας χτισμένος με μάρμαρο από την Τήνο, κοσμείται με την αρχιτεκτονική δωρικής και αναγεννησιακής τεχνοτροπίας. Η οικοδόμηση του Ιερού Ναού ανατέθηκε στον διακεκριμένο αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Καλονάρης, Τηνιακής καταγωγής, που όμως έζησε και εργάστηκε στη Σμύρνη — γι' αυτό και ήταν γνωστός ως "ο Σμυρναίος". Σε αυτόν ανατέθηκε, έργο που θα σημάδευε την πνευματική και αρχιτεκτονική ταυτότητα του νησιού. Συνεργάστηκε με τον επίσης καταξιωμένο μαρμαρογλύπτη Χατζησίμο Νικολάου από τα Υστέρνια της Τήνου. Ο ναός σχεδιάστηκε με επιρροές από την αναγεννησιακή και τηδυτικοευρωπαϊκή (μπαρόκ) αρχιτεκτονική, αντανακλώντας το πνεύμα και την καλλιτεχνική άνθηση της εποχής.

Στον Ναό της Ευρέσεως που είναι ακριβώς κάτω από τον κυρίως ναό οι πιστοί καθημερινά συρρέουν με ευλάβεια για να πάρουν μαζί τους το Αγιασμένο νερό που τρέχει από τη βρύση, δίπλα ακριβώς στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.

Μια εικόνα που «μιλά»… σε όποιον τη νιώθει κατευθείαν μέσα στην καρδιά του. Ο ναός είναι στολισμένος με αμέτρητα τάματα: χρυσά, ασημένια, απλά ή περίτεχνα – Έχουν όλα την ίδια δύναμη…. Την δύναμη της πίστης του ανθρώπου.Καράβια, σπίτια, μάτια, καρδιές , ζωγραφισμένα ή σκαλισμένα, όλα κουβαλούν μια ιστορία πίσω τους. Μια μάνα που προσεύχεται για το παιδί της. Ένας ναυτικός που επιστρέφει σώος. Ένας άρρωστος που θεραπεύεται.Άνθρωποι τραυματισμένοι, πονεμένοι, γεμάτοι αγωνία…. Άνθρωποι που μέσα από την προσευχή τους βρίσκουν την ελπίδα και τη δύναμη να σταθούν στα πόδια τους.

Η ημέρα του Δεκαπενταύγουστου βρίσκει όλα τα βλέμματα στραμμένα στο νησί της Μεγαλόχαρης. Η εικόνα κατεβαίνει από το ιερό και την σηκώνουν «στοργικά» ναυτικοί. Το νησί μια λαοθάλασσα από ανθρώπους που προσκυνούν το μεγαλείο της άλλοι με δάκρυα στα μάτια και άλλοι με ανακούφιση στην ψυχή. Το Πάσχα του καλοκαιριού. Η πανήγυρης της Παναγίας που αποδεικνύει τη ζωντανή σχέση της με τον χρόνο, με τον άνθρωπο, με την Ελλάδα… Η Παναγία της Τήνου είναι εκεί για όλους μας. Στέκεται αγέρωχη με το γαλήνιο βλέμμα της… Είναι εκεί …Για να μας αγκαλιάζει όπως μόνο μια Μάνα ξέρει…



Παραγωγός Μαρία Γιαχνάκη

Σενάριο δημοσιογραφική επιμέλεια Κατερίνα Μαραγκού

Διεύθυνση φωτογραφίας Ανδρέας Χαλκιόπουλος

Μοντάζ Κώστας Μπρουμάς

Συμπαραγωγή Ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός-Παραπολιτικά