Του Δημήτρη Κεμπέ

«Πραγµατικό πάρτι». Με τη φράση αυτή καταλήγει το πόρισµα της Εξεταστικής Επιτροπής για τα δάνεια προς τον ΣΚΑΪ και τον Ι. Αλαφούζο, αναφέροντας ότι ο όµιλος την περίοδο 2010-2014, «παρά τη µείωση του κύκλου εργασιών του κατά 18%, αύξησε τα όρια δανεισµού του από τα 55 στα 60 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 40 εκατ. ευρώ είναι ακάλυπτοι κίνδυνοι». Το επίσης αποκαλυπτικό είναι ότι στις 8 Αυγούστου 2016, 13 ηµέρες µετά την κατάθεση του Ι. Αλαφούζου στην Εξεταστική και δύο ηµέρες πριν από τη δέσµευση του συνόλου της προσωπικής του περιουσίας, κατόπιν εντολής του οικονοµικού εισαγγελέα Π. Αθανασίου, η Εθνική Τράπεζα χορήγησε νέο δάνειο 1,2 εκατ. ευρώ στην Ειδήσεις Ντοτ Κοµ (την τηλεοπτική εταιρεία του ΣΚΑΪ). Για την Ειδήσεις Ντοτ Κοµ σηµειώνεται ότι στις 31/10/2016 το υπόλοιπο οφειλών της στην Εθνική Τράπεζα («την αποκλειστική σχεδόν χρηµατοδότριά της») «ανερχόταν σε 38,73 εκατ. ευρώ και από αυτά ακάλυπτα από θετικές εξασφαλίσεις είναι 29,66 εκατ. ευρώ». ∆ηλαδή, καλυµµένα µε εγγυήσεις είναι λιγότερα από 10 εκατ. ευρώ. Οι δε συνολικές οφειλές σε τράπεζες είναι 41,45 εκατ. ευρώ, αφού πλέον της ΕΤΕ, η Ειδήσεις Ντοτ Κοµ έχει υπογράψει έξι συµβάσεις µε τη Eurobank τη διετία 2014-2015, ύψους 2,1 εκατ. ευρώ, και µία µε την Πειραιώς το 2007, ύψους 2,3 εκατ. ευρώ.  

ΤΗΝ ΠΑΡΕΚΑΜΨΑΝ

 Περαιτέρω, ενώ παρατίθενται αναλυτικά τα στοιχεία του τραπεζικού δανεισµού του κ. Αλαφούζου, εν τούτοις δεν υπάρχει η παραµικρή σηµείωση για τη βασική συµµετοχή των υπόδικων Π. Κυριακίδη και της δικηγόρου του, Ελένης Σκούρα, στην Ειδήσεις Ντοτ Κοµ Α.Ε. Και τούτο διότι η Εξεταστική παρέκαµψε την πολυσέλιδη αναφορά της ΤτΕ (Μάιος του 2011) για το σκάνδαλο της Proton Bank, στην οποία καταγράφεται αναλυτικώς η είσοδος της οικογένειας Κυριακίδη σε καταχρεωµένες επιχειρήσεις µέσων ενηµέρωσης. Στα ευρήµατα στα οποία κατέληξε η Εξεταστική, αξιοποιώντας και στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, τονίζεται ότι τον Σεπτέµβριο του 2015 οι συνολικές δανειακές υποχρεώσεις της Ειδήσεις Ντοτ Κοµ ήταν 46,7 εκατ. ευρώ και του Ι. Αλαφούζου (βασικού µετόχου) 7,3 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, «41.900.000 € (ποσοστό 89,7%) των ως άνω επιχειρηµατικών οφειλών συγκεντρώνεται στην εταιρεία “Ειδήσεις Ντοτ Κοµ ΑΤΕΕ”, εκ των οποίων 24.500.000 € προέρχονται από δύο οµολογιακά δάνεια, αρχικού ύψους 35.000.000 €, ακάλυπτα από θετικές εξασφαλίσεις. Πραγµατοποιήθηκαν καταβολές κεφαλαίου και µισθωµάτων 24.000.000 € περίπου µέχρι τις 30.09.2015 (καταβολές µισθωµάτων leasing ύψους 8.000.000 €). Το υπόλοιπο τµήµα των απαιτήσεων κατά του οµίλου αφορά ως επί το πλείστον σε χρηµατοδοτήσεις κεφαλαίου κίνησης και πρακτόρευσης επιχειρηµατικών απαιτήσεων (factoring), πλην ενός µεσοπρόθεσµου δανείου προς την ΟΜΜΕ Α.Ε. (αγοράστρια εταιρεία του ραδιοσταθµού ΣΠΟΡ FM το 2014)». Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι, «παρότι κατεβλήθη προσπάθεια εξορθολογισµού, αλλά και ενίσχυσης των δραστηριοτήτων (περιστολή κόστους, εκσυγχρονισµός, παροχές υπηρεσιών σε τρίτους), ωστόσο ορισµένες επενδυτικές και επί µέρους επιχειρηµατικές επιλογές δεν πέτυχαν και αυτό το γεγονός επέτεινε τα ήδη υπαρκτά λόγω της οικονοµικής κρίσης χρηµατοοικονοµικά προβλήµατα… Ο βασικός µέτοχος (Ιωάννης Αλαφούζος) προέβη, χωρίς να διευκρινίζει πότε και πώς, σε “ικανές απολήψεις”». Συγκεκριµένα χαρακτηρίζει τις ενέργειες αυτές µη συνάδουσες µε τις συνήθεις επιχειρηµατικές πρακτικές.  

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

 Στο πόρισµα «διαπιστώνονται παρατυπίες» σε δάνειο 4 εκατ. ευρώ που δόθηκε στην Ντοτ Κοµ στις 4/4/2014 µε σκοπό «την κάλυψη επιτακτικών αναγκών κεφαλαίου κίνησης». Συγκεκριµένα, δόθηκε «“ζεστό” χρήµα 4.000.000 €, χωρίς καµία εγγύηση, παρά µόνο µια υπόσχεση που δεν παράγει κανένα έννοµο αποτέλεσµα». Επιπλέον, ελήφθη εξασφάλιση των µετοχών και του σήµατος του «Μελωδία» (ραδιοφωνικός σταθµός του οµίλου) «χωρίς την ηµέρα της έγκρισης να γνωρίζουν οι εγκρίνοντες την αξία των παραπάνω», καθώς και «προσωπική εγγύηση του Ι. Αλαφούζου, χωρίς να προσδιορίζεται πώς ποσοτικοποιείται η εγγύηση αυτή, όταν µάλιστα έχουν ήδη προσηµειωθεί περιουσιακά στοιχεία του µετόχου». Η Επιτροπή οδηγήθηκε στο συµπέρασµα ότι «ο όµιλος του κ. Ι. Αλαφούζου αντιµετωπίστηκε µε ιδιαίτερα ευνοϊκό τρόπο από την Εθνική Τράπεζα… Εντοπίστηκαν, δε, περιπτώσεις όπου χορηγήθηκαν δάνεια µε αµφίβολης αξίας εγγυήσεις, όπως, π.χ., την εγγραφή προσηµείωσης στο δικαίωµα ψιλής κυριότητας επί ακινήτων, όπου το προϊόν του δανείου χρησιµοποιήθηκε για την εξόφληση τόκων προηγούµενων δανείων και άλλη περίπτωση όπου χορηγήθηκε ως εξασφάλιση µη γεγενηµένη απαίτηση της Ντοτ Κοµ από τον ΟΤΕ». Ο Ι. Αλαφούζος ενώπιον της Εξεταστικής στις 27 Ιουλίου 2016 κατέθεσε ότι δηµιουργείται ένα κλίµα φόβου στις τράπεζες να χρηµατοδοτήσουν οποιονδήποτε νοµίζουν ότι δεν είναι αρεστός στην κυβέρνηση.

Ελεγε συγκεκριµένα: «Υπάρχει γενικός τρόµος στις τράπεζες να χρηµατοδοτούν επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι αρεστές (ενν. στην κυβέρνηση). Αυτό το ζω καθηµερινά. ∆εν είµαι διατεθειµένος να αναφερθώ σε στελέχη και να τα εκθέσω… Οχι, έχω στοιχεία. Υπάρχει τους τελευταίους µήνες, εδώ και κανένα εξάµηνο, µια γενική άρνηση αντιµετώπισής µας ως επιχείρησης, όπως µας αντιµετώπιζαν στο παρελθόν, κι έχω πάρα πολλές ενδείξεις ότι αυτό οφείλεται σε πολιτικούς λόγους...». Λίγο αργότερα, και ενώ το ΚΕΦΟΜΕΠ και οι εισαγγελείς µπαινόβγαιναν για ελέγχους στα γραφεία του Οµίλου, η Ντοτ Κοµ κατάφερε να υπογράψει την υπ’ αριθµ. 9747205910/8-8-2016 δανειακή σύµβαση 1,2 εκατ. ευρώ µε την Εθνική. Επ’ αυτού, η Εξεταστική αρκείται στη διαπίστωση ότι: «Oσα υποστήριξε ο κ. Αλαφούζος στερούνται θεµελίωσης».  

Ζεστό χρήμα

ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ της Εξεταστικής περιέχει ειδικό εδάφιο υπό τον τίτλο «Πράξεις και παραλείψεις για περαιτέρω έλεγχο», χαρακτηρίζοντας αρχικώς «παράδοξο το ότι µία µόνο τράπεζα ανέλαβε το σύνολο της δανειοδότησης του ΣΚΑΪ», όταν «σε όλα τα άλλα ΜΜΕ υπάρχει εγκατασπορά κινδύνου σε τρεις τουλάχιστον τράπεζες». Ωστόσο, «οι ιδιαίτεροι λόγοι δεν ανιχνεύθηκαν». Σχετικά µε τη χρηµατοδότηση προς τον ίδιο τον κ. Αλαφούζο ως φυσικό πρόσωπο, αυτό έγινε «προκειµένου τα χρήµατα να χρησιµοποιηθούν για την εξυπηρέτηση ταµειακών αναγκών του ΣΚΑΪ». Ενα εκ των δανείων, 5 εκατ. ευρώ, δόθηκε στον επιχειρηµατία τον ∆εκέµβριο του 2013, «προφανώς επειδή ο ΣΚΑΪ είχε υπερχρηµατοδοτηθεί», όµως «προϋπόθεση για τη χορήγηση δανείου, σύµφωνα µε τους κανόνες πιστοδοτήσεων, είναι να καλύπτονται οι προϋποθέσεις για την αποπληρωµή από τον οφειλέτη». Και στην προκειµένη περίπτωση «άλλος είναι ο φερόµενος δανειστής (Αλαφούζος) και άλλος ο πραγµατικός (ΣΚΑΪ)».

Υπό την κρίση της Επιτροπής τέθηκαν ακόµα δύο δάνεια προς τον ΣΚΑΪ. Στις 20/12/2012 η εταιρεία έλαβε εφάπαξ χρηµατοδότηση 1,55 εκατ. ευρώ µε ενέχυρο «ανεξόφλητη απαίτηση του ΣΚΑΪ από τον ΟΤΕ, ύψους 1,6 εκατ. ευρώ κατά δήλωση». Στις 4 Απριλίου 2014 χορηγήθηκε στην Ντοτ Κοµ δάνειο 4 εκατ. ευρώ, για το οποίο οι βουλευτές λένε ότι ο επιχειρηµατίας χρησιµοποίησε ευτράπελα επιχειρήµατα: «Επειδή προφανώς δεν αρκούσαν (σ.σ.: οι εγγυήσεις) δίνεται διαβεβαίωση µε επιστολή του κ. Αλαφούζου ότι θα γίνει αύξηση µετοχικού κεφαλαίου. Το ευτράπελο είναι ότι υπόσχεται (ο Αλαφούζος) πως, αν για την αύξηση αυτή λάβει δάνειο, δεν θα το πάρει από την Εθνική. ∆ηλαδή, µε µια υπόσχεση άνευ ουσίας, παίρνει ζεστό χρήµα!  

Βολές

Η ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ των µελών της Εξεταστικής που υπέγραψε το πόρισµα, το οποίο θα σταλεί στον εισαγγελέα, κατά δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, ∆. Τζανακόπουλου, επιρρίπτει ευθύνες σε τραπεζικούς παράγοντες για τη διαρκή χρηµατοδότηση του Ι. Αλαφούζου. Οι βουλευτές, επικαλούµενοι σχετική έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος, σηµειώνουν: «Οπως εντοπίζει η έκθεση, το µεγαλύτερο µέρος των κινδύνων έως και το τέλος του 2011 αφορούσε µακροπρόθεσµα οµολογιακά δάνεια για αναχρηµατοδότηση προϋφιστάµενου δανεισµού και κάλυψη επενδυτικών αναγκών. Τα δάνεια αυτά, επελθούσης της κρίσεως, στηρίχτηκαν πιστοδοτικά από την τράπεζα, µε αναδιάρθρωση χρονοδιαγραµµάτων αποπληρωµής και νέες χρηµατοδοτήσεις. Για τις νέες χρηµατοδοτήσεις, η έκθεση αναφέρει ότι αυτές δόθηκαν έναντι ποικίλων καλυµµάτων, χωρίς ωστόσο να τα συγκεκριµενοποιεί µε τέτοιον τρόπο, ώστε να προκύπτει το αν αποτελούσαν ή όχι επαρκείς εξασφαλίσεις».

Η σιωπή, εν προκειµένω, της έκθεσης δηµιουργεί πολλά ερωτήµατα, δεδοµένου ότι, εάν ήταν επαρκή, έστω και οριακά, εκτιµάται ότι αυτό θα είχε αναφερθεί. «Συνεπώς, χρήζει περαιτέρω έρευνας το αν τα καλύµµατα που δόθηκαν από τον όµιλο ΣΚΑΪ, στο πλαίσιο της αναχρηµατοδότησης των µη εξυπηρετούµενων δανείων του, ήταν ή όχι επαρκή», όπως λέει το πόρισµα. Κι ακόµη ότι η ΤτΕ, που «προβαίνει σε περιγραφή της συµπεριφοράς της Εθνικής Τράπεζας το διάστηµα αυτό, αναφέρει ότι “γενικά λαµβάνονταν και αξιολογούνταν επιχειρησιακά σχέδια των εταιρειών”, παρατηρεί όµως ότι οι προβλέψεις τους για εξέλιξη των οικονοµικών µεγεθών τους συνήθως δεν επιβεβαιώνονταν, λόγω είτε της συνεχιζόµενης κρίσης είτε της µη αποδοτικότητας των επιχειρηµατικών αποφάσεων».  

Το συμπέρασμα για Proton Bank και η κατάθεση του Γ. Κουρτάκη

ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ συζήτηση στην Ολοµέλεια της Βουλής του πορίσµατος της Εξεταστικής, την ερχόµενη Τετάρτη, 1η Φεβρουαρίου, θα κορυφωθεί η αντιπαράθεση µεταξύ των αρχηγών των κοµµάτων. Ωστόσο, η κουβέντα δεν αναµένεται να επεκταθεί (σ.σ.: όπως συνέβη και στην Εξεταστική) στην παλαιότερη έκθεση της ΤτΕ, του 2011, για τις χρηµατοδοτήσεις και τις εξαγορές της Proton Bank. Τότε, οι ελεγκτές είχαν καταγράψει ότι ο καταζητούµενος Π. Κυριακίδης, µέτοχος της τράπεζας και στενός συνεργάτης του Λ. Λαυρεντιάδη, συµµετείχε εν γνώσει του σε ζηµιογόνα ΜΜΕ, µεταξύ των οποίων η «Veto» του Μ. Τριανταφυλλόπουλου. Μάλιστα, από τα στοιχεία που έλαβαν από την εταιρεία ΝΕΠ του Κυριακίδη, προέκυψε ότι οι συµµετοχές της σε ΜΜΕ αποµειώθηκαν περαιτέρω κατά 93,2% ή 21,65 εκατ. ευρώ. Εκτός των άλλων, η ΝΕΠ Α.Ε. είχε αποκτήσει µετοχές στην ΚΠΜ Εκδοτική («City Press», «Sunday Press»), στην «Espresso», την «Daily Press», την «Ισοτιµία», ιδιοκτησίας του εκδότη της «∆ηµοκρατίας», Γιάννη Φιλιππάκη, σε διάφορες αθλητικές εφηµερίδες και σε portals. Κανείς εξ αυτών δεν εκλήθη ποτέ στην Επιτροπή. Στην κατάθεσή του (7/9/2016) ο εκδότης των «Παραπολιτικών», Γ. Κουρτάκης, ερωτηθείς από τον βουλευτή των ΑΝ.ΕΛ., ∆. Καµµένο, είχε πει, µεταξύ άλλων: «Ο κ. Φιλιππάκης έχει κάνει αγοραπωλησίες στην Κύπρο µέσω off shore µε τον κ. Κυριακίδη. Σε όλη αυτή τη διαδικασία, ζηµιωµένο, όπως επισηµάνατε, είναι το ελληνικό ∆ηµόσιο. ∆ανείσθηκε ο κ. Κυριακίδης από την Proton 11 εκατοµµύρια, για να αγοράσει ποσοστό στη “Veto” του κ. Τριανταφυλλόπουλου, η οποία ανέστειλε την κυκλοφορία της µετά από έναν µήνα. ∆ανείστηκε 11 εκατοµµύρια, τα έδωσε στον κ. Μάκη Τριανταφυλλόπουλο, για να αγοράσει ένα ποσοστό, και µετά από έναν µήνα η εφηµερίδα “Veto” ανέστειλε την κυκλοφορία της». Το συγκεκριµένο απόσπασµα συµπεριλήφθηκε στο τελικό πόρισµα της Εξεταστικής, όπως και η επισήµανση του κ. Καµµένου ότι: «Ο ελληνικός λαός ανακεφαλαιοποίησε τις τράπεζες από το υστέρηµά του και αυτά δόθηκαν σε µια τράπεζα (Proton) που έδωσε θαλασσοδάνεια σε µέσα µαζικής ενηµέρωσης».