Την Τρίτη, με την αποστολή του δημοσιονομικού σχεδιασμού στις Βρυξέλλες, «κλειδώνουν» οι στόχοι για τον Προϋπολογισμό του 2020 και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές, δηλαδή το περιβόητο «κενό», τείνει να μηδενιστεί. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για το 2019 το υπουργείο Οικονομικών βλέπει υπερπλεόνασμα τουλάχιστον 346 εκατ. ευρώ και σχεδιάζει πώς θα διανεμηθεί εκτάκτως σε ειδικές ομάδες, ενώ για την επόμενη χρονιά εκτιμά ότι ο στόχος υπερκαλύπτεται, παρά τις φοροελαφρύνσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ.
Υλοποιώντας τις δεσμεύσεις και διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες, το υπουργείο Οικονομικών ενσωμάτωσε στον Προϋπολογισμό όλο το «πακέτο» της ΔΕΘ: ειδικότερα, 135 εκατ. ευρώ για τη χορήγηση επιδόματος 2.000 ευρώ στις νέες οικογένειες για κάθε παιδί που γεννιέται από την 1η Ιανουαρίου 2020, 12 εκατ. ευρώ μετά την ενεργοποίηση του μέτρου που προβλέπει ότι τα είδη βρεφικής ηλικίας και τα κράνη ασφαλείας υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, 13%, 404 εκατ. ευρώ από τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων στο 9%, με αύξηση του αφορολογήτου για κάθε τέκνο, και 281 εκατ. ευρώ από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης. Επίσης, 635 εκατ. ευρώ από τη μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων στο 24% (από 28%) και από τη μείωση της φορολογίας διανεμόμενων κερδών από 10% σε 5 % (επιμέρους 69 εκατ. ευρώ), καθώς και 26 εκατ. ευρώ από την αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία χρόνια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξαγγελθείσα επιστροφή μέρους των δαπανών για ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των ακινήτων, που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, κρίνεται δημοσιονομικά ουδέτερη, ενώ μηδενικού κόστους θεωρείται και η αναστολή του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων για τρία χρόνια, μέτρο το οποίο ουδέποτε είχε εφαρμοστεί από την ψήφισή του.
Για να απορροφηθεί πλήρως το κόστος, το οικονομικό επιτελείο ενσωματώνει και διαρθρωτικού τύπου παρεμβάσεις, από τις οποίες ξεχωρίζει η αύξηση του ορίου των ηλεκτρονικών πληρωμών για το αφορολόγητο στο 30%. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, προβλέπει 642 εκατ. ευρώ από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μέτρα προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, «εξοικονομήσεις» 500 εκατ. ευρώ από την καθιέρωση νέων, χαμηλότερων «οροφών» στις δαπάνες και 142 εκατ. ευρώ από τις νέες αντικειμενικές αξίες.
ΠΡΟΚΛΗΣΗ
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς βαθύς γνώ-στης των οικονομικών για να αντιληφθεί ότι το μεγαλύτερο στοίχημα, η πιο σοβαρή πρόκληση για την κυβέρνηση, είναι να καταφέρει όχι απλώς να ξεκολλήσει την οικονομία από το τέλμα όπου σέρνεται, αλλά να την εκτινάξει με ρυθμούς που με μια πρώτη ματιά μοιάζουν -και είναι- εξαιρετικά φιλόδοξοι. Το «κλειδί», για όσους «σκαλίσουν» τους πίνακες του Προϋπολογισμού, είναι η αύξηση ή, μάλλον, η έκρηξη των ιδιωτικών επενδύσεων.
Η πρόβλεψη για αύξηση του συνόλου των επενδύσεων κατά 13,4%, και ειδικά των ιδιωτικών κατά 15,8%, μοιάζει εξωπραγματική, αν αναλογιστεί κανείς το φιάσκο του 2018, όταν οι επενδύσεις «βούτηξαν» κατά 12,2%, σε πείσμα του success story που επιχειρούσε να στήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, χωρίς όμως να μετουσιώνει τα λόγια σε πράξεις. Οπως, άλλωστε, έλεγαν οι... κακές γλώσσες, «όταν έχεις... αλλεργία στον ιδιωτικό τομέα, όταν βάζεις τρικλοποδιές ή στον πάγο ξένες επενδύσεις, δεν μπορείς να περιμένεις κάτι καλύτερο».
Η αλήθεια είναι ότι από τον Ιούλιο έως σήμερα η νέα κυβέρνηση έχει εκπλήξει ακόμα και τους πιο αισιόδοξους, καθώς «έτρεξε» υπουργικές αποφάσεις που έμοιαζαν «στοιχειωμένες», έφερε διατάξεις για κατάργηση γραφειοκρατικών διαδικασιών και δείχνει να σχεδιάζει μεθοδικά τις επόμενες κινήσεις. Ωστόσο, είναι προφανές ότι δεν αρκεί αυτό.
Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχονταν πριν από την κρίση σε ποσοστά πάνω από το 20%, ενώ μετά το 2010 μειώθηκαν κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες. Το 1ο εξάμηνο του 2019, οι επενδύσεις ήταν μόνο 11,6% του ΑΕΠ, ενώ εκτιμάται μια μικρή αύξηση στο 12,3% το 2ο εξάμηνο του έτους, η οποία προβλέπεται να φθάσει στο 13,1% το 2020. Ο μεσοπρόθεσμος στόχος είναι οι επενδύσεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ, να πλησιάσουν σταδιακά τους ρυθμούς προ της κρίσης και το μεγάλο βήμα πρέπει να γίνει μέσα στην επόμενη χρονιά.
Σύμφωνα, άλλωστε, με μελέτη του ΣΕΒ, οι επενδύσεις στην Ελλάδα, γύρω στα 21 δισ. ευρώ, δεν επαρκούν για την αναπλήρωση του κεφαλαιακού εξοπλισμού που φθείρεται (αποσβέσεις περίπου 30 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 9 δισ. ευρώ σε κατοικίες). Ακόμα και χωρίς τις κατοικίες, οι επενδύσεις οριακά αντισταθμίζουν τις αποσβέσεις, με αποτέλεσμα οι καθαρές επενδύσεις να είναι μηδενικές. Συνεπώς, την επενδυτική άπνοια που επικρατεί σήμερα πρέπει να διαδεχθεί γρήγορα ένα κύμα επενδύσεων, για να αρχίσει να αυξάνει το καθαρό απόθεμα κεφαλαίου και να βελτιωθεί, έτσι, το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού, που εξαρτάται από την αύξηση του κεφαλαιακού εξοπλισμού με τον οποίο δουλεύουν οι εργαζόμενοι.
Οι συναντήσεις του πρωθυπουργού και της ομάδας του στις ΗΠΑ έδειξε ή, μάλλον, απέδειξε ότι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού υπάρχει ενδιαφέρον και χρήμα, που μπορεί να φτάσει στην ελληνική οικονομία, την ώρα που οι Ευρωπαίοι δείχνουν να μπαίνουν πάλι σε φάση εσωστρέφειας, λόγω της εντεινόμενης επιβράδυνσης και των αναταράξεων από το Brexit. Η «μονομαχία» της Hard Rock και της Mohegan για το καζίνο του Ελληνικού μαρτυρά την εντεινόμενη παρουσία αμερικανικών κεφαλαίων, που από πέρυσι βολιδοσκοπούν τις διαθέσεις των ελληνικών Αρχών.
Τα κεφάλαια και οι επενδύσεις
Το πεδίο της ενέργειας -και για προφανείς γεωπολιτικούς λόγους- έχει τραβήξει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης και των εταιρειών των ΗΠΑ, που στηρίζουν το project της Μεσογειακής Συνεργασίας και ποντάρουν στον αναβαθμισμένο ρόλο του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης για τη μεταφο-ρά LNG. Ωστόσο, ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και για άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπου εκτιμάται ότι υπάρχει «ψωμί». Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, που βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα στη χώρα μας, καθώς και το σχέδιο ψηφιοποίησης του Δημοσίου και της οικονομίας συνολικά, φαντάζουν λίαν ελκυστικά για τους αμερικανικούς κολοσσούς και δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι ήδη οι Microsoft, IBM, Google, Cisco και HP έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην Ελλάδα.
Πεδίον δόξης λαμπρό για επενδύσεις είναι και αυτό των ερευνών -αγροδιατροφικός και φαρμακευτικός τομέας- και ήδη η Pfizer έχει βάλει μπροστά τη δημιουργία ενός εκ των συνολικά έξι digital hubs που προγραμματίζει παγκοσμίως, ενώ η αναθέρμανση της κτηματαγοράς εκτιμάται ότι θα προσελκύσει επενδυτές από όλες τις γωνιές του κόσμου, προκειμένου να προλάβουν τις υπεραξίες που δημιουργεί η αύξηση των τιμών. Οπως προκύπτει, δε, από τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, ήδη την περασμένη χρονιά διπλασιάστηκαν οι ξένες επενδύσεις στην αγορά κατοικιών, ενώ στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας τα ξένα κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 936%. Από μια άλλη οπτική γωνία για τη συμβολή των ακινήτων στο ΑΕΠ, από έρευνα του ΙΟΒΕ, πριν αποσαφηνιστεί καν το πλαίσιο των φοροεκπτώσεων για τις δαπάνες αναβάθμισης των κτιρίων, προκύπτει ότι οι επενδύσεις στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων έχουν ισχυρά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, κάθε 1 εκατ. ευρώ επενδύσεων στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων αυξάνει συνολικά, σε καθα-ρούς όρους, το ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 1,4 εκατ. ευρώ.
Μεγάλο ερωτηματικό μπαίνει δίπλα στις προβλέψεις για τον τουρισμό, όχι μόνο για την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και για το ΑΕΠ. Τα στοιχεία έως τα μέσα του έτους έδειξαν ότι πάμε για ρεκόρ εισπράξεων, δηλαδή πολύ παραπάνω από τα 17 δισ. ευρώ, ωστόσο ο «ξαφνικός θάνατος» της Thomas Cook άλλαξε όλα τα δεδομένα, σκιάζοντας και την επόμενη χρονιά με πέπλο αβεβαιότητας. Το παρήγορο είναι ότι μεγάλα επενδυτικά projects, π.χ. η Αφάντου, έχουν πάρει μπροστά και δείχνουν ότι, αν η στόχευση γίνει στον τουρισμό υψηλού επιπέδου, δηλαδή στα «βαριά πορτοφόλια», οι κραδασμοί από τη χρεοκοπία της Thomas Cook, που έφερνε κάθε χρόνο περί τα 3 εκατομμύρια επισκέπτες, μπορούν να απορροφηθούν.
Οσον αφορά τις εγχώριες επενδύσεις, η εξίσωση είναι πιο πολύπλοκη, καθώς στην παρούσα φάση η αυτοχρηματοδότηση και η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοοικονομικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακή Τράπεζα, αναπτυξιακός νόμος) είναι μονόδρομος, λόγω της υποχρεωτικής... εσωστρέφειας των ελληνικών τραπεζών, τουλάχιστον έως ότου απαλλαγούν από τα βαρίδια των «κόκκινων» δανείων.
