Προστασία της α’ κατοικίας έως το τέλος του χρόνου
Σε πρώτη φάση έως το τέλος Ιουλίου και στη συνέχεια, μέσω προγράμματος «Γέφυρας», μέχρι την 31η Δεκεμβρίου
Γιωργος Αυτιας
Η κυβέρνηση, παρά το ότι είχε συναντήσει την αντίδραση των δανειστών, προχώρησε σε τρίμηνη παράταση προστασίας της α’ κατοικίας, δηλαδή έως τα τέλη Ιουλίου. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «για την πρώτη κατοικία αμέσως μετά τον Ιούλιο θα δημιουργηθεί πρόγραμμαγέφυρα και θα επιδοτείται από το κράτος. Θα έχει τριπλάσια περίοδο από το υφιστάμενο. Στόχος, να αποτραπούν νέα “κόκκινα” δάνεια». Αυτό σημαίνει ότι πάμε σε επιδότηση των τόκων των δανείων, ώστε να μην υπάρχει θέμα δημιουργίας νέων δυσάρεστων εξελίξεων.
Όλα αυτά τη στιγμή που υπάρχει κίνδυνος για νέα «κόκκινα» δάνεια, αν δεν γίνει η παρέμβαση. Επομένως, αδιόρατα η κυβέρνηση πάει έως το τέλος του 2020, σε δύο στάδια. Η παράταση της προστασίας του Νόμου 4605/2019 φτάνει μέχρι το τέλος Ιουλίου 2020, διάστημα μέσα στο οποίο θα έχει ψηφιστεί ο νέος πτωχευτικός νόμος. Με την ψήφιση του νέου Πτωχευτικού θα καταργηθούν όλες οι υφιστάμενες επιμέρους διατάξεις για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, μεταξύ των οποίων ο Νόμος Κατσέλη, ο νόμος για τον εξωδικαστικό μηχανισμό και ο νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας (4605/2019). Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την α’ κατοικία, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, είχε ήδη από τα μέσα της εβδομάδας αφήσει να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση ίσως προχωρήσει, έστω και μονομερώς, σε μια αποφασιστική λύση τύπου ΕΝΦΙΑ, αν οι διαπραγματεύσεις που συνεχίζονται με τους δανειστές δεν έχουν αποτέλεσμα.
Ο κ. Σταϊκούρας ήταν σαφής: «Θα πράξουμε με αίσθημα δικαίου, προφανώς δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα χαμηλότερα, πιο ευάλωτα εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας, αλλά διατηρώντας και την κουλτούρα πληρωμών. Θα βγάλουμε στη σέντρα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και θα προστατεύσουμε αυτούς που δεν μπορούν». Έτσι, σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο που παρουσιάστηκε, θα προστατευθούν όσοι επλήγησαν από την κρίση του κοροναϊού. Στο πλαίσιο αυτό και σε συνδυασμό με τον νέο πτωχευτικό νόμο, το συνοδευτικό νομοσχέδιο θα καλύπτει ευπαθείς ομάδες.
Όπως τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, το νέο πρόγραμμα υποστήριξης δανειοληπτών «καλύπτει όλα τα “κόκκινα” δάνεια, τόσο αυτά που δημιουργήθηκαν πριν από το τέλος του 2018 όσο και αυτά που μεταγενέστερα προέκυψαν, μέχρι σήμερα, για τους πολίτες που επλήγησαν από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. Καλύπτει όμως και τα εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των συμπατριωτών μας που επλήγησαν από την πανδημία. Παράλληλα, θέτει δικλίδες ασφαλείας, ώστε να μην επωφεληθούν της επιδότησης οι στρατηγικοί κακοπληρωτές». Σε δεύτερη φάση έρχονται όσοι καλύπτονται από τον Νόμο Κατσέλη. Εδώ, κατά τη δικηγόρο Ολυμπία Νικολοπούλου, το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει την πλήρη κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, «του συνόλου ή μέρους των δόσεων δανείων, κατά περίπτωση. Η στήριξη θα καλύπτει και αυτούς που έχουν αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων τους, καθώς έχουν ενταχθεί σε ευπαθείς ομάδες, αλλά και όσους έχουν δάνεια σε ρύθμιση». Ακόμα, έρχεται διασταύρωση στοιχείων ώστε να αποδεικνύεται ότι ο δανειολήπτης αδυνατεί να εξυπηρετήσει τη ρύθμιση του δανείου και ότι έχει αδυναμία καταβολής των δόσεων λόγω κοροναϊού. Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν άνω των 390.000 δανειοληπτών, ενώ οι αρχικές εκτιμήσεις αναθεωρήθηκαν και για άνω των 400.000. Ενδεχομένως, μάλιστα, το όριο να αυξηθεί, λόγω των μέτρων της κυβέρνησης, για όσους επλήγησαν από την κρίση του κοροναϊού.
ΤΡΙΑ ΕΙΔΗ
Το νέο σχέδιο προβλέπει, ακόμα, δύο ειδών προστασία. Μετάθεση σε 6μηνο για όσους έκλεισαν, αλλά άνοιξαν, και σε 9μηνο για όσους έχουν αποδεδειγμένα ανάγκη, υπό την αίρεση ότι θα το δεχθούν οι δανειστές. Μεταξύ των κυβερνητικών προτάσεων που βρίσκονται σε επεξεργασία είναι η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών που πτωχεύουν να αποκτάται από κρατικό φορέα, ο οποίος θα επαναμισθώνει το ακίνητο στον δανειολήπτη.
Στο υπό κατάρτιση νομοσχέδιο προβλέπεται και «ολοκληρωτική απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του προς τράπεζες, ∆ημόσιο ή άλλους πιστωτές, 24 μήνες από την υποβολή της αίτησης πτώχευσης και 12 μήνες από την κήρυξη της πτώχευσης».
Ο νέος νόμος θα είναι έτοιμος έως τα τέλη Ιουνίου. Μάλιστα, το νέο σχέδιο θα αντικαταστήσει τον Νόμο Κατσέλη, το καθεστώς προστασίας πρώτης κατοικίας που ισχύει σήμερα, αλλά και τις διατάξεις για την πτώχευση των επιχειρήσεων, που ενοποιούνται πλέον υπό τον νέο νόμο. Επιπροσθέτως, τίθεται τέλος στις ατέρμονες διαδικασίες πτώχευσης που ισχύουν σήμερα μέσω του Νόμου Κατσέλη για έως και 15 χρόνια. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα επιχειρηθεί να τεθεί ένα ελάχιστο πλαίσιο προστασίας για την πρώτη κατοικία, που θα αφορά όμως τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Τέλος, δικαίωμα στην πτώχευση θα έχουν όλα τα νομικά και φυσικά πρόσωπα, με την προϋπόθεση ότι αδυνατούν να καταβάλλουν τις ληξιπρόθεσμες οικονομικές υποχρεώσεις τους. Για την επιδότηση των στεγαστικών γίνεται πολύς λόγος. Όλα κινούνται πέριξ μιας πιθανής χρηματοδότησης έως και 50% της δόσης. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι θα κατορθώσουν να πάρουν χρόνο παράτασης για όλες τις κατηγορίες θιγόμενων πολιτών.
Όλα αυτά τη στιγμή που υπάρχει κίνδυνος για νέα «κόκκινα» δάνεια, αν δεν γίνει η παρέμβαση. Επομένως, αδιόρατα η κυβέρνηση πάει έως το τέλος του 2020, σε δύο στάδια. Η παράταση της προστασίας του Νόμου 4605/2019 φτάνει μέχρι το τέλος Ιουλίου 2020, διάστημα μέσα στο οποίο θα έχει ψηφιστεί ο νέος πτωχευτικός νόμος. Με την ψήφιση του νέου Πτωχευτικού θα καταργηθούν όλες οι υφιστάμενες επιμέρους διατάξεις για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, μεταξύ των οποίων ο Νόμος Κατσέλη, ο νόμος για τον εξωδικαστικό μηχανισμό και ο νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας (4605/2019). Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την α’ κατοικία, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, είχε ήδη από τα μέσα της εβδομάδας αφήσει να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση ίσως προχωρήσει, έστω και μονομερώς, σε μια αποφασιστική λύση τύπου ΕΝΦΙΑ, αν οι διαπραγματεύσεις που συνεχίζονται με τους δανειστές δεν έχουν αποτέλεσμα.
Ο κ. Σταϊκούρας ήταν σαφής: «Θα πράξουμε με αίσθημα δικαίου, προφανώς δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα χαμηλότερα, πιο ευάλωτα εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας, αλλά διατηρώντας και την κουλτούρα πληρωμών. Θα βγάλουμε στη σέντρα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και θα προστατεύσουμε αυτούς που δεν μπορούν». Έτσι, σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο που παρουσιάστηκε, θα προστατευθούν όσοι επλήγησαν από την κρίση του κοροναϊού. Στο πλαίσιο αυτό και σε συνδυασμό με τον νέο πτωχευτικό νόμο, το συνοδευτικό νομοσχέδιο θα καλύπτει ευπαθείς ομάδες.
Όπως τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, το νέο πρόγραμμα υποστήριξης δανειοληπτών «καλύπτει όλα τα “κόκκινα” δάνεια, τόσο αυτά που δημιουργήθηκαν πριν από το τέλος του 2018 όσο και αυτά που μεταγενέστερα προέκυψαν, μέχρι σήμερα, για τους πολίτες που επλήγησαν από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. Καλύπτει όμως και τα εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των συμπατριωτών μας που επλήγησαν από την πανδημία. Παράλληλα, θέτει δικλίδες ασφαλείας, ώστε να μην επωφεληθούν της επιδότησης οι στρατηγικοί κακοπληρωτές». Σε δεύτερη φάση έρχονται όσοι καλύπτονται από τον Νόμο Κατσέλη. Εδώ, κατά τη δικηγόρο Ολυμπία Νικολοπούλου, το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει την πλήρη κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, «του συνόλου ή μέρους των δόσεων δανείων, κατά περίπτωση. Η στήριξη θα καλύπτει και αυτούς που έχουν αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων τους, καθώς έχουν ενταχθεί σε ευπαθείς ομάδες, αλλά και όσους έχουν δάνεια σε ρύθμιση». Ακόμα, έρχεται διασταύρωση στοιχείων ώστε να αποδεικνύεται ότι ο δανειολήπτης αδυνατεί να εξυπηρετήσει τη ρύθμιση του δανείου και ότι έχει αδυναμία καταβολής των δόσεων λόγω κοροναϊού. Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν άνω των 390.000 δανειοληπτών, ενώ οι αρχικές εκτιμήσεις αναθεωρήθηκαν και για άνω των 400.000. Ενδεχομένως, μάλιστα, το όριο να αυξηθεί, λόγω των μέτρων της κυβέρνησης, για όσους επλήγησαν από την κρίση του κοροναϊού.
ΤΡΙΑ ΕΙΔΗ
Το νέο σχέδιο προβλέπει, ακόμα, δύο ειδών προστασία. Μετάθεση σε 6μηνο για όσους έκλεισαν, αλλά άνοιξαν, και σε 9μηνο για όσους έχουν αποδεδειγμένα ανάγκη, υπό την αίρεση ότι θα το δεχθούν οι δανειστές. Μεταξύ των κυβερνητικών προτάσεων που βρίσκονται σε επεξεργασία είναι η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών που πτωχεύουν να αποκτάται από κρατικό φορέα, ο οποίος θα επαναμισθώνει το ακίνητο στον δανειολήπτη.
Στο υπό κατάρτιση νομοσχέδιο προβλέπεται και «ολοκληρωτική απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του προς τράπεζες, ∆ημόσιο ή άλλους πιστωτές, 24 μήνες από την υποβολή της αίτησης πτώχευσης και 12 μήνες από την κήρυξη της πτώχευσης».
Ο νέος νόμος θα είναι έτοιμος έως τα τέλη Ιουνίου. Μάλιστα, το νέο σχέδιο θα αντικαταστήσει τον Νόμο Κατσέλη, το καθεστώς προστασίας πρώτης κατοικίας που ισχύει σήμερα, αλλά και τις διατάξεις για την πτώχευση των επιχειρήσεων, που ενοποιούνται πλέον υπό τον νέο νόμο. Επιπροσθέτως, τίθεται τέλος στις ατέρμονες διαδικασίες πτώχευσης που ισχύουν σήμερα μέσω του Νόμου Κατσέλη για έως και 15 χρόνια. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα επιχειρηθεί να τεθεί ένα ελάχιστο πλαίσιο προστασίας για την πρώτη κατοικία, που θα αφορά όμως τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Τέλος, δικαίωμα στην πτώχευση θα έχουν όλα τα νομικά και φυσικά πρόσωπα, με την προϋπόθεση ότι αδυνατούν να καταβάλλουν τις ληξιπρόθεσμες οικονομικές υποχρεώσεις τους. Για την επιδότηση των στεγαστικών γίνεται πολύς λόγος. Όλα κινούνται πέριξ μιας πιθανής χρηματοδότησης έως και 50% της δόσης. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι θα κατορθώσουν να πάρουν χρόνο παράτασης για όλες τις κατηγορίες θιγόμενων πολιτών.
