Τουρκία: Νέο Βατερλό για την ανορθόδοξη οικονομική πολιτική Ερντογάν
Οι συνεχείς ανακατατάξεις στα ανώτατα κλιμάκια της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας και του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού κλάδου υποβαθμίζουν δραματικά την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην οικονομία της χώρας και εκθέτουν το εθνικό νόμισμα σε έντονες διακυμάνσεις. Μεσάνυχτα Δευτέρας δημοσιοποιήθηκε στην επίσημη εφημερίδα της τουρκικής κυβέρνησης η αντικατάσταση του υποδιοικητή της κεντρικής τράπεζας και πρώην επικεφαλής του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, Μουράτ Τσετίνκαγια, από τον Μουσταφά Ντούμαν, πρώην στέλεχος στην Morgan Stanley Securities.
Οι επενδυτές αντέδρασαν μια ακόμη φορά, οδηγώντας την τουρκική λίρα χθες σε πτώση πάνω από 2,5% ως προς το δολάριο, συνοψίζοντας απώλειες άνω του 14% μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας. Το νόμισμα της χώρας διολίσθησε έως τις 8,45 λίρες ως προς το δολάριο για να κινηθεί στη συνέχεια σε λίγο υψηλότερα επίπεδα. Μόλις προ δέκα ημερών είχε απομακρυνθεί ο Νατζί Ακμπάλ από το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας, προκαλώντας αναταράξεις σε όλο το εύρος του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας που θυμίζουν την νομισματική κρίση του Αυγούστου του 2018. Μέσα στον Μάρτιο έχει επίσης παραιτηθεί ο επικεφαλής του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης και ο γενικός διευθυντής της κρατικής τράπεζας Ziraat Bank που είναι και η μεγαλύτερη στη χώρα. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογάν, τερμάτισε επίσης τη θητεία του επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου.
Μολονότι ο νέος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας, Σαχάπ Καβτζίογλου, δήλωσε και χθες πως η νομισματική πολιτική θα παραμείνει ανεξάρτητη και προσηλωμένη στη χειραγώγηση του πληθωρισμού, ο οποίος υπερβαίνει το 15,5%, οι επενδυτές δεν πείθονται. Η Deutsche Bank εκτιμά πως οι ξένοι επενδυτές ρευστοποίησαν μετοχές 750 εκατ. με 1 δισ δολαρίων από το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης την περασμένη εβδομάδα. Από τα μέσα Μαρτίου μέχρι χθες, ο χρηματιστηριακός δείκτης έχει σημειώσει απώλειες πάνω από 10%. Εκροές 500 με 750 εκατ. δολαρίων καταγράφηκαν επίσης στην αγορά ομολόγων που είναι διαπραγματεύσιμα σε τουρκική λίρα μια εβδομάδα πριν, χάνοντας το ένα πέμπτο της αξίας τους. Χθες το 10ετές κόστος δανεισμού της οικονομίας διαμορφώθηκε στο 19,18% από περίπου 14% προ δέκα ημερών.
Η απαισιοδοξία κυριαρχεί
«Ο Καβτζίογλου έκανε μια ακόμη απόπειρα για να καθησυχάσει τους νευρικούς επενδυτές πως η νομισματική πολιτική θα συνεχίσει να είναι αυστηρή. Αλλά θα δυσκολευτεί να πείσει τις αγορές ύστερα από μια ακόμη δραματική αλλαγή στην ανώτατη διοίκηση της κεντρικής τράπεζας», σχολίασε αναλυτής της Rabobank, απευθυνόμενος στο Bloomberg. Η αβεβαιότητα που επικρατεί για την πορεία της οικονομίας αναμένεται να έχει επιπτώσεις στη δυνατότητα των εμπορικών τραπεζών να καλύψουν τις εξωτερικές υποχρεώσεις τους. Σύμφωνα με την Capital Economics, οι τουρκικές τράπεζες καλούνται να ανταπεξέλθουν σε χρέη 89 δισ δολαρίων στο εξωτερικό, ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 1,2% του ΑΕΠ της χώρας. Μόνον μέχρι τον Απρίλιο θα πρέπει να αποπληρώσουν πάνω από 7 δισ δολάρια.
Ένα παραμύθι που εξελίχθηκε σε εφιάλτη για τις αγορές της Τουρκίας
Οι επενδυτές στην Τουρκία έχουν συνηθίσει σε ανατροπές τα τελευταία χρόνια, αλλά η απόλυση του Νατζί Ακμπάλ τους αιφνιδίασε κυρίως λόγω της μεγάλης βελτίωσης που είχε επιτύχει ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Με την έλευση του Ακμπάλ τον περασμένο Νοέμβριο και τη συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων έως το 19% στη συνεδρίαση της 18ης Μαρτίου, η τουρκική λίρα είχε καταφέρει να ανακάμψει κατά 18%. Το νόμισμα της χώρας εμφάνιζε τις υψηλότερες αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές, με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας να έχουν καταγράψει εισροές περίπου 16 δισ δολαρίων σε swap νομισμάτων από την 7η Νοεμβρίου μέχρι τη 19η Μαρτίου, μια ημέρα πριν απολυθεί από τον Ερντογάν.
Ακόμη 4 δισ δολάρια επενδύθηκαν στο ίδιο διάστημα σε κρατικά ομόλογα διαπραγματεύσιμα σε τουρκική λίρα. Άλλα 4 δισ δολάρια διοχετεύθηκαν σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα σε όρους δολαρίου ή και δάνεια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Διεθνών Χρηματοοικονομικών (ΙΙF). Οι καθαρές εισροές σε μετοχές διαμορφώθηκαν στα 700 εκατ. δολάρια εκείνο το τετράμηνο, συμπληρώνουν οι Financial Times. Εν ολίγοις, οι συνθήκες χρηματοδότησης της Τουρκίας είχαν σημειώσει μεγάλη πρόοδο και επέτρεπαν την «ανοικοδόμηση» των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας.
Φαίνεται, όμως, πως η τελευταία αύξηση των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Μαρτίου κατά 200 μονάδες βάσης, υπερβαίνοντας κατά το διπλάσιο τις εκτιμήσεις της αγοράς, ήταν μεγάλη δοκιμασία για τις πεποιθήσεις του Τούρκου προέδρου που έχει δηλώσει στο παρελθόν πως το υψηλό κόστος δανεισμού είναι η «μητέρα όλων των κακών». Γι΄ αυτό και ο Ακμπάλ απομακρύνθηκε λιγότερο από ένα 48ώρο μετά από την τολμηρή απόφασή του για να αντικατασταθεί από τον υπέρμαχο των χαμηλών επιτοκίων, Καβτζίογλου που είναι ο 4ος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας μέσα σε λιγότερο από μια διετία. Ο Καβτζιόγλου, ωστόσο, θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στον χαμηλό πληθωρισμό και την αυστηρή νομισματική πολιτική ή ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων με κόστος τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
Οι επενδυτές αντέδρασαν μια ακόμη φορά, οδηγώντας την τουρκική λίρα χθες σε πτώση πάνω από 2,5% ως προς το δολάριο, συνοψίζοντας απώλειες άνω του 14% μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας. Το νόμισμα της χώρας διολίσθησε έως τις 8,45 λίρες ως προς το δολάριο για να κινηθεί στη συνέχεια σε λίγο υψηλότερα επίπεδα. Μόλις προ δέκα ημερών είχε απομακρυνθεί ο Νατζί Ακμπάλ από το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας, προκαλώντας αναταράξεις σε όλο το εύρος του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας που θυμίζουν την νομισματική κρίση του Αυγούστου του 2018. Μέσα στον Μάρτιο έχει επίσης παραιτηθεί ο επικεφαλής του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης και ο γενικός διευθυντής της κρατικής τράπεζας Ziraat Bank που είναι και η μεγαλύτερη στη χώρα. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογάν, τερμάτισε επίσης τη θητεία του επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου.
Μολονότι ο νέος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας, Σαχάπ Καβτζίογλου, δήλωσε και χθες πως η νομισματική πολιτική θα παραμείνει ανεξάρτητη και προσηλωμένη στη χειραγώγηση του πληθωρισμού, ο οποίος υπερβαίνει το 15,5%, οι επενδυτές δεν πείθονται. Η Deutsche Bank εκτιμά πως οι ξένοι επενδυτές ρευστοποίησαν μετοχές 750 εκατ. με 1 δισ δολαρίων από το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης την περασμένη εβδομάδα. Από τα μέσα Μαρτίου μέχρι χθες, ο χρηματιστηριακός δείκτης έχει σημειώσει απώλειες πάνω από 10%. Εκροές 500 με 750 εκατ. δολαρίων καταγράφηκαν επίσης στην αγορά ομολόγων που είναι διαπραγματεύσιμα σε τουρκική λίρα μια εβδομάδα πριν, χάνοντας το ένα πέμπτο της αξίας τους. Χθες το 10ετές κόστος δανεισμού της οικονομίας διαμορφώθηκε στο 19,18% από περίπου 14% προ δέκα ημερών.
Η απαισιοδοξία κυριαρχεί
«Ο Καβτζίογλου έκανε μια ακόμη απόπειρα για να καθησυχάσει τους νευρικούς επενδυτές πως η νομισματική πολιτική θα συνεχίσει να είναι αυστηρή. Αλλά θα δυσκολευτεί να πείσει τις αγορές ύστερα από μια ακόμη δραματική αλλαγή στην ανώτατη διοίκηση της κεντρικής τράπεζας», σχολίασε αναλυτής της Rabobank, απευθυνόμενος στο Bloomberg. Η αβεβαιότητα που επικρατεί για την πορεία της οικονομίας αναμένεται να έχει επιπτώσεις στη δυνατότητα των εμπορικών τραπεζών να καλύψουν τις εξωτερικές υποχρεώσεις τους. Σύμφωνα με την Capital Economics, οι τουρκικές τράπεζες καλούνται να ανταπεξέλθουν σε χρέη 89 δισ δολαρίων στο εξωτερικό, ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 1,2% του ΑΕΠ της χώρας. Μόνον μέχρι τον Απρίλιο θα πρέπει να αποπληρώσουν πάνω από 7 δισ δολάρια.
Ένα παραμύθι που εξελίχθηκε σε εφιάλτη για τις αγορές της Τουρκίας
Οι επενδυτές στην Τουρκία έχουν συνηθίσει σε ανατροπές τα τελευταία χρόνια, αλλά η απόλυση του Νατζί Ακμπάλ τους αιφνιδίασε κυρίως λόγω της μεγάλης βελτίωσης που είχε επιτύχει ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Με την έλευση του Ακμπάλ τον περασμένο Νοέμβριο και τη συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων έως το 19% στη συνεδρίαση της 18ης Μαρτίου, η τουρκική λίρα είχε καταφέρει να ανακάμψει κατά 18%. Το νόμισμα της χώρας εμφάνιζε τις υψηλότερες αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές, με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας να έχουν καταγράψει εισροές περίπου 16 δισ δολαρίων σε swap νομισμάτων από την 7η Νοεμβρίου μέχρι τη 19η Μαρτίου, μια ημέρα πριν απολυθεί από τον Ερντογάν.
Ακόμη 4 δισ δολάρια επενδύθηκαν στο ίδιο διάστημα σε κρατικά ομόλογα διαπραγματεύσιμα σε τουρκική λίρα. Άλλα 4 δισ δολάρια διοχετεύθηκαν σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα σε όρους δολαρίου ή και δάνεια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Διεθνών Χρηματοοικονομικών (ΙΙF). Οι καθαρές εισροές σε μετοχές διαμορφώθηκαν στα 700 εκατ. δολάρια εκείνο το τετράμηνο, συμπληρώνουν οι Financial Times. Εν ολίγοις, οι συνθήκες χρηματοδότησης της Τουρκίας είχαν σημειώσει μεγάλη πρόοδο και επέτρεπαν την «ανοικοδόμηση» των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας.
Φαίνεται, όμως, πως η τελευταία αύξηση των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Μαρτίου κατά 200 μονάδες βάσης, υπερβαίνοντας κατά το διπλάσιο τις εκτιμήσεις της αγοράς, ήταν μεγάλη δοκιμασία για τις πεποιθήσεις του Τούρκου προέδρου που έχει δηλώσει στο παρελθόν πως το υψηλό κόστος δανεισμού είναι η «μητέρα όλων των κακών». Γι΄ αυτό και ο Ακμπάλ απομακρύνθηκε λιγότερο από ένα 48ώρο μετά από την τολμηρή απόφασή του για να αντικατασταθεί από τον υπέρμαχο των χαμηλών επιτοκίων, Καβτζίογλου που είναι ο 4ος κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας μέσα σε λιγότερο από μια διετία. Ο Καβτζιόγλου, ωστόσο, θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στον χαμηλό πληθωρισμό και την αυστηρή νομισματική πολιτική ή ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων με κόστος τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
