Στουρνάρας: Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει 4,2% ανάκαμψη το 2021
Ανάγκη λήψης νέων μέτρων και μεταρρυθμίσεων για τα κόκκινα δάνεια
Ανάπτυξη της τάξης του 4,2% προβλέπει για το 2021 η Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με την ομιλία του Διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα στη Γενική Συνέλευση. Παράλληλα, επισημάνθηκε η ανάγκη λήψης νέων μέτρων και μεταρρυθμίσεων για τα κόκκινα δάνεια, με την ΤτΕ να προτείνει τη σύσταση Εταιρείας Διαχείρισης Ενεργητικού (bad bank). Πάντως, παρά το γεγονός πως ο λόγος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) παραμένει υψηλός έναντι του μέσου όρου στην ΕΕ, είναι σημαντικό ότι από τον Μάρτι του 2016 -οπότε ήταν ο μεγαλύτερος όγκος κόκκινων δανείων- έχουν μειωθεί κατά 60 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, ο Γιάννης Στουρνάρας σκιαγράφησε και τους τρεις παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας για το 2021.
«Κάποιοι κλάδοι έχουν πληγεί πολύ περισσότερο από άλλους λόγω της πανδημίας. Ενδεικτικά, ο τομέας των Υπηρεσιών έχει πληγεί σφοδρότερα από άλλους, όπως για παράδειγμα από τον κλάδο της βιομηχανίας» επεσήμανε κατά την αρχή της ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος ο Διοικητής Γιάννης Στουρνάρας.
Υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 4,2% το 2021
Κατά τον Διοικητή, «η εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2021 είναι υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 4,2%, ποσοστό βέβαια που περιλαμβάνει έναν βαθμό αβεβαιότητας λόγω κινδύνων από επιδείνωση πανδημίας». Την ίδια ώρα, επισημάνθηκε πως «η ύφεση το 2020 που ήταν 8,2% ήταν τελικά σημαντικά μικρότερη από τις αρχικές προβλέψεις, λόγω της συμβολής των μέτρων που αντιστοιχούν στο 11,2% του ΑΕΠ». Έτσι, «φέτος αναμένουμε ανάκαμψη της ζήτησης, από το δεύτερο τρίμηνο και μετά, που μπορεί να οδηγήσουν στον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του 4,2% που προβλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, το δημόσιο χρέος για το 2020 αναμένεται να φτάσει το 205% του ΑΕΠ και το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης να φτάσει για το 2020 στο 7%. Αντίστοιχα για το 2021, το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 5,5% του ΑΕΠ.
«Οι συνέπειες της πανδημίας στον πιστωτικό τομέα αναμένεται ότι θα ενταθούν» τόνισε ο Διοικητής Γιάννης Στουρνάρας, επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ του powergame.gr για κόκκινα δάνεια της τάξης των 8 δισ. με 10 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2020 έκλεισε με τα κόκκινα δάνεια να διαμορφώνονται στα 45,4 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 21 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019. Ο λόγος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) παραμένει υψηλός στο 30,2 % έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου στο 2,2%. Ωστόσο, σημειώνεται πως σε σχέση με το 2016, τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν στην Ελλάδα κατά 60 δισ. ευρώ, κυρίως μέσω των πωλήσεων δανείων.
Την ίδια ώρα, με τη συμβολή του προγράμματος του «Ηρακλή», εκτιμάται πως ο δείκτης των ΜΕΔ θα υποχωρήσει στο 25%.
Οι τρεις παράγοντες που θα κρίνουν την ανάκαμψη
Η ταχύτητα με την οποία θα ανακάμψει η ελληνική οικονομία εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες, σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα:
Πρώτον, την επιτάχυνση των εμβολιασμών όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην προοπτική επίλυσης της υγειονομικής κρίσης και θα δώσει τη δυνατότητα επιστροφής στην κανονικότητα με άρση ταξιδιωτικών και άλλων περιορισμών, συμβάλλοντας έτσι στην ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης, κυρίως υπηρεσιών. Παράλληλα, θα επιτρέψει την αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης και των εγχώριων επενδύσεων.
Δεύτερον, τη διατήρηση σε εφαρμογή, όσο διαρκεί η πανδημία και μέχρι να εδραιωθεί η ανάκαμψη, των δημοσιονομικών παρεμβάσεων και των έκτακτων μέτρων από το τραπεζικό σύστημα, στοχευμένων σε κατηγορίες εργαζομένων και παραγωγικούς κλάδους που επλήγησαν βαρύτερα αλλά παραμένουν οικονομικά υγιείς.
Τρίτον, την ταχύτητα ενεργοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 θα ενισχύσει τη δυναμική της ανάπτυξης και θα διευκολύνει, μέσω της αύξησης του εθνικού προϊόντος, την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας χωρίς την ανάγκη επιστροφής στις αυστηρές πολιτικές λιτότητας του παρελθόντος που εγκλώβισαν την οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και στασιμότητας.
Απαραίτητη η λήψη νέων μέτρων
Ο Γιάννης Στουρνάρας χαρακτήρισε «απαραίτητη» τη λήψη νέων μέτρων. Συγκεκριμένα, η πρόταση της ΤτΕ είναι η σύσταση εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού, που ταυτόχρονα θα επιλύει και το πρόβλημα των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων. Και σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα, «η κυβέρνηση εξετάζει αυτήν πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος». «Στην περίπτωση που δεν επιλεγεί η πρόταση αυτή θα πρέπει να βρεθεί τρόπος ρύθμισης αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων για να μην υπάρξουν επιπτώσεις στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών» τόνισε ο Γιάννης Στουρνάρας.
Παράλληλα, ο Διοικητής της ΤτΕ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την καθυστέρηση των εμβολιασμών, υποστηρίζοντας ότι «εγκυμονεί μεγαλύτερο κίνδυνο», την ώρα που η «ανισομερής κατανομή των εμβολίων αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη».
«Η πανδημία επέσπευσε αλλαγές στην αγορά εργασίας» πρόσθεσε φέροντας ως παραδείγματα την ανάπτυξη της τηλεργασίας και της ψηφιακής εργασίας. «Οι αλλαγές αυτές δρομολογούν αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα στα νέα είδη ζήτησης εργασίας».
Παράλληλα, ο Γιάννης Στουρνάρας χτύπησε το καμπανάκι, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο για το χρέος, το οποίο εκτινάχθηκε «στα υψηλότερα μεταπολεμικά επίπεδα» διεθνώς. «Οι πρόσφατες αυξημένες αποδόσεις ομολόγων επιβεβαιώνουν προοπτική υπερθέρμανσης οικονομιών» πρόσθεσε. Για τον λόγο αυτό, ο Διοικητής της ΤτΕ τόνισε την ανάγκη συνέχισης και επέκτασης της «διευκολυντικής πολιτικής και στήριξης από τις Κεντρικές Τράπεζες στην αγορά τίτλων».
Οι δύο μεγάλοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι δύο μεγάλοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία στη μετά την πανδημία εποχή είναι ο μεγάλος αριθμός πτωχεύσεων των μη βιώσιμων επιχειρήσεων και οι νέες απώλειες θέσεων εργασίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο ενέχει κινδύνους νέων κόκκινων δανείων.
Μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη, ο Γιάννης Στουρνάρας τόνισε ότι «οι τράπεζες πρέπει να λάβουν μέτρα για εμπροσθοβαρή αναγνώριση πιστωτικών ζημιών και εξυγίανσης ισολογισμών τους», χαρακτηρίζοντας «αναγκαία» τη «διατήρηση της οικονομικής στήριξης σε όσους έχουν πληγεί βαρύτατα». Παράλληλα, προτείνονται και άλλα μέτρα που θα είναι στοχευμένα, ώστε να μην δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια. «Να εξασφαλιστεί η κουλτούρα εξυπηρέτησης δανείων» είπε χαρακτηριστικά ο Διοικητής της ΤτΕ.
Το στοίχημα για την επόμενη μέρα
Κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, «το στοίχημα της οικονομικής πολιτικής για την επόμενη μέρα είναι η καταγραφή υψηλότερου ποσοστού ανάπτυξης», με αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, ρύθμιση των αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων, μείωση κόκκινων δανείων, ολοκληρωμένου εταιρικού μετασχηματισμού κ.α..
Για να συμβεί όμως αυτό, πρέπει να συντρέχει ένα ελάχιστο σύνολο βασικών προϋποθέσεων, όπως:
Αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Οριστική και ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος των ΜΕΔ και των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων.
Ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης με γνώμονα την ελάφρυνση των φορολογικών βαρών και τη δικαιότερη κατανομή τους.
Αναδιάρθρωση των δημόσιων δαπανών με έμφαση στις παραγωγικές δαπάνες.
Αύξηση των δημόσιων επενδύσεων.
Ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας και κοινωνίας.
Προστασία από μελλοντικές μολυσματικές ασθένειες και αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Παράλληλα, ο Γιάννης Στουρνάρας σκιαγράφησε και τους τρεις παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας για το 2021.
«Κάποιοι κλάδοι έχουν πληγεί πολύ περισσότερο από άλλους λόγω της πανδημίας. Ενδεικτικά, ο τομέας των Υπηρεσιών έχει πληγεί σφοδρότερα από άλλους, όπως για παράδειγμα από τον κλάδο της βιομηχανίας» επεσήμανε κατά την αρχή της ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος ο Διοικητής Γιάννης Στουρνάρας.
Υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 4,2% το 2021
Κατά τον Διοικητή, «η εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2021 είναι υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 4,2%, ποσοστό βέβαια που περιλαμβάνει έναν βαθμό αβεβαιότητας λόγω κινδύνων από επιδείνωση πανδημίας». Την ίδια ώρα, επισημάνθηκε πως «η ύφεση το 2020 που ήταν 8,2% ήταν τελικά σημαντικά μικρότερη από τις αρχικές προβλέψεις, λόγω της συμβολής των μέτρων που αντιστοιχούν στο 11,2% του ΑΕΠ». Έτσι, «φέτος αναμένουμε ανάκαμψη της ζήτησης, από το δεύτερο τρίμηνο και μετά, που μπορεί να οδηγήσουν στον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του 4,2% που προβλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, το δημόσιο χρέος για το 2020 αναμένεται να φτάσει το 205% του ΑΕΠ και το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης να φτάσει για το 2020 στο 7%. Αντίστοιχα για το 2021, το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 5,5% του ΑΕΠ.
«Οι συνέπειες της πανδημίας στον πιστωτικό τομέα αναμένεται ότι θα ενταθούν» τόνισε ο Διοικητής Γιάννης Στουρνάρας, επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ του powergame.gr για κόκκινα δάνεια της τάξης των 8 δισ. με 10 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2020 έκλεισε με τα κόκκινα δάνεια να διαμορφώνονται στα 45,4 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 21 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019. Ο λόγος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) παραμένει υψηλός στο 30,2 % έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου στο 2,2%. Ωστόσο, σημειώνεται πως σε σχέση με το 2016, τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν στην Ελλάδα κατά 60 δισ. ευρώ, κυρίως μέσω των πωλήσεων δανείων.
Την ίδια ώρα, με τη συμβολή του προγράμματος του «Ηρακλή», εκτιμάται πως ο δείκτης των ΜΕΔ θα υποχωρήσει στο 25%.
Οι τρεις παράγοντες που θα κρίνουν την ανάκαμψη
Η ταχύτητα με την οποία θα ανακάμψει η ελληνική οικονομία εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες, σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα:
Πρώτον, την επιτάχυνση των εμβολιασμών όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην προοπτική επίλυσης της υγειονομικής κρίσης και θα δώσει τη δυνατότητα επιστροφής στην κανονικότητα με άρση ταξιδιωτικών και άλλων περιορισμών, συμβάλλοντας έτσι στην ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης, κυρίως υπηρεσιών. Παράλληλα, θα επιτρέψει την αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης και των εγχώριων επενδύσεων.
Δεύτερον, τη διατήρηση σε εφαρμογή, όσο διαρκεί η πανδημία και μέχρι να εδραιωθεί η ανάκαμψη, των δημοσιονομικών παρεμβάσεων και των έκτακτων μέτρων από το τραπεζικό σύστημα, στοχευμένων σε κατηγορίες εργαζομένων και παραγωγικούς κλάδους που επλήγησαν βαρύτερα αλλά παραμένουν οικονομικά υγιείς.
Τρίτον, την ταχύτητα ενεργοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 θα ενισχύσει τη δυναμική της ανάπτυξης και θα διευκολύνει, μέσω της αύξησης του εθνικού προϊόντος, την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας χωρίς την ανάγκη επιστροφής στις αυστηρές πολιτικές λιτότητας του παρελθόντος που εγκλώβισαν την οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και στασιμότητας.
Απαραίτητη η λήψη νέων μέτρων
Ο Γιάννης Στουρνάρας χαρακτήρισε «απαραίτητη» τη λήψη νέων μέτρων. Συγκεκριμένα, η πρόταση της ΤτΕ είναι η σύσταση εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού, που ταυτόχρονα θα επιλύει και το πρόβλημα των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων. Και σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα, «η κυβέρνηση εξετάζει αυτήν πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος». «Στην περίπτωση που δεν επιλεγεί η πρόταση αυτή θα πρέπει να βρεθεί τρόπος ρύθμισης αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων για να μην υπάρξουν επιπτώσεις στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών» τόνισε ο Γιάννης Στουρνάρας.
Παράλληλα, ο Διοικητής της ΤτΕ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την καθυστέρηση των εμβολιασμών, υποστηρίζοντας ότι «εγκυμονεί μεγαλύτερο κίνδυνο», την ώρα που η «ανισομερής κατανομή των εμβολίων αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη».
«Η πανδημία επέσπευσε αλλαγές στην αγορά εργασίας» πρόσθεσε φέροντας ως παραδείγματα την ανάπτυξη της τηλεργασίας και της ψηφιακής εργασίας. «Οι αλλαγές αυτές δρομολογούν αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα στα νέα είδη ζήτησης εργασίας».
Παράλληλα, ο Γιάννης Στουρνάρας χτύπησε το καμπανάκι, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο για το χρέος, το οποίο εκτινάχθηκε «στα υψηλότερα μεταπολεμικά επίπεδα» διεθνώς. «Οι πρόσφατες αυξημένες αποδόσεις ομολόγων επιβεβαιώνουν προοπτική υπερθέρμανσης οικονομιών» πρόσθεσε. Για τον λόγο αυτό, ο Διοικητής της ΤτΕ τόνισε την ανάγκη συνέχισης και επέκτασης της «διευκολυντικής πολιτικής και στήριξης από τις Κεντρικές Τράπεζες στην αγορά τίτλων».
Οι δύο μεγάλοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι δύο μεγάλοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία στη μετά την πανδημία εποχή είναι ο μεγάλος αριθμός πτωχεύσεων των μη βιώσιμων επιχειρήσεων και οι νέες απώλειες θέσεων εργασίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο ενέχει κινδύνους νέων κόκκινων δανείων.
Μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη, ο Γιάννης Στουρνάρας τόνισε ότι «οι τράπεζες πρέπει να λάβουν μέτρα για εμπροσθοβαρή αναγνώριση πιστωτικών ζημιών και εξυγίανσης ισολογισμών τους», χαρακτηρίζοντας «αναγκαία» τη «διατήρηση της οικονομικής στήριξης σε όσους έχουν πληγεί βαρύτατα». Παράλληλα, προτείνονται και άλλα μέτρα που θα είναι στοχευμένα, ώστε να μην δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια. «Να εξασφαλιστεί η κουλτούρα εξυπηρέτησης δανείων» είπε χαρακτηριστικά ο Διοικητής της ΤτΕ.
Το στοίχημα για την επόμενη μέρα
Κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, «το στοίχημα της οικονομικής πολιτικής για την επόμενη μέρα είναι η καταγραφή υψηλότερου ποσοστού ανάπτυξης», με αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, ρύθμιση των αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων, μείωση κόκκινων δανείων, ολοκληρωμένου εταιρικού μετασχηματισμού κ.α..
Για να συμβεί όμως αυτό, πρέπει να συντρέχει ένα ελάχιστο σύνολο βασικών προϋποθέσεων, όπως:
Αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Οριστική και ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος των ΜΕΔ και των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων.
Ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης με γνώμονα την ελάφρυνση των φορολογικών βαρών και τη δικαιότερη κατανομή τους.
Αναδιάρθρωση των δημόσιων δαπανών με έμφαση στις παραγωγικές δαπάνες.
Αύξηση των δημόσιων επενδύσεων.
Ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας και κοινωνίας.
Προστασία από μελλοντικές μολυσματικές ασθένειες και αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
