Το χαλούμι, μετά από έναν μαραθώνιο 10 ετών, γίνεται το πολυτιμότερο ΠΟΠ προϊόν της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά και από την χθεσινή κατοχύρωση από την Κομισιόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι από μόνο του το χαλούμι είναι το 2ο σημαντικότερο προϊόν σε εξαγωγών για την χώρα μετά τα φάρμακα. Σύμφωνα με εκθέσεις διεθνών οργανισμών υπολογίζεται ότι ο ακαθάριστος ετήσιος τζίρος του προϊόντος είναι γύρω στα 420 εκατ. ευρώ με τις εξαγωγές να φθάνουν τα 240 εκατ. ευρώ.

Το ξεκαθάρισμα στο τοπίο αναμένεται να προκαλέσει το ενδιαφέρον ξένων ομίλων που εξειδικεύονται στα τυροκομικά είτε για εξαγορές είτε για την δημιουργία νέων μονάδων παραγωγής χαλουμιού στην Κύπρο. Από τον ελλαδικό χώρο η πρώτη εταιρεία που έχει πραγματοποιήσει κίνηση είναι η Δωδώνη η οποία συνέστησε τοπική εταιρεία το 2014 (Δωδώνη Κύπρου) μαζί με Κύπριους επιχειρηματίες ενώ από το 2019 ελέγχει το 100% των μετοχών της εταιρείας. Σύμφωνα με στελέχη της μόλις σε διάστημα 4 ετών η Δωδώνη Κύπρου έχει καταστεί ένας από τους βασικούς ρυθμιστές στην παραγωγή και εξαγωγή κυπριακού χαλουμιού.

Από το 2023 στην παραγωγή και η Όλυμπος

Κάθοδο στην Κύπρο σχεδιάζει μία ακόμη μεγάλη ελλαδική εταιρεία με παράδοση στον χώρο των τυροκομικών, τα Ελληνικά Γαλακτοκομεία των αδελφών Σαράντη (Όλυμπος, ΤΥΡΑΣ, Ροδόπη). Σε επικοινωνία που είχε το Powergame.gr με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου κ. Μιχάλη Σαράντη ο τελευταίος ανέφερε ότι εκτιμά ότι το αργότερο έως το 2023 θα ξεκινήσει η παραγωγή καθώς αναμένεται εντός του επόμενου εξαμήνου να εκδοθούν οι άδειες για την κατασκευή της μονάδας. Στόχος είναι η κάλυψη τόσο της εγχώριας αγοράς αλλά κυρίως οι εξαγωγές όπου η Όλυμπος επιθυμεί μέσα από το χαλούμι να προσφέρει ένα πιο ολοκληρωμένο πορτφόλιο ανταγωνιστικών προϊόντων στους διεθνείς πελάτες της.

Η Κύπρος θα είναι η τέταρτη χώρα που ο όμιλος Όλυμπος θα διαθέτει παραγωγικές εγκαταστάσεις καθώς πέρα από την Ελλάδα (Τρίκαλα, Λάρισα, Ροδόπη) έχει ήδη παρουσία σε Ρουμανία και Βουλγαρία.

Την κυπριακή αγορά βολιδοσκοπούν και μικρότεροι παίκτες της ελλαδικής αγοράς στην ίδια λογική, δηλαδή στην παροχή προς τις αλυσίδες του εξωτερικού αλλά και της Ελλάδας ενός ενισχυμένου πορτφόλιου τυροκομικών προϊόντων, έχοντας πάντως στο πίσω μέρους του μυαλού τους ότι με τον τρόπο αυτό καθιστούν και τις επιχειρήσεις τους πιο “θελκτικές” σε πιθανούς αγοραστές.

Χαλούμι: Δυναμική αγορά

Σύμφωνα με στοιχεία από το Υπουργείο Γεωργίας της Κύπρου οι εξαγωγές χαλουμιού παρουσιάζουν σταθερή αύξηση 20% -25% ετησίως. Είναι χαρακτηριστικό ότι την τριετία 2017 – 2019 η ποσότητα των εξαγωγών εκτινάχτηκε από τις 23.431 τόνους που ήταν το 2017 σε 33.672 τόνους το 2019, δηλαδή αύξηση 43% σε μία τριετία. Αντίστοιχη αύξηση με την ποσότητα εξαγωγής παρατηρείται και στην αξία, δηλαδή 43% μέσα σε μία τριετία, φτάνοντας το 2019 σε 223,7 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά των παραγωγών το 2020 που ήταν μία άσχημη χρονιά εξαιτίας της πανδημίας οι εξαγωγές έσπασαν το φράγμα των 250 εκατ. ευρώ.

Το 2021 είναι μία ιδιαίτερα κρίσιμη χρονιά για το χαλούμι καθώς το μισό των εξαγωγών του αφορά την βρετανική αγορά. Η έναρξη του Brexit από 1ης Ιανουαρίου έχει ανατρέψει όλες τις προβλέψεις σε επίπεδο διακρατικών εμπορικών σχέσεων με τα πρώτα στοιχεία να δείχνουν σημαντική πτώση στις εξαγωγές προς Ηνωμένο Βασίλειο. Μέχρις στιγμής πάντως δεν έχουν κοινοποιηθεί πληροφορίες για την πορεία των εξαγωγών χαλουμιού προς την χώρα οι οποίες κυμαίνονταν στα επίπεδα των 90 εκατ. ευρώ ετησίως την τριετία 2017 – 2019.

Δεύτερη μεγαλύτερη αγορά είναι αυτή της Σουηδίας (απορροφά το 15% των εξαγωγών χαλουμιού) ενώ ακολουθούν αγορές όπως αυτές της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Δανίας και της Ελλάδας.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση χαλουμιού στην Κύπρο ανέρχεται μεταξύ 3.500 με 4.000 τόνους, μικρότερη από ότι είναι οι ετήσιες εξαγωγές στην Σουηδία (περίπου 4.200 τόνους).