Ξένοι κολοσσοί έρχονται Ελλάδα – Που και γιατί επενδύουν ισχυροί όμιλοι
Οι ισχυροί όµιλοι που έχουν µπει στο «παιχνίδι» και τα έργα-µαµούθ που ετοιµάζονται µετά τη συµφωνία για το κλίµα και τους πόρους από το Ταµείο Ανάκαµψης
Φωτης Κολλιας
Στην επιτάχυνση των µεγάλων επενδύσεων στις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) από ισχυρούς ελληνικούς και διεθνείς οµίλους οδηγεί η συµφωνία που επιτεύχθηκε την προηγούµενη εβδοµάδα στις Βρυξέλλες µεταξύ κρατών-µελών και του Ευρωκοινοβουλίου για ταχύτερη µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) µέχρι το 2030.
Η συµφωνία ήρθε σε µια περίοδο µεγάλης κινητικότητας στην αγορά των ΑΠΕ, καθώς νέοι διεθνείς παίκτες εισέρχονται, ισχυροί όµιλοι από άλλους κλάδους στρέφονται προς τις ανανεώσιµες πηγές, ενώ κάποιοι άλλοι αναζητούν ξένους ή εγχώριους συνεταίρους για να επεκταθούν σε νέους τοµείς, όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα ή η αποθήκευση ενέργειας.
Είναι ενδεικτικό πως µόνο τον τελευταίο µήνα έγιναν γνωστές η συµµετοχή του οµίλου Μαρινάκη στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή (µε 6%), η απόφαση της ∆ΕΗ να αναζητήσει διεθνή εταίρο για τα υπεράκτια αιολικά, η εξαγορά έντεκα αιολικών πάρκων συνολικής δυναµικότητας 220 MW από τη Motor Oil, που κινείται γρήγορα προς τις ΑΠΕ, η ολοκλήρωση της συµφωνίας για είσοδο της ∆ΕΠΑ στα φωτοβολταϊκά µέσω συµµετοχής στη North Solar Α.Ε. κ.ά.
Επιπλέον, εννέα πανίσχυροι όµιλοι (από την BlackRock µέχρι τη CVC) διεκδικούν το 49% του ∆Ε∆∆ΗΕ στον διαγωνισµό της ∆ΕΗ, ενώ σκληρή µάχη αναµένεται τους επόµενους µήνες για τις ∆ΕΠΑ Εµπορίας και ∆ΕΠΑ Υποδοµών. Το ενδιαφέρον των επενδυτών για την πράσινη ενέργεια αποτυπώνεται και στα «πράσινα» οµόλογα που εξέδωσαν τις τελευταίες εβδοµάδες η ∆ΕΗ και η «Μυτιληναίος», τα οποία είχαν σηµαντική υπερκάλυψη.
Στην εξίσωση µπαίνει και το µεγάλο σχέδιο για ενίσχυση των περιοχών που πλήττονται από την ταχύτερη απολιγνιτοποίηση, η οποία, µε βάση όσα δήλωσε προ ηµερών ο επικεφαλής της ∆ΕΗ, Γ. Στάσσης, θα έχει ολοκληρωθεί το 2025 και όχι το 2028, όπως αρχικά προβλεπόταν. Στόχος της κυβέρνησης είναι να προσελκύσει σηµαντικές επενδύσεις σε ∆υτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, σε τοµείς που ξεκινούν από τα φωτοβολταϊκά και φτάνουν µέχρι την παραγωγή υδρογόνου.
Οι κινήσεις των επενδυτών δεν περιορίζονται στην παραγωγή και τη διανοµή ενέργειας, αλλά σε ολόκληρο το εύρος της πράσινης οικονοµίας, µε το βλέµµα τόσο στον νέο στόχο για µείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκποµπών CO2 µέχρι το τέλος της δεκαετίας (έναντι αρχικού στόχου 40%) όσο και στα 32 δισ. ευρώ του Ταµείου Ανάκαµψης. Τέσσερα στα δέκα ευρώ του εν λόγω Ταµείου κατευθύνονται προς µέτρα και έργα για την προστασία του περιβάλλοντος και την πράσινη οικονοµία.
Κινητικότητα καταγράφεται και στον τομέα των υπεράκτιων (θαλάσσιων) αιολικών πάρκων, τον οποίο επίσης στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας μεταξύ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής και της Ocean Winds (κοινής εταιρείας της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie στα υπεράκτια αιολικά), και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης διεθνούς εταίρου. Ισχυρούς διεθνείς ομίλους, καθώς απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις, αναζητούν και άλλοι εγχώριοι όμιλοι. Το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει πως μέσα στο καλοκαίρι θα παρουσιαστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο ώστε να ενεργοποιηθεί και η αγορά των υπεράκτιων αιολικών, που παραμένει παγωμένη στην Ελλάδα από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας.
Τον τόνο δίνουν και οι ξένοι όμιλοι που μπήκαν ή ενίσχυσαν την παρουσία τους στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες. Η γερμανική RWE είναι πλέον στρατηγικός εταίρος της ΔΕΗ, ενώ η πορτογαλική EDPR, παράλληλα με τη συμφωνία με την ΕΛΛΑΚΤΩΡ (για ανάπτυξη χαρτοφυλακίου αιολικών, με αρχή από την Εύβοια), προχωρά και το μνημόνιο με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. Στην ελληνική αγορά ΑΠΕ κινείται με μεγάλη ταχύτητα και πλήθος γερμανικών, γαλλικών, βρετανικών και άλλων εταιρειών, με αρκετές εξαγορές, κυρίως φωτοβολταϊκών πάρκων, να έχουν προχωρήσει το τελευταίο εξάμηνο. Πολλά βέβαια θα κριθούν από την ταχύτητα με την οποία θα ξεκαθαρίσει η αγορά των ΑΠΕ από το βάρος των χιλιάδων αιτήσεων. Σύμφωνα με στοιχεία της ΡΑΕ, σήμερα υπάρχουν 30 GW σε παλιές άδειες και 20 GW βεβαιώσεων παραγωγού, ενώ ολοκληρώθηκε πλέον η αξιολόγηση 1.544 αιτήσεων για ισχύ 34 GW.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά τη Μεγάλη Πέμπτη 29 Απριλίου
Η συµφωνία ήρθε σε µια περίοδο µεγάλης κινητικότητας στην αγορά των ΑΠΕ, καθώς νέοι διεθνείς παίκτες εισέρχονται, ισχυροί όµιλοι από άλλους κλάδους στρέφονται προς τις ανανεώσιµες πηγές, ενώ κάποιοι άλλοι αναζητούν ξένους ή εγχώριους συνεταίρους για να επεκταθούν σε νέους τοµείς, όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα ή η αποθήκευση ενέργειας.
Είναι ενδεικτικό πως µόνο τον τελευταίο µήνα έγιναν γνωστές η συµµετοχή του οµίλου Μαρινάκη στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή (µε 6%), η απόφαση της ∆ΕΗ να αναζητήσει διεθνή εταίρο για τα υπεράκτια αιολικά, η εξαγορά έντεκα αιολικών πάρκων συνολικής δυναµικότητας 220 MW από τη Motor Oil, που κινείται γρήγορα προς τις ΑΠΕ, η ολοκλήρωση της συµφωνίας για είσοδο της ∆ΕΠΑ στα φωτοβολταϊκά µέσω συµµετοχής στη North Solar Α.Ε. κ.ά.
Επιπλέον, εννέα πανίσχυροι όµιλοι (από την BlackRock µέχρι τη CVC) διεκδικούν το 49% του ∆Ε∆∆ΗΕ στον διαγωνισµό της ∆ΕΗ, ενώ σκληρή µάχη αναµένεται τους επόµενους µήνες για τις ∆ΕΠΑ Εµπορίας και ∆ΕΠΑ Υποδοµών. Το ενδιαφέρον των επενδυτών για την πράσινη ενέργεια αποτυπώνεται και στα «πράσινα» οµόλογα που εξέδωσαν τις τελευταίες εβδοµάδες η ∆ΕΗ και η «Μυτιληναίος», τα οποία είχαν σηµαντική υπερκάλυψη.
Οι συνεργασίες εγχώριων και ξένων κολοσσών, η επέκταση σε νέους τομείς, όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και η αποθήκευση ενέργειας, και οι απαιτήσεις της συμφωνίας των Βρυξελλών
Στην εξίσωση µπαίνει και το µεγάλο σχέδιο για ενίσχυση των περιοχών που πλήττονται από την ταχύτερη απολιγνιτοποίηση, η οποία, µε βάση όσα δήλωσε προ ηµερών ο επικεφαλής της ∆ΕΗ, Γ. Στάσσης, θα έχει ολοκληρωθεί το 2025 και όχι το 2028, όπως αρχικά προβλεπόταν. Στόχος της κυβέρνησης είναι να προσελκύσει σηµαντικές επενδύσεις σε ∆υτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, σε τοµείς που ξεκινούν από τα φωτοβολταϊκά και φτάνουν µέχρι την παραγωγή υδρογόνου.
Οι κινήσεις των επενδυτών δεν περιορίζονται στην παραγωγή και τη διανοµή ενέργειας, αλλά σε ολόκληρο το εύρος της πράσινης οικονοµίας, µε το βλέµµα τόσο στον νέο στόχο για µείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκποµπών CO2 µέχρι το τέλος της δεκαετίας (έναντι αρχικού στόχου 40%) όσο και στα 32 δισ. ευρώ του Ταµείου Ανάκαµψης. Τέσσερα στα δέκα ευρώ του εν λόγω Ταµείου κατευθύνονται προς µέτρα και έργα για την προστασία του περιβάλλοντος και την πράσινη οικονοµία.
Οι αριθμοί
Για να καλυφθούν οι απαιτήσεις της πρόσφατης συµφωνίας που επετεύχθη στις Βρυξέλλες, πρέπει κάθε χρόνο, µέχρι το 2030, να εγκαθίστανται στην Ελλάδα νέες µονάδες ΑΠΕ συνολικής ισχύος τουλάχιστον ενός Gigawatt! Ταυτόχρονα, η χώρα µας πρέπει να προχωρήσει ταχύτατα σε έργα εξοικονόµησης ενέργειας σε κτίρια, συνολικού ύψους 2,7 δισ. ευρώ, που στηρίζονται και από το Ταµείο Ανάκαµψης, αλλά και να επιταχύνει τη στροφή προς την ηλεκτροκίνηση µε ανάπτυξη δικτύων φορτιστών, αναβάθµιση του δικτύου µεταφοράς και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να γίνει περισσότερο «έξυπνο», κ.ά. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ανακοίνωσαν ήδη πως µετά τη νέα συµφωνία θα πρέπει να ξαναγραφτούν και οι στόχοι που είχε θέσει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίµα (ΕΣΕΚ). Το πρόσφατα αναθεωρηµένο ΕΣΕΚ (που τώρα θα αναθεωρηθεί εκ νέου…) προέβλεπε πως οι µονάδες φωτοβολταϊκών θα έφταναν τα 7,7 GW µέχρι το 2030 από 3 GW πέρυσι, ενώ τα αιολικά θα ενισχύονταν στα 7 GW από 3,6 GW την περσινή χρονιά. Η επίτευξη των νέων στόχων αυξάνει και την πίεση προς το ΥΠΕΝ, ώστε να προχωρήσει ταχύτερα το θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας (που θεωρείται κρίσιμο στοιχείο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ), τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και οι αλλαγές για ταχύτερη αδειοδότηση των έργων ανανεώσιμων πηγών.«White dragon»
Ετσι, αναμένεται να ξεκλειδώσουν επενδύσεις σε νέους τομείς όπως η αποθήκευση. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει καταθέσει αιτήσεις για μονάδες αποθήκευσης άνω του 1 GW, ενώ εδώ και χρόνια μένουν στα χαρτιά, λόγω της έλλειψης θεσμικού πλαισίου, οι δύο μεγάλες επενδύσεις, συνολικού ύψους 780 εκατ. ευρώ, της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Πρόκειται για το μεγάλο έργο αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία και τον υβριδικό σταθμό στο Αμάρι Κρήτης. Μέχρι σήμερα έχουν αδειοδοτηθεί 12 έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχουν κατατεθεί αιτήσεις για νέα έργα συνολικού ύψους κοντά στα 5 δισ. ευρώ. Σχεδόν όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, Ελληνικά Πετρέλαια, Motor Oil, «Μυτιληναίος», ΤΕΡΝΑ), η πολωνική βιομηχανία παραγωγής οχημάτων Solaris και ερευνητικά ιδρύματα, όπως ο «Δημόκριτος» και το ΕΚΕΤΑ, συμμετέχουν στο έργο «White Dragon», που έχει στόχο τη δημιουργία παραγωγικής υποδομής υδρογόνου ισχύος 1 GW από φωτοβολταϊκά στη Δυτική Μακεδονία. Το έργο διεκδικεί χρηματοδότηση από το πρόγραμμα IPCEI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο θα στηρίξει σημαντικό αριθμό έργων στον τομέα του υδρογόνου. Πρόκειται για μια από τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις στη Δυτική Μακεδονία, με στόχο να αντιμετωπιστεί το μεγάλο κενό που αφήνει το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.Κινητικότητα καταγράφεται και στον τομέα των υπεράκτιων (θαλάσσιων) αιολικών πάρκων, τον οποίο επίσης στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας μεταξύ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής και της Ocean Winds (κοινής εταιρείας της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie στα υπεράκτια αιολικά), και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης διεθνούς εταίρου. Ισχυρούς διεθνείς ομίλους, καθώς απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις, αναζητούν και άλλοι εγχώριοι όμιλοι. Το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει πως μέσα στο καλοκαίρι θα παρουσιαστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο ώστε να ενεργοποιηθεί και η αγορά των υπεράκτιων αιολικών, που παραμένει παγωμένη στην Ελλάδα από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας.
ΔΕΔΔΗΕ
Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν και τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, στα οποία απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις τα επόμενα χρόνια, προκειμένου να ανταποκριθούν στη στροφή προς τις ΑΠΕ και την ηλεκτροκίνηση. Στους διεκδικητές του 49% του ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνονται τα μεγαλύτερα διεθνή funds στον τομέα των επενδύσεων σε υποδομές και εταιρείες κοινής ωφέλειας (utilities) παγκοσμίως. Πρόκειται για τις αμερικανικές CVC, BlackRock, KKR και Oak Hill Advisors, τη γαλλική Ardian, την καναδική BCI, την αυστραλιανή Macquarie, την ιταλική F2i και την επίσης αυστραλιανή First Sentier Investors, που ανήκει στον όμιλο Mitsubishi UFJ Financial Group. Σημαντικές επενδύσεις έχουν προγραμματιστεί και στον τομέα του φυσικού αερίου, όπως ο τερματικός σταθμός (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, που προωθεί η Gastrade, στην οποία συμμετέχουν με 20% η Ελμίνα Κοπελούζου, η Gaslog, η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ και η βουλγαρική Bulgartransgaz. Η τελική επενδυτική απόφαση (FID) για το έργο αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες. Ο Ομιλος Κοπελούζου προωθεί και την κατασκευή μονάδας φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, στην οποία ήδη απέκτησε συμμετοχή η Βόρεια Μακεδονία. Σχέδια για νέες μονάδες φυσικού αερίου έχουν και άλλοι όμιλοι της ενέργειας, όπως η ΔΕΗ (με μετατροπή της υπό κατασκευή λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 5), τα ΕΛ.ΠΕ., η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ προχωρά η κατασκευή της μονάδας του Ομίλου Μυτιληναίου στον Αγιο Νικόλαο Βοιωτίας. Το κάδρο συμπληρώνουν οι ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις των ΔΕΠΑ Εμπορίας και ΔΕΠΑ Υποδομών, αλλά και της υποθαλάσσιας αποθήκης φυσικού αερίου νοτίως της Καβάλας.Ιδιωτικοποιήσεις
Και οι τρεις διαγωνισμοί είναι σε εξέλιξη από το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ), με σημαντικό εγχώριο και διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Οπως φαίνεται, όμως, δεν πρόκειται να υπάρξουν εξελίξεις πριν από το τέλος του χρόνου.Τον τόνο δίνουν και οι ξένοι όμιλοι που μπήκαν ή ενίσχυσαν την παρουσία τους στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες. Η γερμανική RWE είναι πλέον στρατηγικός εταίρος της ΔΕΗ, ενώ η πορτογαλική EDPR, παράλληλα με τη συμφωνία με την ΕΛΛΑΚΤΩΡ (για ανάπτυξη χαρτοφυλακίου αιολικών, με αρχή από την Εύβοια), προχωρά και το μνημόνιο με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. Στην ελληνική αγορά ΑΠΕ κινείται με μεγάλη ταχύτητα και πλήθος γερμανικών, γαλλικών, βρετανικών και άλλων εταιρειών, με αρκετές εξαγορές, κυρίως φωτοβολταϊκών πάρκων, να έχουν προχωρήσει το τελευταίο εξάμηνο. Πολλά βέβαια θα κριθούν από την ταχύτητα με την οποία θα ξεκαθαρίσει η αγορά των ΑΠΕ από το βάρος των χιλιάδων αιτήσεων. Σύμφωνα με στοιχεία της ΡΑΕ, σήμερα υπάρχουν 30 GW σε παλιές άδειες και 20 GW βεβαιώσεων παραγωγού, ενώ ολοκληρώθηκε πλέον η αξιολόγηση 1.544 αιτήσεων για ισχύ 34 GW.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά τη Μεγάλη Πέμπτη 29 Απριλίου
