Ο ευρύτερος τουριστικός κλάδος, από τις αρχές του 2020, υπέστη απώλειες ύψους 4,5 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ εξαιτίας της πανδημίας, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (World Travel & Tourism Council).

Η πανδημική κρίση παρέλυσε τις μεταφορές και την τουριστική βιομηχανία, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις έλαβαν αυστηρά μέτρα και πολλούς ταξιδιωτικούς περιορισμούς.

Παρότι η πανδημία δεν έχει φθάσει στο τέλος της, η πορεία των εμβολιασμών ανά τον κόσμο και η εφαρμογή υγειονομικών πρωτοκόλλων υποδηλώνουν ότι ο διεθνής τουριστικός κλάδος θα οδηγηθεί σε σημαντικό μετασχηματισμό στο προσεχές μέλλον, όπως επισημαίνει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο της.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο εγχώριος τουρισμός έχει συμβάλλει, μερικώς, στον περιορισμό των απωλειών, ενώ οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν αναλάβει δράσεις για την επανενεργοποίηση του κλάδου, προστατεύοντας παράλληλα τις θέσεις εργασίας και τις επιχειρήσεις.

Ο διεθνής τουρισμός υπό δοκιμασία στο α’ τρίμηνο 2021

Μετά από ένα δύσκολο 2020, ο παγκόσμιος τουρισμός δέχτηκε ένα νέο πλήγμα στις αρχές του 2021, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις ενίσχυσαν τους ταξιδιωτικούς τους περιορισμούς, ως απάντηση στην έξαρση των κρουσμάτων Covid-19 και στην εμφάνιση μεταλλάξεων.

Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη έκδοση World Tourism Barometer-March 2021, του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNWTO), σε όλες τις περιοχές του κόσμου, τον Ιανουάριο 2021, σημειώθηκαν περαιτέρω μεγάλες πτώσεις στις αφίξεις τουριστών.

Τα υποχρεωτικά διαγνωστικά τεστ Covid-19, οι καραντίνες και σε ορισμένες περιπτώσεις το κλείσιμο των συνόρων αποτέλεσαν εμπόδια για την πραγματοποίηση διεθνών ταξιδιών.

Σημαντικό ρόλο στην καθυστέρηση επανεκκίνησης του διεθνούς τουρισμού διαδραμάτισε η αργή διάθεση των εμβολίων. 

Σύμφωνα με τον UNWTO, η μεγαλύτερη ετήσια μείωση στις διεθνείς αφίξεις τον Ιανουάριο του 2021 σημειώθηκε στις περιοχές της Ασίας και του Ειρηνικού (-96%), καθώς σε αυτό το γεωγραφικό τμήμα εφαρμόζονται οι περισσότεροι ταξιδιωτικοί περιορισμοί.

Η Ευρώπη και η Αφρική κατέγραψαν, επίσης, μείωση κατά 85% στις αφίξεις ενώ η Μέση Ανατολή και η Βόρεια και Νότια Αμερική σημείωσαν πτώση κατά 84% και 77%, αντίστοιχα.

Αισιοδοξία για ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού από τον Ιούλιο 2021

Ο UNWTO έχει εκπονήσει δύο σενάρια για το 2021, τα οποία προβλέπουν πιθανή ανάκαμψη στα διεθνή ταξίδια, κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Τα σενάρια στηρίζονται σε υποθέσεις, όπως σε μια σημαντική άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, στην επιτυχία των προγραμμάτων εμβολιασμού ή στην εισαγωγή εναρμονισμένων πρωτοκόλλων, όπως το «ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό» που έχει προγραμματιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελεί μια απόδειξη των αποτελεσμάτων των διαγνωστικών τεστ, των εμβολιασμών και των επιβεβαιωμένων λοιμώξεων.

Το πρώτο σενάριο προβλέπει ότι η τουριστική ανάκαμψη θα ξεκινήσει τον Ιούλιο και θα έχει ως αποτέλεσμα αύξηση κατά 66% στις διεθνείς αφίξεις για το έτος 2021, σε σύγκριση με το 2020.

Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση, οι αφίξεις θα υπολείπονται κατά 55% από τα επίπεδα που καταγράφηκαν το 2019. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ανάκαμψη, από τον Σεπτέμβριο και μετά, η οποία θα οδηγήσει σε αύξηση 22% στις αφίξεις, σε σύγκριση με το 2020, ωστόσο αυτές θα είναι κατά 67% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 2019. 

Ο διεθνής τουρισμός σε κομβικό σημείο

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της νόσου Covid-19 έχει ενισχύσει τις ελπίδες για ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού, ωστόσο οι προκλήσεις αναμένεται ότι θα παραμείνουν σε όλη τη διάρκεια του 2021. Ο εγχώριος τουρισμός έχει συμβάλει ουσιαστικά στην τόνωση της ζήτησης για το τουριστικό προϊόν, περιορίζοντας τον αρνητικό αντίκτυπο στις θέσεις απασχόλησης και ενισχύοντας την επιβίωση των επιχειρήσεων, σε ορισμένους προορισμούς.

Ωστόσο, η πραγματική ανάκαμψη στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία θα είναι δυνατή μόνο όταν επιστρέψει ο διεθνής τουρισμός. Τούτο απαιτεί παγκόσμια συνεργασία και τεκμηριωμένες λύσεις, προκειμένου οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί να αρθούν με ασφάλεια.

Η συμβολή του τουριστικού κλάδου είναι καθοριστικής σημασίας στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, καθώς αποτελεί πυλώνα ανάπτυξης και πηγή απασχόλησης.

Σύμφωνα με το World Travel & Tourism Council, ο τουριστικός κλάδος συνεισέφερε, το 2020, κατά 5,5% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, έναντι 10,4% το 2019, εξαιτίας των συνεχιζόμενων περιορισμών στις μετακινήσεις.

Παράλληλα, το 2020, χάθηκαν 62 εκατ. θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα ο αριθμός των απασχολούμενων σε ολόκληρο τον τομέα να διαμορφωθεί σε 272 εκατ., έναντι 334 εκατ., το 2019. Η εγχώρια τουριστική δαπάνη μειώθηκε κατά 45%, ενώ οι δαπάνες των διεθνών επισκεπτών υποχώρησαν κατά 69,4%.

Προτεινόμενα μέτρα από ΟΟΣΑ

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), απαιτούνται ευέλικτες πολιτικές για να μπορέσει η τουριστική οικονομία να λειτουργήσει βραχυπρόθεσμα έως και μεσοπρόθεσμα.

Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητη η συντονισμένη δράση μεταξύ εθνικών κυβερνήσεων και ιδιωτικού τομέα σε όλα τα επίπεδα.

Οι σχεδιαζόμενες πολιτικές θα πρέπει να δίνουν έμφαση:

  •  Στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των ταξιδιωτών.
  •  Στη χρηματοδοτική στήριξη των τουριστικών επιχειρήσεων.
  •  Στην προώθηση του εσωτερικού τουρισμού και στην υποστήριξη της ασφαλούς επιστροφής του διεθνούς τουρισμού.
  •  Στην παροχή σαφών πληροφοριών σε ταξιδιώτες και επιχειρήσεις.
  • Στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών.
  • Στην οικοδόμηση ενός πιο ανθεκτικού και βιώσιμου τουρισμού.