Τι σημαίνει ο παγκόσμιος φόρος 15% για την Ελλάδα
Αύξηση φορολογικών εσόδων κατά 10% για τη χώρα μας
Σταματης Ζαχαρος
Η συμφωνία για τον παγκόσµιο εταιρικό φόρο είναι για τη δοµή της παγκόσµιας οικονοµίας κάτι ανάλογο µε τη συµφωνία του Bretton Woods, όταν δηλαδή ορίστηκαν οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες, ή ακόµα και µε την κατάργησή του, τότε που ο χρυσός έπαψε να είναι υποχρεωτικά ανταλλάξιµος σε δολάρια. Η σηµασία του είναι ακόµα µεγαλύτερη για την Ελλάδα, καθώς αναµένεται να αλλάξει δραστικά το ΑΕΠ της χώρας και συνακόλουθα τα φορολογικά έσοδα. Στην πραγµατικότητα, πρόκειται για µια συµφωνία που θα ανακατανείµει δικαιότερα τους φόρους που οφείλουν οι «παγκόσµιες» εταιρείες και, επιπρόσθετα, θα τις «υποχρεώσει» να τους πληρώνουν, χωρίς να µπορούν να καταφεύγουν σε φορολογικούς παραδείσους. Η αρχή θα γίνει µε τις 100 µεγαλύτερες εταιρείες του πλανήτη, αλλά υπάρχουν βάσιµες υποψίες ότι, αν το σύστηµα πετύχει, µπορεί να επεκταθεί περαιτέρω. Προς στιγµήν, τουλάχιστον, εξαιρούνται της συµφωνίας οι κλάδοι της ναυτιλίας και των χρηµατοοικονοµικών.
Για τις εταιρείες αυτές θα υπάρχει ένας παγκόσµιος φορολογικός συντελεστής (15%), ενώ οι φόροι τους θα αποδίδονται υποχρεωτικά στη χώρα στην οποία έχουν παραχθεί τα αντίστοιχα έσοδα. Θα πάψουν, δηλαδή, οι εταιρείες να εφαρµόζουν πρακτικές µεταφοράς των κερδών σε φορολογικούς παραδείσους. Πολύ απλά, διότι, ακόµα και αν το κάνουν, ο φόρος θα είναι ο ίδιος και, τελικά, θα αποδίδεται σε κάθε χώρα το ποσό που της αναλογεί.
Πώς θα γίνεται αυτό; Ενας νέος µηχανισµός του ΟΟΣΑ θα αναλάβει το συγκεκριµένο έργο και ήδη βρίσκεται στα σκαριά. Θα βασιστεί στο πρότυπο της παγκόσµιας συµφωνίας για την ανταλλαγή φορολογικών στοιχείων του ΟΟΣΑ (MLI). Ο µηχανισµός θα ελέγχει τις εταιρείες αυτές και, βάσει των δηλωθέντων κερδών, θα αποδίδει τον αναλογούντα φόρο σε κάθε χώρα που τον δικαιούται, καθώς εκεί παρήχθη το οικονοµικό αποτέλεσµα.
Αυτά είναι, φυσικά, καλά νέα για την Ελλάδα. Κυρίως διότι, µε την ισχύουσα κατάσταση, η χώρα µας ουσιαστικά δεν καρπώνεται ούτε σεντ από τη δραστηριότητα των περισσότερων εταιρειών τέτοιου είδους. Αίφνης, µόλις εφαρµοστεί ο συγκεκριµένος φόρος, θα δει το ΑΕΠ της να ενισχύεται σηµαντικά και τα φορολογικά της έσοδα να εκτοξεύονται.
Αν και κανείς -πλην του ΟΟΣΑ- δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει µε ακρίβεια το οικονοµικό αποτέλεσµα για κάθε χώρα, οι πρώτες εκτιµήσεις κάνουν λόγο για µια πιθανή αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά τουλάχιστον 10% για τη χώρα µας. Με τη σειρά του αυτό σηµαίνει ότι θα δηµιουργηθεί δηµοσιονοµικός χώρος για άλλες δράσεις, όπως, για παράδειγµα, µείωση των συντελεστών ΦΠΑ ή ακόµα και της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης.
Η αλλαγή αυτή φαίνεται εν πρώτοις να επιβαρύνει δραστικά τους κολοσσούς του ∆ιαδικτύου. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες έχουν λειτουργήσει εξαιρετικά δηµιουργικά προς την κατεύθυνση της αποφυγής φόρων. Ηταν και οι πρώτες οι οποίες αντέδρασαν, βρίσκοντας στήριξη στη διακυβέρνηση Τραµπ. Από την άλλη πλευρά, όµως, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, επιχειρώντας να βάλουν ένα φρένο στην ασυδοσία των κολοσσών, αλλά και να καρπωθούν κάποια από τα οφέλη, άρχισαν να επιβάλλουν ειδικούς φόρους στη δραστηριότητα αυτών των εταιρειών. Είναι προφανές ότι, άµα τη εφαρµογή του παγκόσµιου φόρου, όλοι οι τοπικοί, ιδιαίτεροι και ολίγον σουρεαλιστικοί φόροι θα απαλειφθούν. Επιπλέον, οι εταιρείες θα αποφύγουν τελικά τον πονοκέφαλο της δηµιουργικής λογιστικής, µέσω της οποίας µετέφεραν τα κέρδη τους στις χώρες µε τους χαµηλούς φορολογικούς συντελεστές. Μαζί θα αποφύγουν και τον κίνδυνο ενός ελέγχου αλλά και του συνακόλουθου προστίµου.
Η µεγάλη αλλαγή στη διεθνή πολιτική σκηνή που έφερε αυτό το αποτέλεσµα δεν ήταν άλλη από την εκλογή Μπάιντεν. Είναι άγνωστο για ποιον λόγο ο Τραµπ επέµενε στην ισχύουσα κατάσταση. Τα έσοδα από εταιρικό φόρο στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν µόλις το 1% του ΑΕΠ της. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ τάχθηκε υπέρ µιας δίκαιης παγκόσµιας φορολόγησης, την οποία αποζητούσαν κυρίως οι ευρωπαϊκές χώρες. Ακόµα, όµως, και στην Ευρώπη, δεν είναι όλοι ικανοποιηµένοι. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος, το Λουξεµβούργο, η Βουλγαρία, ακόµα και η Γερµανία, θα δεχθούν µεγάλο πλήγµα, γιατί σε µεγάλο βαθµό (που διαφέρει από χώρα σε χώρα) έχουν στηρίξει την οικονοµία τους στην προσέλκυση δραστηριοτήτων λόγω των πολύ χαµηλών φορολογικών συντελεστών.
Είναι, όµως, πολύ αργά για ενστάσεις και αντιρρήσεις. Μπορεί το G7 να προχώρησε µόλις προχθές σε συµφωνία, όµως σε επίπεδο ΟΟΣΑ έχει ήδη αποφασιστεί το θεσµικό πλαίσιο. Στελέχη της αγοράς µε γνώση των εξελίξεων θεωρούν ότι η εφαρµογή είναι θέµα µερικών µηνών. Οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι δεν υπάρχει και δυνατότητα άρνησης κάποιων χωρών να συµµετάσχουν.
Τι θα ισχύει με τα κέρδη - Τι θα αλλάξει στους φόρους
Για τις εταιρείες αυτές θα υπάρχει ένας παγκόσµιος φορολογικός συντελεστής (15%), ενώ οι φόροι τους θα αποδίδονται υποχρεωτικά στη χώρα στην οποία έχουν παραχθεί τα αντίστοιχα έσοδα. Θα πάψουν, δηλαδή, οι εταιρείες να εφαρµόζουν πρακτικές µεταφοράς των κερδών σε φορολογικούς παραδείσους. Πολύ απλά, διότι, ακόµα και αν το κάνουν, ο φόρος θα είναι ο ίδιος και, τελικά, θα αποδίδεται σε κάθε χώρα το ποσό που της αναλογεί.
Πώς θα γίνεται αυτό; Ενας νέος µηχανισµός του ΟΟΣΑ θα αναλάβει το συγκεκριµένο έργο και ήδη βρίσκεται στα σκαριά. Θα βασιστεί στο πρότυπο της παγκόσµιας συµφωνίας για την ανταλλαγή φορολογικών στοιχείων του ΟΟΣΑ (MLI). Ο µηχανισµός θα ελέγχει τις εταιρείες αυτές και, βάσει των δηλωθέντων κερδών, θα αποδίδει τον αναλογούντα φόρο σε κάθε χώρα που τον δικαιούται, καθώς εκεί παρήχθη το οικονοµικό αποτέλεσµα.
Αυτά είναι, φυσικά, καλά νέα για την Ελλάδα. Κυρίως διότι, µε την ισχύουσα κατάσταση, η χώρα µας ουσιαστικά δεν καρπώνεται ούτε σεντ από τη δραστηριότητα των περισσότερων εταιρειών τέτοιου είδους. Αίφνης, µόλις εφαρµοστεί ο συγκεκριµένος φόρος, θα δει το ΑΕΠ της να ενισχύεται σηµαντικά και τα φορολογικά της έσοδα να εκτοξεύονται.
Αν και κανείς -πλην του ΟΟΣΑ- δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει µε ακρίβεια το οικονοµικό αποτέλεσµα για κάθε χώρα, οι πρώτες εκτιµήσεις κάνουν λόγο για µια πιθανή αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά τουλάχιστον 10% για τη χώρα µας. Με τη σειρά του αυτό σηµαίνει ότι θα δηµιουργηθεί δηµοσιονοµικός χώρος για άλλες δράσεις, όπως, για παράδειγµα, µείωση των συντελεστών ΦΠΑ ή ακόµα και της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης.
Η αλλαγή αυτή φαίνεται εν πρώτοις να επιβαρύνει δραστικά τους κολοσσούς του ∆ιαδικτύου. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες έχουν λειτουργήσει εξαιρετικά δηµιουργικά προς την κατεύθυνση της αποφυγής φόρων. Ηταν και οι πρώτες οι οποίες αντέδρασαν, βρίσκοντας στήριξη στη διακυβέρνηση Τραµπ. Από την άλλη πλευρά, όµως, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, επιχειρώντας να βάλουν ένα φρένο στην ασυδοσία των κολοσσών, αλλά και να καρπωθούν κάποια από τα οφέλη, άρχισαν να επιβάλλουν ειδικούς φόρους στη δραστηριότητα αυτών των εταιρειών. Είναι προφανές ότι, άµα τη εφαρµογή του παγκόσµιου φόρου, όλοι οι τοπικοί, ιδιαίτεροι και ολίγον σουρεαλιστικοί φόροι θα απαλειφθούν. Επιπλέον, οι εταιρείες θα αποφύγουν τελικά τον πονοκέφαλο της δηµιουργικής λογιστικής, µέσω της οποίας µετέφεραν τα κέρδη τους στις χώρες µε τους χαµηλούς φορολογικούς συντελεστές. Μαζί θα αποφύγουν και τον κίνδυνο ενός ελέγχου αλλά και του συνακόλουθου προστίµου.
Ο ρόλος του ΟΟΣΑ
Η µεγάλη αλλαγή στη διεθνή πολιτική σκηνή που έφερε αυτό το αποτέλεσµα δεν ήταν άλλη από την εκλογή Μπάιντεν. Είναι άγνωστο για ποιον λόγο ο Τραµπ επέµενε στην ισχύουσα κατάσταση. Τα έσοδα από εταιρικό φόρο στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν µόλις το 1% του ΑΕΠ της. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ τάχθηκε υπέρ µιας δίκαιης παγκόσµιας φορολόγησης, την οποία αποζητούσαν κυρίως οι ευρωπαϊκές χώρες. Ακόµα, όµως, και στην Ευρώπη, δεν είναι όλοι ικανοποιηµένοι. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος, το Λουξεµβούργο, η Βουλγαρία, ακόµα και η Γερµανία, θα δεχθούν µεγάλο πλήγµα, γιατί σε µεγάλο βαθµό (που διαφέρει από χώρα σε χώρα) έχουν στηρίξει την οικονοµία τους στην προσέλκυση δραστηριοτήτων λόγω των πολύ χαµηλών φορολογικών συντελεστών.
Είναι, όµως, πολύ αργά για ενστάσεις και αντιρρήσεις. Μπορεί το G7 να προχώρησε µόλις προχθές σε συµφωνία, όµως σε επίπεδο ΟΟΣΑ έχει ήδη αποφασιστεί το θεσµικό πλαίσιο. Στελέχη της αγοράς µε γνώση των εξελίξεων θεωρούν ότι η εφαρµογή είναι θέµα µερικών µηνών. Οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι δεν υπάρχει και δυνατότητα άρνησης κάποιων χωρών να συµµετάσχουν.
