Φάρμακα: Μείωση του clawback κατά 400 εκατ. μέχρι το 2025
Τη μείωση των αυτόματων επιστροφών δαπανών (clawback) στη φαρμακοβιομηχανία κατά τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ ετησίως μέχρι τα μέσα του 2026 προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης & Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Η μείωση θα γίνει σταδιακά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, αρχής γενομένης από το β’ τρίμηνο του 2023, όπου θα εφαρμοστεί η πρώτη μείωση clawback κατά τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις ετήσιες επιστροφές που υπήρξαν το 2020.
Στόχος, σύμφωνα με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», είναι μέχρι το τέλος του 2025 το clawback, από 1,3 δισ. ευρώ που εκτιμήθηκε το 2020, να ανέλθει σε λιγότερο από 900 εκατ. ευρώ το 2025. Θα μειωθεί δηλαδή περίπου 30% από τα περυσινά επίπεδ. Η φαρμακοβιομηχανία θα επωφεληθεί σωρευτικά τα επόμενα τέσσερα χρόνια (2022-2025) με περίπου 950 εκατ. ευρώ.
Η περικοπή του clawback θα γίνει σε τέσσερα στάδια:
Το β’ τρίμηνο του 2023 γίνεται η πρώτη περικοπή του clawback για το έτος 2022 κατά τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020. Πρόκειται για εκτιμώμενη μείωση της τάξης του 4% με δεδομένο ότι για το 2020 το σύνολο των επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας ανήλθε σε 1,3 δισ. ευρώ.
Το β’ τρίμηνο του 2024 η περικοπή το clawback της προηγούμενης χρονιάς θα διευθυνθεί κατά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ (σωρευτικά 150 εκατ. σε σχέση με το 2020) προσθέτοντας νέα ποσοστιαία ετήσια μείωση 8%.
Το β’ τρίμηνο του 2025 η περικοπή διευρύνεται επιπλέον κατά 150 εκατ. ευρώ (300 εκατ. ευρώ σωρευτικά από το 2020) η οποία αντιστοιχεί σε ετήσια μείωση της τάξης του 13%.
Τέλος το β’ τρίμηνο του 2026 η περικοπή θα διευρυνθεί κατά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ φτάνοντας συνολικά τα 400 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το 2020. Η νέα περικοπή αντιστοιχεί σε επιπλέον ετήσια ποσοστιαία μεταβολή (μείωση) κατά 10% και θα υποχωρήσει αρκετά κάτω από το 1 δισ. ευρώ.
Όλα τα παραπάνω φυσικά θα γίνουν μέσω ρύθμισης που θα έρθει στη Βουλή άμεσα και συγκεκριμένα μέχρι τέλος του επόμενου Σεπτέμβρη. Αυτό άλλωστε ήταν ένα θέμα συζήτησης χθες στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Θεόδωρου Τρύφωνα. Η ψήφιση του μέτρου, όπως επίσης και τα επιμέρους βήματα μείωσης του clawback συνιστούν ορόσημα που πρέπει να τηρηθούν απαρεγκλίτως στο πλαίσιο εφαρμογής των μέτρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με την έκθεση «Ελλάδα 2.0», στο βαθμό που οι περικοπές του clawback δεν επιτυγχάνονται, η διαφορά μεταξύ της στοχευμένης μείωσης και της πραγματικής μείωσης για κάθε έτος που δεν θα ανακτηθεί από τη φαρμακευτική βιομηχανία και το σχετικό ποσό θα βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό μέχρι τη στοχευμένη μείωση των clawback ποσών. Με άλλα λόγια, η μείωση θεωρείται δεδομένη και όσο οι ετήσιοι στόχοι μέχρι το 2025 δεν επιτυγχάνονται θα βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα των φαρμάκων
H μείωση του clawback θα γίνει παράλληλα με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων οι οποίες περιλαμβάνουν συστήματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων, απογραφή ιατρικού εξοπλισμού και υλοποίηση DRG (μέτρηση του κόστους, συγκριτικής αξιολόγησης και ελέγχου της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των νοσοκομείων). Επίσης, προβλέπεται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση για εσωτερικούς ασθενείς, εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο νοσοκομειακό περιβάλλον, σύστημα ηλεκτρονικών ραντεβού, ψηφιακή αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) και του Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ολοκλήρωση όλων των στοιχείων του πληροφοριακού συστήματος του ΕΟΠΥΥ, πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού της διαχείρισης του καρκίνου και φυσικά του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας ασθενών.
Με τη μέθοδο αυτή η κυβέρνηση στόχο έχει, αφενός να εξορθολογήσει την κατάσταση με το clawback, αφετέρου δε να ενθαρρύνει τις επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», επιδίωξη είναι να ενθαρρυνθούν επενδύσεις 250 εκατ. ευρώ σε δράσεις έρευνας & ανάπτυξης για την τριετία 2021-2023, επιπλέον των 400 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από τον συμψηφισμό του clawback (100 εκατ. ευρώ για τέσσερα έτη).
Σημειώνεται ότι η φαρμακοβιομηχανία, σύμφωνα με όσα έχουν παρουσιαστεί τόσο από την Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίων, όσο και από το Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) έχει προγραμματίσει επενδύσεις της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ την ερχόμενη 5ετια. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν στη δημιουργία 12 νέων παραγωγικών/μεταποιητικών μονάδων και 17 κέντρων έρευνας και ανάπτυξης. Από το σύνολο των εν λόγω κεφαλαίων τουλάχιστον τα 650 εκατ. ευρώ θα συμψηφιστούν με clawback.
Στόχος, σύμφωνα με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», είναι μέχρι το τέλος του 2025 το clawback, από 1,3 δισ. ευρώ που εκτιμήθηκε το 2020, να ανέλθει σε λιγότερο από 900 εκατ. ευρώ το 2025. Θα μειωθεί δηλαδή περίπου 30% από τα περυσινά επίπεδ. Η φαρμακοβιομηχανία θα επωφεληθεί σωρευτικά τα επόμενα τέσσερα χρόνια (2022-2025) με περίπου 950 εκατ. ευρώ.
Η περικοπή του clawback θα γίνει σε τέσσερα στάδια:
Το β’ τρίμηνο του 2023 γίνεται η πρώτη περικοπή του clawback για το έτος 2022 κατά τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020. Πρόκειται για εκτιμώμενη μείωση της τάξης του 4% με δεδομένο ότι για το 2020 το σύνολο των επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας ανήλθε σε 1,3 δισ. ευρώ.
Το β’ τρίμηνο του 2024 η περικοπή το clawback της προηγούμενης χρονιάς θα διευθυνθεί κατά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ (σωρευτικά 150 εκατ. σε σχέση με το 2020) προσθέτοντας νέα ποσοστιαία ετήσια μείωση 8%.
Το β’ τρίμηνο του 2025 η περικοπή διευρύνεται επιπλέον κατά 150 εκατ. ευρώ (300 εκατ. ευρώ σωρευτικά από το 2020) η οποία αντιστοιχεί σε ετήσια μείωση της τάξης του 13%.
Τέλος το β’ τρίμηνο του 2026 η περικοπή θα διευρυνθεί κατά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ φτάνοντας συνολικά τα 400 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το 2020. Η νέα περικοπή αντιστοιχεί σε επιπλέον ετήσια ποσοστιαία μεταβολή (μείωση) κατά 10% και θα υποχωρήσει αρκετά κάτω από το 1 δισ. ευρώ.
Όλα τα παραπάνω φυσικά θα γίνουν μέσω ρύθμισης που θα έρθει στη Βουλή άμεσα και συγκεκριμένα μέχρι τέλος του επόμενου Σεπτέμβρη. Αυτό άλλωστε ήταν ένα θέμα συζήτησης χθες στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Θεόδωρου Τρύφωνα. Η ψήφιση του μέτρου, όπως επίσης και τα επιμέρους βήματα μείωσης του clawback συνιστούν ορόσημα που πρέπει να τηρηθούν απαρεγκλίτως στο πλαίσιο εφαρμογής των μέτρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με την έκθεση «Ελλάδα 2.0», στο βαθμό που οι περικοπές του clawback δεν επιτυγχάνονται, η διαφορά μεταξύ της στοχευμένης μείωσης και της πραγματικής μείωσης για κάθε έτος που δεν θα ανακτηθεί από τη φαρμακευτική βιομηχανία και το σχετικό ποσό θα βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό μέχρι τη στοχευμένη μείωση των clawback ποσών. Με άλλα λόγια, η μείωση θεωρείται δεδομένη και όσο οι ετήσιοι στόχοι μέχρι το 2025 δεν επιτυγχάνονται θα βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα των φαρμάκων
H μείωση του clawback θα γίνει παράλληλα με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων οι οποίες περιλαμβάνουν συστήματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων, απογραφή ιατρικού εξοπλισμού και υλοποίηση DRG (μέτρηση του κόστους, συγκριτικής αξιολόγησης και ελέγχου της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των νοσοκομείων). Επίσης, προβλέπεται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση για εσωτερικούς ασθενείς, εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο νοσοκομειακό περιβάλλον, σύστημα ηλεκτρονικών ραντεβού, ψηφιακή αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) και του Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ολοκλήρωση όλων των στοιχείων του πληροφοριακού συστήματος του ΕΟΠΥΥ, πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού της διαχείρισης του καρκίνου και φυσικά του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας ασθενών.
Με τη μέθοδο αυτή η κυβέρνηση στόχο έχει, αφενός να εξορθολογήσει την κατάσταση με το clawback, αφετέρου δε να ενθαρρύνει τις επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», επιδίωξη είναι να ενθαρρυνθούν επενδύσεις 250 εκατ. ευρώ σε δράσεις έρευνας & ανάπτυξης για την τριετία 2021-2023, επιπλέον των 400 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από τον συμψηφισμό του clawback (100 εκατ. ευρώ για τέσσερα έτη).
Σημειώνεται ότι η φαρμακοβιομηχανία, σύμφωνα με όσα έχουν παρουσιαστεί τόσο από την Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίων, όσο και από το Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) έχει προγραμματίσει επενδύσεις της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ την ερχόμενη 5ετια. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν στη δημιουργία 12 νέων παραγωγικών/μεταποιητικών μονάδων και 17 κέντρων έρευνας και ανάπτυξης. Από το σύνολο των εν λόγω κεφαλαίων τουλάχιστον τα 650 εκατ. ευρώ θα συμψηφιστούν με clawback.
