Προς οριστικό τέλος ο ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα
Συμφωνία σφραγίστηκε στο Ecofin όσον αφορά στη νέα Οδηγία ΦΠΑ με την Ελλάδα να κερδίζει αρκετά από αυτά που διεκδικούσε, καθώς ο ΦΠΑ στις νεόδμητες οικοδομές οδηγείται προς το οριστικό τέλος, ενώ παράλληλα δρομολογείται η επάνοδος σε μόνιμη βάση της έκπτωσης 30% στους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.
Έως τον Μάρτιο του 2022, θα προχωρήσει σε διαβούλευση του Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προχωρήσει στην ενσωμάτωση της νέας Οδηγίας στην εθνική νομοθεσία έτσι ώστε να τεθεί σε ισχύ από το 2025. Επιπλέον θα πρέπει να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος έτσι ώστε να υλοποιηθούν οι συγκεκριμένες πολιτικές.
Όπως προβλέπει η ομόφωνη συμφωνία, που επισφραγίστηκε στο Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών, έπειτα από σχεδόν δυόμιση χρόνια σκληρών παζαριών, (και) η Ελλάδα από το 2025 θα μπορεί να εντάξει τα νεόδμητα ακίνητα σε ειδικό καθεστώς ΦΠΑ. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει όχι απλώς μειωμένο ή υπερμειωμένο συντελεστή- δηλαδή 13% και 6% με τα ισχυόντα- αλλά ακόμα και μηδενικό, σύμφωνα με τις «κατά παρέκκλιση» προβλέψεις του πλαισίου, όπως πράττει και το Λουξεμβούργο.
Τα οφέλη για την κτηματαγορά είναι προφανή, καθώς θα δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο για την ανέγερση νέων κατοικιών, ειδικά σε περιοχές όπου σχεδιάζονται αναβαθμίσεις υποδομών ή επέκταση του αστικού ιστού. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που επεξεργάστηκε το υπουργείο Ενέργειας ετοιμάζοντας το νέο «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ», το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) των κατοικιών κατατάσσεται στην κατηγορία Ε-Η, το 26,81% στην Γ-Δ και μόλις το 6,36% στην Α-Β1, κάτι που σημαίνει πολύ απλά ότι 7 στα 10 ακίνητα έχουν ηλικία πριν από το 1980!
Πάντως, αναφορικά με τους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου και τα νεόδμητα ακίνητα ο δρόμος έχει στρωθεί με τις αποφάσεις να «δείχνουν» περιθώριο για ευνοϊκές αλλαγές ακόμα και πριν η συμφωνία τεθεί σε ισχύ.
Η Ελλάδα δεν αναμένεται δεχθεί πιέσεις για να αυξήσει τους συντελεστές στα νησιά του Αιγαίου, ούτε να εφαρμόσει τις διατάξεις για ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα όσο δεν υπάρχουν δημοσιονομικές «ανωμαλίες» και η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε τίποτα από τα παραπάνω.
Σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στο Ecofin για τη νέα Οδηγία ΦΠΑ:
Κατοχυρώνεται η δυνατότητα της Ελλάδας, σε μόνιμη βάση, να εφαρμόζει ειδικούς, μειωμένους κατά μέχρι 30% συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Σήμερα, μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ κατά 30% έχουν μόνο πέντε νησιά του Αιγαίου τα οποία συνδέονται με τις προσφυγικές ροές. Αυτά είναι η Χίος, η Λέρος, η Σάμος, η Κως και η Λέσβος. Με τη νέα Οδηγία, από τη μία η ελληνική κυβέρνηση που θα βρίσκεται στο τιμόνι διασφαλίζει τη δυνατότητα να διατηρήσει τις εκπτώσεις στα πέντε νησιά παραπάνω χωρίς να συνδέονται με το προσφυγικό, από την άλλη σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά περιθώρια υπάρχει η δυνατότητα να επαναφέρει το καθεστώς των εκπτώσεων σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, εκτός της Κρήτης, όπως ίσχυε πριν τα μνημόνια «χτυπήσουν» την οικονομία. Η δυνατότητα διατήρησης των εκπτώσεων είχε απαλειφθεί από την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, η οποία αντιμετώπισε τη σχετική ειδική διάταξη της Οδηγίας για την Ελλάδα (άρθρο 120 Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τα νησιά του Αιγαίου) ως μεταβατική και προς κατάργηση μέσα στο πλαίσιο του οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ.
Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε το 2006 να επιβληθεί κανονικός συντελεστής ΦΠΑ – που βρίσκεται σήμερα στο 24% – στα νεόδμητα ακίνητα διατηρώντας την απαλλαγή μόνο στην περίπτωση πρώτης κατοικίας με συγκεκριμένα κριτήρια. Οι τελευταίες κινήσεις στην κτηματαγορά αναφορικά με τον ΦΠΑ στην οικοδομή γίνονται αυτή την περίοδο καθώς, ο ΦΠΑ έχει αδρανοποιηθεί έως το τέλος του 2022. Με τη νέα Οδηγία το ΥΠΟΙΚ κατάφερε να πετύχει τη διεύρυνση της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε συναφή αγαθά και υπηρεσίες, μέσω και της παροχής της δυνατότητας που δίνεται για αξιοποίηση παρεκκλίσεων που εφαρμόζουν για την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ άλλα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ακινήτων. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως υπάρχει η δυνατότητα, εφόσον η κυβέρνηση το αποφασίσει να παρατείνει το «πάγωμα» του ΦΠΑ μέχρι το 2025 και στη συνέχεια, η τότε κυβέρνηση θα μπορεί είτε να επιβάλλει μειωμένο συντελεστή ή ακόμα και μηδενικό.
Όσον αφορά στους αγρότες, φαίνεται πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εφαρμοστούν μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα καθώς όπως και στο βαμβάκι, που θα υπάρχει παράλληλη ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε φυτοφάρμακα και λιπάσματα μέχρι και μετά το 2030. Και σε αυτή την περίπτωση ο δημοσιονομικός χώρος είναι προϋπόθεση για τους συντελεστές.
Σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων δίνεται η δυνατότητα να εφαρμοστούν μειωμένοι συντελεστές και παράλληλα προβλέπεται απαλλαγή ΦΠΑ σε βασικά είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και αναπηρικά είδη και ιατρικό εξοπλισμό.
Την απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει η κυβέρνηση σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών.
Έως τον Μάρτιο του 2022, θα προχωρήσει σε διαβούλευση του Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προχωρήσει στην ενσωμάτωση της νέας Οδηγίας στην εθνική νομοθεσία έτσι ώστε να τεθεί σε ισχύ από το 2025. Επιπλέον θα πρέπει να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος έτσι ώστε να υλοποιηθούν οι συγκεκριμένες πολιτικές.
Όπως προβλέπει η ομόφωνη συμφωνία, που επισφραγίστηκε στο Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών, έπειτα από σχεδόν δυόμιση χρόνια σκληρών παζαριών, (και) η Ελλάδα από το 2025 θα μπορεί να εντάξει τα νεόδμητα ακίνητα σε ειδικό καθεστώς ΦΠΑ. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει όχι απλώς μειωμένο ή υπερμειωμένο συντελεστή- δηλαδή 13% και 6% με τα ισχυόντα- αλλά ακόμα και μηδενικό, σύμφωνα με τις «κατά παρέκκλιση» προβλέψεις του πλαισίου, όπως πράττει και το Λουξεμβούργο.
Τα οφέλη για την κτηματαγορά είναι προφανή, καθώς θα δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο για την ανέγερση νέων κατοικιών, ειδικά σε περιοχές όπου σχεδιάζονται αναβαθμίσεις υποδομών ή επέκταση του αστικού ιστού. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που επεξεργάστηκε το υπουργείο Ενέργειας ετοιμάζοντας το νέο «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ», το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) των κατοικιών κατατάσσεται στην κατηγορία Ε-Η, το 26,81% στην Γ-Δ και μόλις το 6,36% στην Α-Β1, κάτι που σημαίνει πολύ απλά ότι 7 στα 10 ακίνητα έχουν ηλικία πριν από το 1980!
Πάντως, αναφορικά με τους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου και τα νεόδμητα ακίνητα ο δρόμος έχει στρωθεί με τις αποφάσεις να «δείχνουν» περιθώριο για ευνοϊκές αλλαγές ακόμα και πριν η συμφωνία τεθεί σε ισχύ.
Η Ελλάδα δεν αναμένεται δεχθεί πιέσεις για να αυξήσει τους συντελεστές στα νησιά του Αιγαίου, ούτε να εφαρμόσει τις διατάξεις για ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα όσο δεν υπάρχουν δημοσιονομικές «ανωμαλίες» και η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε τίποτα από τα παραπάνω.
Σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στο Ecofin για τη νέα Οδηγία ΦΠΑ:
Κατοχυρώνεται η δυνατότητα της Ελλάδας, σε μόνιμη βάση, να εφαρμόζει ειδικούς, μειωμένους κατά μέχρι 30% συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Σήμερα, μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ κατά 30% έχουν μόνο πέντε νησιά του Αιγαίου τα οποία συνδέονται με τις προσφυγικές ροές. Αυτά είναι η Χίος, η Λέρος, η Σάμος, η Κως και η Λέσβος. Με τη νέα Οδηγία, από τη μία η ελληνική κυβέρνηση που θα βρίσκεται στο τιμόνι διασφαλίζει τη δυνατότητα να διατηρήσει τις εκπτώσεις στα πέντε νησιά παραπάνω χωρίς να συνδέονται με το προσφυγικό, από την άλλη σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά περιθώρια υπάρχει η δυνατότητα να επαναφέρει το καθεστώς των εκπτώσεων σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, εκτός της Κρήτης, όπως ίσχυε πριν τα μνημόνια «χτυπήσουν» την οικονομία. Η δυνατότητα διατήρησης των εκπτώσεων είχε απαλειφθεί από την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, η οποία αντιμετώπισε τη σχετική ειδική διάταξη της Οδηγίας για την Ελλάδα (άρθρο 120 Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τα νησιά του Αιγαίου) ως μεταβατική και προς κατάργηση μέσα στο πλαίσιο του οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ.
Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε το 2006 να επιβληθεί κανονικός συντελεστής ΦΠΑ – που βρίσκεται σήμερα στο 24% – στα νεόδμητα ακίνητα διατηρώντας την απαλλαγή μόνο στην περίπτωση πρώτης κατοικίας με συγκεκριμένα κριτήρια. Οι τελευταίες κινήσεις στην κτηματαγορά αναφορικά με τον ΦΠΑ στην οικοδομή γίνονται αυτή την περίοδο καθώς, ο ΦΠΑ έχει αδρανοποιηθεί έως το τέλος του 2022. Με τη νέα Οδηγία το ΥΠΟΙΚ κατάφερε να πετύχει τη διεύρυνση της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε συναφή αγαθά και υπηρεσίες, μέσω και της παροχής της δυνατότητας που δίνεται για αξιοποίηση παρεκκλίσεων που εφαρμόζουν για την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ άλλα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ακινήτων. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως υπάρχει η δυνατότητα, εφόσον η κυβέρνηση το αποφασίσει να παρατείνει το «πάγωμα» του ΦΠΑ μέχρι το 2025 και στη συνέχεια, η τότε κυβέρνηση θα μπορεί είτε να επιβάλλει μειωμένο συντελεστή ή ακόμα και μηδενικό.
Όσον αφορά στους αγρότες, φαίνεται πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εφαρμοστούν μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα καθώς όπως και στο βαμβάκι, που θα υπάρχει παράλληλη ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε φυτοφάρμακα και λιπάσματα μέχρι και μετά το 2030. Και σε αυτή την περίπτωση ο δημοσιονομικός χώρος είναι προϋπόθεση για τους συντελεστές.
Σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων δίνεται η δυνατότητα να εφαρμοστούν μειωμένοι συντελεστές και παράλληλα προβλέπεται απαλλαγή ΦΠΑ σε βασικά είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και αναπηρικά είδη και ιατρικό εξοπλισμό.
Την απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει η κυβέρνηση σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών.
