Τουρκία: Το αποτυχημένο οικονομικό πείραμα του Ερντογάν
H ανορθόδοξη οικονομική πολιτική που εφαρμόζει στη χώρα του ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κλονίζει την εκλογική του βάση και προβληματίζει ακόμη και τις βιομηχανίες των οποίων πολλαπλασιάζονται τα έσοδα από τις εξαγωγές λόγω της κατολίσθησης του εγχώριου νομίσματος της Τουρκίας.
Η μεγάλη πτώση της τουρκικής λίρας παράγει ένα περιβάλλον αστάθειας για όλες τις επιχειρήσεις, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο τον προγραμματισμό τους, ενώ αυξάνει κατακόρυφα το κόστος των πρώτων υλών που εισάγονται στη χώρα.
Η εργατική τάξη είναι ήδη καταπονημένη οικονομικά λόγω της αποδυνάμωσης του νομίσματος πάνω από 50% έναντι του δολαρίου από τον Ιανουάριο. Τα χαμηλά εισοδήματα στην Τουρκία αδυνατούν να καλύψουν βασικές ανάγκες σε μια χώρα όπου ο ετήσιος πληθωρισμός προσδιορίζεται επίσημα στο 21% και στο 60% από το κέντρο ερευνών Inflation Research Group.
Η αύξηση του ελάχιστου μισθού κατά 50% από το επόμενο έτος, που ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη, φαίνεται να πέρασε σχεδόν απαρατήρητη.
Έχοντας μειώσει το βασικό επιτόκιο της χώρας κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ακολουθεί το μονοπάτι που χαράσσει το Ερντογάν. O Τούρκος πρόεδρος θεωρεί πως η μείωση και όχι η αύξηση των επιτοκίων θα γιατρέψει τον υψηλό πληθωρισμό στη χώρα, μια παράδοξη άποψη που ο ίδιος εκτιμά ότι θα αυξήσει τις επενδύσεις στη χώρα.
Ισχυρά έσοδα από το εξωτερικό αλλά σε μια ασταθή οικονομία
Παράγοντες στην Τουρκία που μίλησαν στους Financial Times τονίζουν πως οι περισσότερες εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης ωφελούνται από την αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας.
Αεροπορικές εταιρείες, αυτοκινητοβιομηχανίες ή εταιρείες χημικών, όλες τους με ισχυρά έσοδα σε ξένο νόμισμα, βρίσκονται ακόμη σε πλεονεκτική θέση. «Ο Ερντογάν δίνει προτεραιότητα στις εξαγωγικές επιχειρήσεις εις βάρος των νοικοκυριών», εξηγεί αναλυτής της Capital Economics στη βρετανική εφημερίδα.
Στην αύξηση των εξαγωγών κατά 26% αποδόθηκε, εξάλλου, ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής ανάπτυξης που κινήθηκε στο 7,4% το τρίτο τρίμηνο σε σχέση με πέρσι. Ναι μεν η κυβέρνηση του Ερντογάν εκτιμά πως η οικονομική δραστηριότητα θα έχει ενισχυθεί περίπου 9% μέσα στο 2021, πλην όμως αναλυτές προειδοποιούν πως η πορεία της χώρας είναι εξαιρετικά ασταθής λόγω της εξασθένισης της λίρας και του υψηλού πληθωρισμού.
Άνοδος του κόστους πρώτων υλών
Όσες εταιρείες είναι εξαρτημένες από την εισαγωγή πρώτων υλών δέχονται εδώ και καιρό ασφυκτικές πιέσεις από την αύξηση του κόστους τους πάνω 90% το 12μήνο που έληξε τον περασμένο Νοέμβριο.
Από τον ιατροφαρμακευτικό κλάδο μέχρι τους γαλακτοπαραγωγούς, οι εταιρείες αυτές αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες δαπάνες αλλά και να αντισταθμίσουν τον συναλλαγματικό κίνδυνο. Παράπονα ακούγονται και από τον κατασκευαστικό κλάδο που φέρεται να έχει στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση.
Ευάλωτες οι εταιρείες με δάνεια σε ξένο νόμισμα από το tapering της Fed
Σε ευάλωτη θέση είναι επίσης οι εγχώριες εταιρείες που έχουν δανειστεί σε ξένο νόμισμα. Αυτήν την εβδομάδα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ανακοίνωσε πως θα αποσύρει νωρίτερα την άφθονη ρευστότητα που έχει διοχετεύσει στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και κατ΄επέκταση στις διεθνείς αγορές από την αρχή της πανδημίας της νόσου Covid-19. Επιπλέον τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου αναμένουν τρεις αυξήσεις στο κόστος δανεισμού της χώρας εντός του 2022.
Σε αυτήν την περίπτωση η Τουρκία μαζί με την Αίγυπτο, τη Ρουμανία και τη Σρι Λάνκα ενδεχομένως να έρθουν αντιμέτωπες με μεγάλες πιέσεις στις ισοτιμίες τους, δήλωσε προ ημερών ο γνωστός μεγαλοεπενδυτής Μαρκ Μόμπιους στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNBC.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, το χρέος του ιδιωτικού τομέα σε ξένο νόμισμα κυμαίνονταν στα 171,9 δισ. δολάρια έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, εκ των οποίων το 60% ανήκει σε εταιρείες εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα. Από αυτό το 60% περίπου 52,8 δισ. δολάρια θα πρέπει να αποπληρωθούν ή να αναχρηματοδοτηθούν εντός 12μήνου.
Ακόμα και οι εταιρείες με ισχυρές εξαγωγές αναμένεται να επηρεαστούν σε μια χώρα που φτωχαίνουν τα νοικοκυριά από τον υψηλό πληθωρισμό.
Η δυσαρέσκεια αυτή αντανακλάται στην πτώση της δημοτικότητας του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καθώς κινείται στο χαμηλότερο επίπεδο της 20ετούς ιστορίας του, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metropol.
Μήπως τελικά το οικονομικό πρόγραμμα του Ερντογάν αποβεί μοιραίο για το κόμμα του εν όψει των εκλογών του 2023;
Η μεγάλη πτώση της τουρκικής λίρας παράγει ένα περιβάλλον αστάθειας για όλες τις επιχειρήσεις, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο τον προγραμματισμό τους, ενώ αυξάνει κατακόρυφα το κόστος των πρώτων υλών που εισάγονται στη χώρα.
Η εργατική τάξη είναι ήδη καταπονημένη οικονομικά λόγω της αποδυνάμωσης του νομίσματος πάνω από 50% έναντι του δολαρίου από τον Ιανουάριο. Τα χαμηλά εισοδήματα στην Τουρκία αδυνατούν να καλύψουν βασικές ανάγκες σε μια χώρα όπου ο ετήσιος πληθωρισμός προσδιορίζεται επίσημα στο 21% και στο 60% από το κέντρο ερευνών Inflation Research Group.
Η αύξηση του ελάχιστου μισθού κατά 50% από το επόμενο έτος, που ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη, φαίνεται να πέρασε σχεδόν απαρατήρητη.
Έχοντας μειώσει το βασικό επιτόκιο της χώρας κατά 500 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ακολουθεί το μονοπάτι που χαράσσει το Ερντογάν. O Τούρκος πρόεδρος θεωρεί πως η μείωση και όχι η αύξηση των επιτοκίων θα γιατρέψει τον υψηλό πληθωρισμό στη χώρα, μια παράδοξη άποψη που ο ίδιος εκτιμά ότι θα αυξήσει τις επενδύσεις στη χώρα.
Ισχυρά έσοδα από το εξωτερικό αλλά σε μια ασταθή οικονομία
Παράγοντες στην Τουρκία που μίλησαν στους Financial Times τονίζουν πως οι περισσότερες εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης ωφελούνται από την αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας.
Αεροπορικές εταιρείες, αυτοκινητοβιομηχανίες ή εταιρείες χημικών, όλες τους με ισχυρά έσοδα σε ξένο νόμισμα, βρίσκονται ακόμη σε πλεονεκτική θέση. «Ο Ερντογάν δίνει προτεραιότητα στις εξαγωγικές επιχειρήσεις εις βάρος των νοικοκυριών», εξηγεί αναλυτής της Capital Economics στη βρετανική εφημερίδα.
Στην αύξηση των εξαγωγών κατά 26% αποδόθηκε, εξάλλου, ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής ανάπτυξης που κινήθηκε στο 7,4% το τρίτο τρίμηνο σε σχέση με πέρσι. Ναι μεν η κυβέρνηση του Ερντογάν εκτιμά πως η οικονομική δραστηριότητα θα έχει ενισχυθεί περίπου 9% μέσα στο 2021, πλην όμως αναλυτές προειδοποιούν πως η πορεία της χώρας είναι εξαιρετικά ασταθής λόγω της εξασθένισης της λίρας και του υψηλού πληθωρισμού.
Άνοδος του κόστους πρώτων υλών
Όσες εταιρείες είναι εξαρτημένες από την εισαγωγή πρώτων υλών δέχονται εδώ και καιρό ασφυκτικές πιέσεις από την αύξηση του κόστους τους πάνω 90% το 12μήνο που έληξε τον περασμένο Νοέμβριο.
Από τον ιατροφαρμακευτικό κλάδο μέχρι τους γαλακτοπαραγωγούς, οι εταιρείες αυτές αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες δαπάνες αλλά και να αντισταθμίσουν τον συναλλαγματικό κίνδυνο. Παράπονα ακούγονται και από τον κατασκευαστικό κλάδο που φέρεται να έχει στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση.
Ευάλωτες οι εταιρείες με δάνεια σε ξένο νόμισμα από το tapering της Fed
Σε ευάλωτη θέση είναι επίσης οι εγχώριες εταιρείες που έχουν δανειστεί σε ξένο νόμισμα. Αυτήν την εβδομάδα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ανακοίνωσε πως θα αποσύρει νωρίτερα την άφθονη ρευστότητα που έχει διοχετεύσει στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και κατ΄επέκταση στις διεθνείς αγορές από την αρχή της πανδημίας της νόσου Covid-19. Επιπλέον τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου αναμένουν τρεις αυξήσεις στο κόστος δανεισμού της χώρας εντός του 2022.
Σε αυτήν την περίπτωση η Τουρκία μαζί με την Αίγυπτο, τη Ρουμανία και τη Σρι Λάνκα ενδεχομένως να έρθουν αντιμέτωπες με μεγάλες πιέσεις στις ισοτιμίες τους, δήλωσε προ ημερών ο γνωστός μεγαλοεπενδυτής Μαρκ Μόμπιους στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNBC.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, το χρέος του ιδιωτικού τομέα σε ξένο νόμισμα κυμαίνονταν στα 171,9 δισ. δολάρια έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, εκ των οποίων το 60% ανήκει σε εταιρείες εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα. Από αυτό το 60% περίπου 52,8 δισ. δολάρια θα πρέπει να αποπληρωθούν ή να αναχρηματοδοτηθούν εντός 12μήνου.
Ακόμα και οι εταιρείες με ισχυρές εξαγωγές αναμένεται να επηρεαστούν σε μια χώρα που φτωχαίνουν τα νοικοκυριά από τον υψηλό πληθωρισμό.
Η δυσαρέσκεια αυτή αντανακλάται στην πτώση της δημοτικότητας του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καθώς κινείται στο χαμηλότερο επίπεδο της 20ετούς ιστορίας του, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metropol.
Μήπως τελικά το οικονομικό πρόγραμμα του Ερντογάν αποβεί μοιραίο για το κόμμα του εν όψει των εκλογών του 2023;
