Τι αλλάζει από σήμερα στην Επικουρική Ασφάλιση
Ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στην κοινωνική ασφάλιση από 1η Ιανουαρίου, καθώς το υπουργείο Εργασίας ενεργοποιεί το νέο ταμείο επικουρικής ασφάλισης, το οποίο μετατρέπεται από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό και έχει ως βασικό του άξονα στους «ατομικούς κουμπαράδες». Στην πραγματικότητα με την εφαρμογή του νέου συστήματος οι εργατικές και εργοδοτικές εισφορές δεν θα καλύπτουν πλέον τις τρέχουσες συντάξεις, αλλά θα αποταμιεύονται θα επενδύονται και θα πληρώνουν την μελλοντική σύνταξη του ασφαλισμένου, η οποία μάλιστα, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, θα είναι αισθητά μεγαλύτερη λόγω της μεταρρύθμισης του συστήματος.
Με στόχο την προστασία των ασφαλισμένων το υπουργείο Εργασίας έχει διαμορφώσει τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας. Το πλαίσιο περιλαμβάνει τρεις βασικές πρόνοιες. Αρχικά, οι ασφαλιστικές εισφορές προς το νέο επικουρικό ταμείο θα εισπράττονται κατά προτεραιότητα. Παράλληλα, οι όποιες οφειλές προς το ΤΕΚΑ δεν υπόκεινται σε ρύθμιση, ενώ ο εκάστοτε εργοδότης για να εξασφαλίζει ασφαλιστική ενημερότητα θα πρέπει να τις καταβάλλει εφάπαξ. Ακόμη η απόλυση εργαζομένου για τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί οι εισφορές προς το ΤΕΚΑ, θα είναι άκυρη. Τα παραπάνω εκτιμάται ότι θα αποτρέψουν αρκετούς εργοδότες από το να μην καταβάλλουν τις προβλεπόμενες εισφορές.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη δύο ασφαλιστικές δικλείδες που θωρακίζουν τους ασφαλισμένους:
Για τους νέους ασφαλισμένους υπάρχει εγγύηση του Δημοσίου περί μη αρνητικής απόδοσης. Δηλαδή, ακόμα και αν κάτι πάει στραβά στις διεθνείς αγορές και δεν πάνε καλά οι επενδύσεις, κανείς δεν θα πάρει επικουρική σύνταξη χαμηλότερη από αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε, συν τον πληθωρισμό.
Για τους σημερινούς ασφαλισμένους και συνταξιούχους υπάρχει δέσμευση ότι από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση δεν θα επηρεαστεί ούτε η καταβολή ούτε το ύψος των επικουρικών συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος. Και τούτο, διότι όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει, θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό.
Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης θα συλλέγονται από τον e-ΕΦΚΑ και θα πιστώνονται στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων. Το ύψος των εισφορών δεν διαφοροποιείται από εκείνο του ισχύοντος συστήματος, διαμορφώνεται δηλαδή σε ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο μέχρι και τον Μάιο του 2022, και σε 3% για τον καθένα εφεξής.
Έτσι, οι συντάξεις θα υπολογίζονται πλέον με βάση το ύψος των εισφορών του εκάστοτε ασφαλισμένου στη διάρκεια του εργασιακού βίου και την απόδοση που οι εισφορές θα έχουν μέσα από την επαγγελματική διαχείριση των αποθεματικών.
Εξάλλου, στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών. Θα υπάρχουν διαθέσιμα τρία επενδυτικά προφίλ:
χαμηλού ρίσκου
μεσαίου ρίσκου και
υψηλού ρίσκου
Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν που θα εντάξουν τον «κουμπαρά» τους, ενώ θα μπορούν να αλλάζουν ανά 3ετία επενδυτικό προφίλ.
Προϋπόθεση θεμελίωσης δικαιώματος μηνιαίας επικουρικής σύνταξης είναι η έκδοση κύριας σύνταξης και η συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης. Στις περιπτώσεις που δεν θεμελιώνεται δικαίωμα μηνιαίας επικουρικής σύνταξης (δηλαδή εάν για οποιονδήποτε λόγο δεν απονεμηθεί κύρια σύνταξη ή δεν συμπληρώνονται 15 έτη επικουρικής ασφάλισης), οι καταβληθείσες εισφορές επιστρέφονται σε πραγματική αξία στον ασφαλισμένο κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
Με στόχο την προστασία των ασφαλισμένων το υπουργείο Εργασίας έχει διαμορφώσει τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας. Το πλαίσιο περιλαμβάνει τρεις βασικές πρόνοιες. Αρχικά, οι ασφαλιστικές εισφορές προς το νέο επικουρικό ταμείο θα εισπράττονται κατά προτεραιότητα. Παράλληλα, οι όποιες οφειλές προς το ΤΕΚΑ δεν υπόκεινται σε ρύθμιση, ενώ ο εκάστοτε εργοδότης για να εξασφαλίζει ασφαλιστική ενημερότητα θα πρέπει να τις καταβάλλει εφάπαξ. Ακόμη η απόλυση εργαζομένου για τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί οι εισφορές προς το ΤΕΚΑ, θα είναι άκυρη. Τα παραπάνω εκτιμάται ότι θα αποτρέψουν αρκετούς εργοδότες από το να μην καταβάλλουν τις προβλεπόμενες εισφορές.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη δύο ασφαλιστικές δικλείδες που θωρακίζουν τους ασφαλισμένους:
Για τους νέους ασφαλισμένους υπάρχει εγγύηση του Δημοσίου περί μη αρνητικής απόδοσης. Δηλαδή, ακόμα και αν κάτι πάει στραβά στις διεθνείς αγορές και δεν πάνε καλά οι επενδύσεις, κανείς δεν θα πάρει επικουρική σύνταξη χαμηλότερη από αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές που κατέβαλε, συν τον πληθωρισμό.
Για τους σημερινούς ασφαλισμένους και συνταξιούχους υπάρχει δέσμευση ότι από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση δεν θα επηρεαστεί ούτε η καταβολή ούτε το ύψος των επικουρικών συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος. Και τούτο, διότι όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει, θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό.
Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης θα συλλέγονται από τον e-ΕΦΚΑ και θα πιστώνονται στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων. Το ύψος των εισφορών δεν διαφοροποιείται από εκείνο του ισχύοντος συστήματος, διαμορφώνεται δηλαδή σε ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο μέχρι και τον Μάιο του 2022, και σε 3% για τον καθένα εφεξής.
Έτσι, οι συντάξεις θα υπολογίζονται πλέον με βάση το ύψος των εισφορών του εκάστοτε ασφαλισμένου στη διάρκεια του εργασιακού βίου και την απόδοση που οι εισφορές θα έχουν μέσα από την επαγγελματική διαχείριση των αποθεματικών.
Εξάλλου, στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών. Θα υπάρχουν διαθέσιμα τρία επενδυτικά προφίλ:
χαμηλού ρίσκου
μεσαίου ρίσκου και
υψηλού ρίσκου
Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν που θα εντάξουν τον «κουμπαρά» τους, ενώ θα μπορούν να αλλάζουν ανά 3ετία επενδυτικό προφίλ.
Προϋπόθεση θεμελίωσης δικαιώματος μηνιαίας επικουρικής σύνταξης είναι η έκδοση κύριας σύνταξης και η συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης. Στις περιπτώσεις που δεν θεμελιώνεται δικαίωμα μηνιαίας επικουρικής σύνταξης (δηλαδή εάν για οποιονδήποτε λόγο δεν απονεμηθεί κύρια σύνταξη ή δεν συμπληρώνονται 15 έτη επικουρικής ασφάλισης), οι καταβληθείσες εισφορές επιστρέφονται σε πραγματική αξία στον ασφαλισμένο κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
