Το ξέφρενο ράλι στα εμπορεύματα και οι φόβοι για ύφεση
Καμία ένδειξη αποκλιμάκωσης δεν διαφαίνεται στις ανοδικές τάσεις των τιμών στα ορυκτά καύσιμα, τα βιομηχανικά μέταλλα και τα αγροτικά εμπορεύματα όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, με τον στρατό και τους πολίτες της χώρας να αντιστέκονται στις αδιάκοπες επιθέσεις των ρωσικών στρατευμάτων. Πέραν της ανθρωπιστικής κρίσης που λαμβάνει χώρα στην Ουκρανία και έχει προκαλέσει ένα τεράστιο μεταναστευτικό ρεύμα από γυναικόπαιδα στις γειτονικές χώρες, οι οικονομικές διαστάσεις αυτού του πολέμου απεικονίζονται σχεδόν σε όλο το εύρος των αγορών.
Το LME ανέστειλε τη διαπραγμάτευση του νικελίου
Ενδεικτικό είναι πως το χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (LME) αναγκάστηκε την Τρίτη να αναστείλει τη διαπραγμάτευση προθεσμιακών συμβολαίων στο νικέλιο, όπου η Ρωσία καλύπτει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής, μετά τον διπλασιασμό της τιμής του σε μια ημέρα, ξεπερνώντας τα 100.000 δολάρια τον τόνο. Διαδοχικά είναι επίσης τα ρεκόρ στο σιτάρι, τον χαλκό, το παλλάδιο, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει το κόστος διαβίωσης και άρα τον πληθωρισμό σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.
Οι αγορές πια φοβούνται τον κίνδυνο νέας ύφεσης καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνεπακόλουθες οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία από τη Δύση εμποδίζουν την ομαλή συνδιαλλαγή σε βασικά εμπορεύματα, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων και των οικονομιών. Ο Χόλγκερ Σμίτινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, δεν αποκλείει κιόλας μια προσωρινή υποχώρηση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ευρωζώνη επί δυο διαδοχικά τρίμηνα. Μολονότι τους κραδασμούς αναμένεται να απορροφήσουν οι μεγάλες αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν τα νοικοκυριά εν μέσω της πανδημίας, πληθωρισμός στην Ευρωζώνη μπορεί να φθάσει «σύντομα» το 7%.
ΗΠΑ και Βρετανία διακόπτουν τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία
Την ίδια ώρα, οι αλλαγές στον τομέα της ενέργειας είναι τεκτονικές. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία αποφάσισαν τελικά τη διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία. Αν και η εξάρτηση της αμερικανικής αγοράς στο ρωσικό πετρέλαιο είναι μικρή, η εξέλιξη αυτή θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερο τη στενότητα της προσφοράς στις διεθνείς αγορές. Ενόψει μιας τέτοιας πιθανότητας, οι παραγγελίες από τη Ρωσία έχουν παγώσει εδώ και μια εβδομάδα. Ακόμη και η Shell, η οποία προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από την πρόσφατη αγορά 100.000 μετρικών τόνων αργού πετρελαίου από τη Ρωσία, ανακοίνωσε την Τρίτη πως δεν θα στραφεί ξανά στη ρωσική αγορά.
Παράλληλα αποδυναμώνονται οι ελπίδες για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, το οποίο έχει τη δυνατότητα να αναπληρώσει έως και έναν βαθμό την ανεπάρκεια της παγκόσμιας προσφοράς του πετρελαίου αλλά σε διάστημα κάποιων μηνών. Ενώ την περασμένη εβδομάδα ήταν σχεδόν βέβαιη η επίτευξη μιας συμβιβαστικής λύσης ανάμεσα στην Τεχεράνη και τις ΗΠΑ, οι οποίες μονομερώς αποχώρησαν από τη διεθνή συμφωνία επί προεδρίας Τραμπ, το Σαββατοκύριακο τα δεδομένα άλλαξαν. Η Μόσχα -η οποία παρέμεινε στη συμφωνία μαζί με τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βρετανία και την Κίνα- ζήτησε από την νυν αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν να εγγυηθεί πως οι αμερικανικές κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία δεν θα επηρεάσουν το διμερές εμπόριο Ρωσίας-Ιράν.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ οδηγήθηκε τη Δευτέρα στα 139 δολάρια το βαρέλι και την Τρίτη κυμαίνονταν στα 131 δολάρια, έχοντας καταγράψει άνοδο 60% από τις αρχές του 2022. Αναλυτές της αγοράς που μίλησαν στο πρακτορείο Bloomberg θεωρούν πιθανό να φθάσει η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ στο Λονδίνο ακόμη και τα 200 δολάρια το βαρέλι κατά τη διάρκεια του τρέχοντος μηνός καθώς ούτε ο ΟΠΕΚ+, όπου επίσης συμμετέχει η Ρωσία, προτίθεται να ενισχύσει περισσότερο την ημερήσια παραγωγή του από την προσυμφωνημένη αύξηση των 400.000 βαρελιών ανά μήνα.
Εξαρτημένη η Ευρώπη στο ρωσικό φυσικό αέριο
Στο ιστορικό υψηλό των 345 ευρώ τη μεγαβατώρα διαμορφώθηκε επίσης τη Δευτέρα η τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά ΤΤF. Την Τρίτη ναι μεν κινήθηκε στα 267 ευρώ τη μεγαβατώρα, πλην όμως προ 12μήνου και επί μια δεκαετία κυμαίνονταν στα 15 με 20 ευρώ, αντίστοιχα. Αν και η Ε.Ε ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να μειώσει κατά τα δυο τρίτα την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας μέσα σε έναν χρόνο, η Γερμανία και η υπόλοιπη Ευρώπη δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην απεγνωσμένη έκκληση της Ουκρανίας να σταματήσουν άμεσα να αγοράζουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Τόσο μεγάλη η ενεργειακή εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από τη Ρωσία.
«Οι προοπτικές της ανάπτυξης θα πρέπει να αναθεωρηθούν προς τα κάτω και προς τα πάνω ο κίνδυνος μιας ύφεσης» σχολίασε στο Bloomberg ο Ντέιβιντ Ντοναντέμπιαν, υπεύθυνος επενδυτικής στρατηγικής στην CIBC Private Wealth Management. «Εάν π.χ. το πετρέλαιο πάει στα 125 δολάρια το βαρέλι ή υψηλότερα και παραμείνει εκεί για έξι μήνες τότε θα σημειωθεί ύφεση στην Ευρώπη απλά και μόνο επειδή είναι εκτεθειμένη στις εισαγωγές από τη Ρωσία».
Ρωσία και Ουκρανία: ο σιτοβολώνας της Ευρώπης
Όμως, οι στρεβλώσεις στις αγορές των εμπορευμάτων δεν σταματούν στην ενέργεια. Με τη Ρωσία και την Ουκρανία να αναλογούν στο ένα τρίτο των εξαγωγών σιταριού στην παγκόσμια οικονομία, οι φόβοι κλιμακώνονται για μεγάλες ανεπάρκειες στην προσφορά τροφίμων. Ενδεικτικό είναι πως δυο φορτία με σιτάρι που επρόκειτο να σταλούν μια εβδομάδα πριν στην Αίγυπτο μπλόκαραν στην Ουκρανία, η οποία με τη Ρωσία είναι οι βασικοί προμηθευτές σε αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Αυτοί οι φόβοι αντικατοπτρίζονται, εξάλλου, από την άνοδο της τιμής του σιταριού την Τρίτη στα 13,63 δολάρια το μπούσελ. «Η Ουκρανία προμηθεύει με ένα μεγάλο όγκο σιτηρών τις περισσότερες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Αρκετές από αυτές τις χώρες έχουν οριακή προσφορά. Εάν υπάρξει έστω και η παραμικρή μεταβολή στις τιμές του ψωμιού, τότε ενδεχομένως να ξεσπάσουν αναταραχές», σχολίασε η Μόνικα Μαρκς, καθηγήτρια στο παράρτημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο Άμπου Ντάμπι.
Το LME ανέστειλε τη διαπραγμάτευση του νικελίου
Ενδεικτικό είναι πως το χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (LME) αναγκάστηκε την Τρίτη να αναστείλει τη διαπραγμάτευση προθεσμιακών συμβολαίων στο νικέλιο, όπου η Ρωσία καλύπτει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής, μετά τον διπλασιασμό της τιμής του σε μια ημέρα, ξεπερνώντας τα 100.000 δολάρια τον τόνο. Διαδοχικά είναι επίσης τα ρεκόρ στο σιτάρι, τον χαλκό, το παλλάδιο, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει το κόστος διαβίωσης και άρα τον πληθωρισμό σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.
Οι αγορές πια φοβούνται τον κίνδυνο νέας ύφεσης καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνεπακόλουθες οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία από τη Δύση εμποδίζουν την ομαλή συνδιαλλαγή σε βασικά εμπορεύματα, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων και των οικονομιών. Ο Χόλγκερ Σμίτινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, δεν αποκλείει κιόλας μια προσωρινή υποχώρηση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ευρωζώνη επί δυο διαδοχικά τρίμηνα. Μολονότι τους κραδασμούς αναμένεται να απορροφήσουν οι μεγάλες αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν τα νοικοκυριά εν μέσω της πανδημίας, πληθωρισμός στην Ευρωζώνη μπορεί να φθάσει «σύντομα» το 7%.
ΗΠΑ και Βρετανία διακόπτουν τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία
Την ίδια ώρα, οι αλλαγές στον τομέα της ενέργειας είναι τεκτονικές. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία αποφάσισαν τελικά τη διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία. Αν και η εξάρτηση της αμερικανικής αγοράς στο ρωσικό πετρέλαιο είναι μικρή, η εξέλιξη αυτή θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερο τη στενότητα της προσφοράς στις διεθνείς αγορές. Ενόψει μιας τέτοιας πιθανότητας, οι παραγγελίες από τη Ρωσία έχουν παγώσει εδώ και μια εβδομάδα. Ακόμη και η Shell, η οποία προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από την πρόσφατη αγορά 100.000 μετρικών τόνων αργού πετρελαίου από τη Ρωσία, ανακοίνωσε την Τρίτη πως δεν θα στραφεί ξανά στη ρωσική αγορά.
Παράλληλα αποδυναμώνονται οι ελπίδες για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, το οποίο έχει τη δυνατότητα να αναπληρώσει έως και έναν βαθμό την ανεπάρκεια της παγκόσμιας προσφοράς του πετρελαίου αλλά σε διάστημα κάποιων μηνών. Ενώ την περασμένη εβδομάδα ήταν σχεδόν βέβαιη η επίτευξη μιας συμβιβαστικής λύσης ανάμεσα στην Τεχεράνη και τις ΗΠΑ, οι οποίες μονομερώς αποχώρησαν από τη διεθνή συμφωνία επί προεδρίας Τραμπ, το Σαββατοκύριακο τα δεδομένα άλλαξαν. Η Μόσχα -η οποία παρέμεινε στη συμφωνία μαζί με τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βρετανία και την Κίνα- ζήτησε από την νυν αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν να εγγυηθεί πως οι αμερικανικές κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία δεν θα επηρεάσουν το διμερές εμπόριο Ρωσίας-Ιράν.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ οδηγήθηκε τη Δευτέρα στα 139 δολάρια το βαρέλι και την Τρίτη κυμαίνονταν στα 131 δολάρια, έχοντας καταγράψει άνοδο 60% από τις αρχές του 2022. Αναλυτές της αγοράς που μίλησαν στο πρακτορείο Bloomberg θεωρούν πιθανό να φθάσει η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ στο Λονδίνο ακόμη και τα 200 δολάρια το βαρέλι κατά τη διάρκεια του τρέχοντος μηνός καθώς ούτε ο ΟΠΕΚ+, όπου επίσης συμμετέχει η Ρωσία, προτίθεται να ενισχύσει περισσότερο την ημερήσια παραγωγή του από την προσυμφωνημένη αύξηση των 400.000 βαρελιών ανά μήνα.
Εξαρτημένη η Ευρώπη στο ρωσικό φυσικό αέριο
Στο ιστορικό υψηλό των 345 ευρώ τη μεγαβατώρα διαμορφώθηκε επίσης τη Δευτέρα η τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά ΤΤF. Την Τρίτη ναι μεν κινήθηκε στα 267 ευρώ τη μεγαβατώρα, πλην όμως προ 12μήνου και επί μια δεκαετία κυμαίνονταν στα 15 με 20 ευρώ, αντίστοιχα. Αν και η Ε.Ε ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να μειώσει κατά τα δυο τρίτα την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας μέσα σε έναν χρόνο, η Γερμανία και η υπόλοιπη Ευρώπη δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην απεγνωσμένη έκκληση της Ουκρανίας να σταματήσουν άμεσα να αγοράζουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Τόσο μεγάλη η ενεργειακή εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από τη Ρωσία.
«Οι προοπτικές της ανάπτυξης θα πρέπει να αναθεωρηθούν προς τα κάτω και προς τα πάνω ο κίνδυνος μιας ύφεσης» σχολίασε στο Bloomberg ο Ντέιβιντ Ντοναντέμπιαν, υπεύθυνος επενδυτικής στρατηγικής στην CIBC Private Wealth Management. «Εάν π.χ. το πετρέλαιο πάει στα 125 δολάρια το βαρέλι ή υψηλότερα και παραμείνει εκεί για έξι μήνες τότε θα σημειωθεί ύφεση στην Ευρώπη απλά και μόνο επειδή είναι εκτεθειμένη στις εισαγωγές από τη Ρωσία».
Ρωσία και Ουκρανία: ο σιτοβολώνας της Ευρώπης
Όμως, οι στρεβλώσεις στις αγορές των εμπορευμάτων δεν σταματούν στην ενέργεια. Με τη Ρωσία και την Ουκρανία να αναλογούν στο ένα τρίτο των εξαγωγών σιταριού στην παγκόσμια οικονομία, οι φόβοι κλιμακώνονται για μεγάλες ανεπάρκειες στην προσφορά τροφίμων. Ενδεικτικό είναι πως δυο φορτία με σιτάρι που επρόκειτο να σταλούν μια εβδομάδα πριν στην Αίγυπτο μπλόκαραν στην Ουκρανία, η οποία με τη Ρωσία είναι οι βασικοί προμηθευτές σε αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Αυτοί οι φόβοι αντικατοπτρίζονται, εξάλλου, από την άνοδο της τιμής του σιταριού την Τρίτη στα 13,63 δολάρια το μπούσελ. «Η Ουκρανία προμηθεύει με ένα μεγάλο όγκο σιτηρών τις περισσότερες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Αρκετές από αυτές τις χώρες έχουν οριακή προσφορά. Εάν υπάρξει έστω και η παραμικρή μεταβολή στις τιμές του ψωμιού, τότε ενδεχομένως να ξεσπάσουν αναταραχές», σχολίασε η Μόνικα Μαρκς, καθηγήτρια στο παράρτημα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο Άμπου Ντάμπι.
