Τουρισμός: Οι έξι λόγοι που δεν βρίσκουν εργαζόμενους
Μπορεί η ανάρτηση του επίτιμου προέδρου του ΣΕΤΕ, Ανδρέα Ανδρέαδη, να επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα της έλλειψης προσφοράς εργασίας στον τουριστικό τομέα, όμως το πρόβλημα δεν είναι «σημερινό». Είχε ξεκινήσει από το περσινό καλοκαίρι και φέτος απλά έγινε πιο έντονο. Από τις 10.000 κενές θέσεις που δόθηκε μάχη για να καλυφθούν, φέτος εκτιμάται ότι έχουν εκτοξευθεί στις 50.000. Το powergame.gr, πριν από λίγες εβδομάδες, στο περιθώριο της παρουσίασης της πρωτοβουλίας «Στηρίζω Horeca», είχε αναζητήσει τις αιτίες αυτού του φαινομένου ρωτώντας εκπροσώπους από όλο το φάσμα του κλάδου.
1. Μετανάστευση
Ένας μεγάλος αριθμός οικονομικών μεταναστών, κυρίως αλβανικής καταγωγής, πήρε ξανά των δρόμο της μετανάστευσης, καθώς οι προτάσεις που είχαν τόσο σε επίπεδο απολαβών όσο και σε αυτό των συνθηκών εργασίας ήταν αρκετά καλύτερες από ότι στην Ελλάδα. Σημαντικό ρόλο στην απόφαση τους έπαιξε ότι οι εργασίες που τους προτείνονταν δεν ήταν εποχικές, αλλά για το σύνολο του χρόνου. Οι προτάσεις που δεν αφορούν αποκλειστικά τον τουριστικό τομέα προήλθαν κυρίως από Βρετανία και Γερμανία. Πέρα από τους οικονομικούς μετανάστες, οι θέσεις που δημιουργήθηκαν στο εξωτερικό στον ξενοδοχειακό τομέα και στην εστίαση, οδήγησαν και αρκετούς Έλληνες να αναζητήσουν την τύχη τους εκτός συνόρων, από το Ντουμπάι έως τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο θέμα της μετανάστευσης αναφέρθηκε μετά από σχετική ερώτηση του powergame.gr και ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος. «Καθώς δεν είχαμε δραστηριότητα το 2020 και το 2021 υπήρξε μερική απασχόληση, αρκετοί από αυτούς που δούλευαν στον τουρισμό αναζήτησαν την τύχη τους αλλού. Για παράδειγμα μεγάλη έλλειψη λόγω μετανάστευσης έχουμε στο τεχνικό προσωπικό, όπως είναι οι συντηρητές εγκαταστάσεων. Πρόκειται για θέσεις που υπήρχε έλλειψη στο εξωτερικό και πολύ πιθανόν να προσφέρθηκαν και δελεαστικές αμοιβές».
2. Αλλαγή δραστηριότητας
Η σχεδόν για δύο χρόνια απραξία στον χώρο του τουρισμού οδήγησε επίσης έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε νέες δραστηριότητες και θέσεις εργασίας που άνοιξαν μέσα στην πανδημία. Τομείς όπως οι ταχυμεταφορές, οι εταιρίες delivery, το ηλεκτρονικό εμπόριο, και τα σούπερ μάρκετ πρόσφεραν πολλές χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στις οποίες στράφηκαν σε μεγάλο βαθμό άνθρωποι που απασχολούνταν εποχικά στον τουρισμό ή στην εστίαση. Ένα από τα βασικά κίνητρα και εδώ είναι ότι προσφερόμενες θέσεις εργασίας ήταν για το σύνολο του χρόνου προσφέροντας παράλληλα ασφάλιση και στις περισσότερες από αυτές καλύτερες συνθήκες εργασίας.
3. «Μαύρη εργασία» στον τουρισμό
Η οικονομία διαμοιρασμού έχει προχωρήσει πολύ πέρα από τα στενά όρια απλής ενοικίασης ενός καταλύματος. Μπορεί η διαδικασία της ενοικίασης να ελέγχεται από το κράτος μέσα από την σχετική πλατφόρμα όμως αρκετοί ιδιοκτήτες οι ενοικιαστές έχουν βρει «παραθυράκια» παρανομίας, όπου βρίσκουν διαφυγή για εύκολα, «μαύρα» λεφτά και αρκετοί πρώην εργαζόμενοι στις νόμιμες και ελεγχόμενες επιχειρήσεις του τουρισμού και της εστίασης.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Σωματείου BARECA και πρόεδρος των επιχειρηματιών στην Μύκονο, Ηρακλής Ζησιμόπουλος, «Η κατάσταση είναι τελείως ανεξέλεγκτη, έχει ξεφύγει από το νοικιάζουμε μία βίλα. Η βίλα ενοικιάζεται με εσωτερικό μάγειρα ο οποίος μαγειρεύει για τον πελάτη, με οδηγό ο οποίος αναλαμβάνει όλες τις μεταφορές και πολλές άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται από πρόσωπα τα οποία δεν φαίνονται πουθενά και που κανείς δεν θα πάει να τους ελέγξει. Παράλληλα έχει αναπτυχθεί και ο τομέας της διασκέδασης. Στις ίδιες βίλες και σε γιοτ, διοργανώνονται πάρτι μέσα από κοινωνικά δίκτυα, όπου εργάζονται χωρίς κανέναν έλεγχο και καμία ασφάλιση, μπάρμαν, dj, μάγειρες, σερβιτόροι, καθαρίστριες και όλα τα επαγγέλματα που συναντάς και στις νόμιμες επιχειρήσεις, αλλά εδώ όλα γίνονται με “μαύρα” χρήματα».
4. Επιδοματική πολιτική
Την οριζόντια παροχή επιδοτήσεων την διετία του covid ανέφερε ως ένα ακόμη παράγοντα ο Πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ, Γιώργος Καββαθάς. «Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τουρισμός σε θέματα προσωπικού τα αντιμετωπίζουμε και στον κλάδο της εστίασης. Και είναι κάτι οξύμωρο, από την μία έχεις 14% ανεργία, 1,1 εκατ. συμπολίτες μας είναι άνεργοι, επισήμως από τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, και ταυτόχρονα δεν υπάρχει εργαζόμενος για την εστίαση ή τον τουρισμό. Σίγουρα υπήρξαν άνθρωποι που αναζήτησαν σε άλλους τομείς εργασία κατά την πανδημία όμως το πρόβλημα επέτεινε η επιδοματική πολιτική. Η παροχή 534 ευρώ οριζόντια ήταν καταστροφική για τις επιχειρήσεις. Δέκα μήνες με 534 ευρώ ήταν ένα σημαντικό αντικίνητρο για να επιστρέψει ο άλλος στην εργασία».
5-6. Αμοιβές και συνθήκες εργασίας
Τις χαμηλές αμοιβές και τις εξοντωτικές συνθήκες εργασίας ανέφερε ως μεγαλύτερο πρόβλημα ο πρόεδρος της Ένωσης Bartenders Ελλάδος, Δημήτρης Ζάππας, ο οποίος μίλησε ουσιαστικά από την πλευρά των εργαζομένων. «Έχω τρία παιδιά, προσωπικά δεν θα ήθελα να ακολουθήσουν το δικό μου το παράδειγμα: να δουλεύω Σαββατοκύριακα, να μην έχω άδεια, να μην έχω ρεπό και να αμείβομαι με χαμηλό μισθό. Για παράδειγμα γίνεται πρόταση να δουλέψει κάποιος bartender σε ξενοδοχείο με 1.100 ευρώ για τριάντα ημέρες τον μήνα, όταν βάσει της κλαδικής σύμβασης που έχουν υπογράψει και οι ξενοδόχοι, οι αμοιβές με επιδόματα και τριετίες υπολογίζεται σε 1.400 με πενθήμερη εργασία. Μπορεί κάποιος να μείνει να δουλέψει υπό αυτές τις συνθήκες; Λογικό είναι να φεύγουν και να αναζητούν την τύχη τους σε άλλα επαγγέλματα».
1. Μετανάστευση
Ένας μεγάλος αριθμός οικονομικών μεταναστών, κυρίως αλβανικής καταγωγής, πήρε ξανά των δρόμο της μετανάστευσης, καθώς οι προτάσεις που είχαν τόσο σε επίπεδο απολαβών όσο και σε αυτό των συνθηκών εργασίας ήταν αρκετά καλύτερες από ότι στην Ελλάδα. Σημαντικό ρόλο στην απόφαση τους έπαιξε ότι οι εργασίες που τους προτείνονταν δεν ήταν εποχικές, αλλά για το σύνολο του χρόνου. Οι προτάσεις που δεν αφορούν αποκλειστικά τον τουριστικό τομέα προήλθαν κυρίως από Βρετανία και Γερμανία. Πέρα από τους οικονομικούς μετανάστες, οι θέσεις που δημιουργήθηκαν στο εξωτερικό στον ξενοδοχειακό τομέα και στην εστίαση, οδήγησαν και αρκετούς Έλληνες να αναζητήσουν την τύχη τους εκτός συνόρων, από το Ντουμπάι έως τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο θέμα της μετανάστευσης αναφέρθηκε μετά από σχετική ερώτηση του powergame.gr και ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος. «Καθώς δεν είχαμε δραστηριότητα το 2020 και το 2021 υπήρξε μερική απασχόληση, αρκετοί από αυτούς που δούλευαν στον τουρισμό αναζήτησαν την τύχη τους αλλού. Για παράδειγμα μεγάλη έλλειψη λόγω μετανάστευσης έχουμε στο τεχνικό προσωπικό, όπως είναι οι συντηρητές εγκαταστάσεων. Πρόκειται για θέσεις που υπήρχε έλλειψη στο εξωτερικό και πολύ πιθανόν να προσφέρθηκαν και δελεαστικές αμοιβές».
2. Αλλαγή δραστηριότητας
Η σχεδόν για δύο χρόνια απραξία στον χώρο του τουρισμού οδήγησε επίσης έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε νέες δραστηριότητες και θέσεις εργασίας που άνοιξαν μέσα στην πανδημία. Τομείς όπως οι ταχυμεταφορές, οι εταιρίες delivery, το ηλεκτρονικό εμπόριο, και τα σούπερ μάρκετ πρόσφεραν πολλές χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στις οποίες στράφηκαν σε μεγάλο βαθμό άνθρωποι που απασχολούνταν εποχικά στον τουρισμό ή στην εστίαση. Ένα από τα βασικά κίνητρα και εδώ είναι ότι προσφερόμενες θέσεις εργασίας ήταν για το σύνολο του χρόνου προσφέροντας παράλληλα ασφάλιση και στις περισσότερες από αυτές καλύτερες συνθήκες εργασίας.
3. «Μαύρη εργασία» στον τουρισμό
Η οικονομία διαμοιρασμού έχει προχωρήσει πολύ πέρα από τα στενά όρια απλής ενοικίασης ενός καταλύματος. Μπορεί η διαδικασία της ενοικίασης να ελέγχεται από το κράτος μέσα από την σχετική πλατφόρμα όμως αρκετοί ιδιοκτήτες οι ενοικιαστές έχουν βρει «παραθυράκια» παρανομίας, όπου βρίσκουν διαφυγή για εύκολα, «μαύρα» λεφτά και αρκετοί πρώην εργαζόμενοι στις νόμιμες και ελεγχόμενες επιχειρήσεις του τουρισμού και της εστίασης.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Σωματείου BARECA και πρόεδρος των επιχειρηματιών στην Μύκονο, Ηρακλής Ζησιμόπουλος, «Η κατάσταση είναι τελείως ανεξέλεγκτη, έχει ξεφύγει από το νοικιάζουμε μία βίλα. Η βίλα ενοικιάζεται με εσωτερικό μάγειρα ο οποίος μαγειρεύει για τον πελάτη, με οδηγό ο οποίος αναλαμβάνει όλες τις μεταφορές και πολλές άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται από πρόσωπα τα οποία δεν φαίνονται πουθενά και που κανείς δεν θα πάει να τους ελέγξει. Παράλληλα έχει αναπτυχθεί και ο τομέας της διασκέδασης. Στις ίδιες βίλες και σε γιοτ, διοργανώνονται πάρτι μέσα από κοινωνικά δίκτυα, όπου εργάζονται χωρίς κανέναν έλεγχο και καμία ασφάλιση, μπάρμαν, dj, μάγειρες, σερβιτόροι, καθαρίστριες και όλα τα επαγγέλματα που συναντάς και στις νόμιμες επιχειρήσεις, αλλά εδώ όλα γίνονται με “μαύρα” χρήματα».
4. Επιδοματική πολιτική
Την οριζόντια παροχή επιδοτήσεων την διετία του covid ανέφερε ως ένα ακόμη παράγοντα ο Πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ, Γιώργος Καββαθάς. «Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τουρισμός σε θέματα προσωπικού τα αντιμετωπίζουμε και στον κλάδο της εστίασης. Και είναι κάτι οξύμωρο, από την μία έχεις 14% ανεργία, 1,1 εκατ. συμπολίτες μας είναι άνεργοι, επισήμως από τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, και ταυτόχρονα δεν υπάρχει εργαζόμενος για την εστίαση ή τον τουρισμό. Σίγουρα υπήρξαν άνθρωποι που αναζήτησαν σε άλλους τομείς εργασία κατά την πανδημία όμως το πρόβλημα επέτεινε η επιδοματική πολιτική. Η παροχή 534 ευρώ οριζόντια ήταν καταστροφική για τις επιχειρήσεις. Δέκα μήνες με 534 ευρώ ήταν ένα σημαντικό αντικίνητρο για να επιστρέψει ο άλλος στην εργασία».
5-6. Αμοιβές και συνθήκες εργασίας
Τις χαμηλές αμοιβές και τις εξοντωτικές συνθήκες εργασίας ανέφερε ως μεγαλύτερο πρόβλημα ο πρόεδρος της Ένωσης Bartenders Ελλάδος, Δημήτρης Ζάππας, ο οποίος μίλησε ουσιαστικά από την πλευρά των εργαζομένων. «Έχω τρία παιδιά, προσωπικά δεν θα ήθελα να ακολουθήσουν το δικό μου το παράδειγμα: να δουλεύω Σαββατοκύριακα, να μην έχω άδεια, να μην έχω ρεπό και να αμείβομαι με χαμηλό μισθό. Για παράδειγμα γίνεται πρόταση να δουλέψει κάποιος bartender σε ξενοδοχείο με 1.100 ευρώ για τριάντα ημέρες τον μήνα, όταν βάσει της κλαδικής σύμβασης που έχουν υπογράψει και οι ξενοδόχοι, οι αμοιβές με επιδόματα και τριετίες υπολογίζεται σε 1.400 με πενθήμερη εργασία. Μπορεί κάποιος να μείνει να δουλέψει υπό αυτές τις συνθήκες; Λογικό είναι να φεύγουν και να αναζητούν την τύχη τους σε άλλα επαγγέλματα».
