Αν και στη χθεσινή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη οι συμμετέχοντες επανέλαβαν πως η Ελλάδα μπορεί να ανταπεξέλθει στην περίπτωση που η Ρωσία διακόψει πλήρως την παροχή φυσικού αερίου, οι αρμόδιοι τρέχουν για να προλάβουν.

Η ένταση κορυφώθηκε την Τετάρτη μετά τις προχθεσινές ανακοινώσεις της Μόσχας για διακοπή της παροχής φυσικού αερίου σε Πολωνία και Βουλγαρία. Η Ελλάδα καλείται να συνδράμει και τη Βουλγαρία κυρίως μέσω του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) της Ρεβυθούσας.

Στελέχη που παρακολουθούν τη διαδικασία υποστηρίζουν πως «όλα πρέπει να γίνουν αρκετά νωρίτερα από τις 24 Μάϊου που είναι η ημέρα της κρίσεως καθώς η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα κληθεί να πληρώσει την Gazprom για τις ποσότητες που καταναλώθηκαν τον Απρίλιο.
Κύριο μέλημα φαίνεται πως είναι να γεμίσουν με καύσιμα οι αποθήκες της ΔΕΗ (κυρίως η μονάδα του Λαυρίου μέσω της οποίας τροφοδοτούνται και τα νησιά, αλλά και της Κομοτηνής) και των ιδιωτών παραγωγών που διαχειρίζονται τις πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο.

Αυτές οι πέντε μονάδες θα λειτουργήσουν με ντίζελ στην περίπτωση διακοπής της παροχής αερίου από τη Ρωσία και γι’ αυτό πρέπει να γεμίσουν τις αποθήκες τους. Το θέμα θα συζητηθεί στη σημερινή συνεδρίαση της Ολομέλειας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) με επίκεντρο τον επιμερισμό του κόστους, κ.λπ.

Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί στη ΡΑΕ κλήθηκαν οι διοικήσεις των τριών ελληνικών ομίλων που έχουν συμβόλαια με την Gazprom – η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Προμηθέας Gas (συμμετέχουν η Gazprom και ο όμιλος Κοπελούζου) και η Mytilineos – ώστε να διευκρινιστεί πότε πληρώνουν την επόμενη δόση στους Ρώσους.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας πληρώνει στις 24 Μαϊου ενώ τις ίδιες ημέρες θα πληρώσει και η Προμηθέας Gas. Δύο δόσεις έχει να πληρώσει μέσα στον Μάιο η Mytilineos.

Ωστόσο ακόμα επικρατεί σύγχυση σε σχέση με το μοντέλο πληρωμών που θέλει να επιβάλλει η Ρωσία, για το ποιοι έχουν συμφωνήσει να το ακολουθήσουν και κυρίως για το αν παραβιάζονται ή όχι οι κυρώσεις στην περίπτωση που κάποιος πληρώνει σε ευρώ μέσω Gazprombank.

Η τελευταία έχει εξαιρεθεί από τις κυρώσεις αλλά με βάση το Προεδρικό Διάταγμα του Βλ. Πούτιν οι πληρωμές για το φυσικό αέριο από τις «μη φιλικές χώρες» θα γίνονται με συγκεκριμένη διαδικασία, μέσω δύο λογαριασμών, ο πρώτος σε ξένο νόμισμα και ο δεύτερος σε ρούβλια. Η Gazprombank καλείται να μετατρέψει σε ρούβλια το ποσό που κατατίθενται σε ξένο νόμισμα πριν το μεταφέρει στην μητρική Gazprom.

Οι απανωτές δηλώσεις κοινοτικών αξιωματούχων, ευρωπαίων ηγετών και οι διαρροές της Μόσχας για τα κράτη – μέλη που έχουν ήδη ανοίξει λογαριασμούς σε ρούβλια στην Gazprombank, προκάλεσαν χθες ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση. Κυρίως γιατί κάποιες χώρες, όπως η Ιταλία, δεν έχουν τα περιθώρια να μείνουν εκτός παροχής ρωσικού φυσικού αερίου, ακόμα και αυτή την περίοδο των χαμηλών καταναλώσεων λόγω καιρού.

Το ελληνικό σχέδιο
Εκτός από τη λειτουργία πέντε μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με ντίζελ (σήμερα λειτουργούν με φυσικό αέριο, όπως προαναφέρθηκε), ο κυβερνητικός σχεδιασμός προβλέπει και την μίσθωση πλωτής δεξαμενής ώστε να αυξηθεί η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας στα 375.000 κυβικά μέτρα από τα 225.000 κυβικά μέτρα που είναι σήμερα. Έτσι θα μπορούν να ξεφορτώνουν ταυτόχρονα δύο πλοία LNG αντί για ένα.

Η διαδικασία μίσθωσης του ειδικού πλοίου έχει ήδη ξεκινήσει από τον ΔΕΣΦΑ με στόχο να ολοκληρωθεί εντός εβδομάδων.

Όποιος πάντως δει το πρόγραμμα εκφορτώσεων του ΔΕΣΦΑ για τον επόμενο μήνα θα διαπιστώσει πως δεν υπάρχει εικόνα κινητοποίησης. Έχει προγραμματιστεί να δέσουν στην Ρεβυθούσα πέντε πλοία (δύο φορτία για την Mytilineos, δύο για την βουλγαρική MET Energy EAD και ένα για την ΔΕΠΑ Εμπορίας).

Επιπλέον, ήδη αποδίδει η κινητοποίηση στα ορυχεία της ΔΕΗ ώστε να αυξηθεί η εξόρυξη λιγνίτη κατά 50% για τα επόμενα δύο χρόνια και να φτάσει τα 15 εκατ. τόνους ετησίως από 10,5 εκατ. τόνους σήμερα, με σημαντική ενίσχυση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τις λιγνιτικές μονάδες.

Η κυβέρνηση αναζητεί, μεσοπρόθεσμα, και άλλες λύσεις όπως η ενίσχυση των ποσοτήτων αζέρικου αερίου που λαμβάνει μέσω του αγωγού ΤΑΡ, η επιτάχυνση της κατασκευής μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), κ.α.

Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι
Προς το παρόν ολόκληρη η Ευρώπη τηρεί στάση αναμονής. Οι ανακοινώσεις της Μόσχας για Πολωνία και Βουλγαρία θεωρούνται από κάποιους αναλυτές ως αναμενόμενες. Η Πολωνία είχε σύμβαση προμήθειας με την Gazprom μέχρι το τέλος του χρόνου για 10 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) αερίου ετησίως είχε ανακοινώσει πως δεν θα την ανανεώσει. Τον Οκτώβριο του 2022 ξεκινά τη λειτουργία του ο Baltic Pipeline που θα φέρνει ακριβώς τις ίδιες ποσότητες νορβηγικού αερίου στην Πολωνία.

Αλλά και η Βουλγαρία είχε ανακοινώσει πως δεν θα ανανεώσει τη σύμβαση για προμήθεια δύο bcm ετησίως από τη Μόσχα.

Χθες το βράδυ το Bloomberg αποκάλυψε πως η Gazprombank αρνήθηκε ακόμα και πληρωμή σε ρούβλια που έγινε από λονδρέζικη εταιρεία εμπορίας φυσικού αερίου που είχαν βγάλει εκτός του ρωσικού ομίλου προ ημερών οι γερμανικές αρχές.

Η Gazprom Marketing & Trading Ltd ελέγχονταν από τον ρωσικό κολοσσό αλλά άλλαξε ιδιοκτήτη εν μία νυκτί με απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης για να διασφαλιστεί η επάρκεια σε φυσικό αέριο.

Οι αναλυτές θεωρούν πως το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι, μεταξύ Μόσχας και Βρυξελλών, θα συνεχιστεί. Ειδικά όταν το κόστος που πρέπει να πληρώσουν κάποια κράτη – μέλη στην περίπτωση διακοπής της παροχής ρωσικού αερίου είναι πολύ μεγάλο και δεν χωρούν εύκολοι παλικαρισμοί του τύπου «ας κόψουμε το αέριο για να τελειώσει ο πόλεμος».