Αγορές: Τα ασφαλή καταφύγια κατά τη διάρκεια της κρίσης
Να περισώσουν ό,τι μπορούν από τη μεγάλη πτώση των αγορών προσπαθούν οι επενδυτές παγκοσμίως, σε μία από τις πιο σπάνιες σε χαρακτηριστικά κρίσεις που έχουν σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Τα χρηματιστήρια πέφτουν υπό το βάρος του πληθωρισμού και τον κίνδυνο ύφεσης, οι τιμές των ομολόγων υποχωρούν σημαντικά λόγω των αυξήσεων επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες και τα κρυπτονομίσματα καταρρέουν σαν πύργος από άμμο που βρέχεται με ορμή από την αβεβαιότητα.
Υπάρχουν σήμερα επενδυτικά καταφύγια; Παραδοσιακά, οι επενδυτές όταν βλέπουν την καταιγίδα να έρχεται και μερικές φορές αφού πρώτα βραχούν, τρέχουν να κρυφτούν στον χρυσό και στα ομόλογα ισχυρών κρατών, μέχρι να καθαρίσει ο ουρανός. Τα πολύτιμα μέταλλα, τα ομόλογα ΗΠΑ, Γερμανίας και Ελβετίας, τα ακίνητα αξίας και το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα, έχουν κατά καιρούς παίξει το ρόλο του ασφαλούς καταφυγίου. Οι επιλογές αυτές, ωστόσο, δεν διασφαλίζουν στους επενδυτές ότι σε όλες τις κρίσεις θα δουν τα χρήματά τους να αυξάνονται ή να προστατεύονται πλήρως.
Η ασφάλεια που προσφέρουν τα διάφορα επενδυτικά καταφύγια είναι ότι οι επενδυτές θα υποστούν τις λιγότερες απώλειες, αν και θα πρέπει να τονίσουμε ότι κάθε κρίση είναι διαφορετική, όπως και η συμπεριφορά των ασφαλών καταφυγίων.
Σχεδόν τρεις μήνες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και περίπου ένα οκτάμηνο με τον πληθωρισμό να καλπάζει οι αγορές δείχνουν να φοβούνται μια μεγάλη κρίση. Ο μεγαλύτερος χρηματιστηριακός δείκτης του κόσμου, ο αμερικανικός S&P 500 σημειώνει πτώση 17,5% μέσα στο 2022, ενώ οι απώλειες του Nasdaq των τεχνολογικών μεγαθηρίων, ξεπερνούν το 27%. Η αλήθεια είναι ότι η κρίση βρήκε τις μετοχές στις υψηλότερες αποτιμήσεις όλων των εποχών και μία μεγάλη πτώση θεωρείται δικαιολογημένη. Το ερώτημα είναι αν μπορούν να ανακάμψουν οι μετοχές ή θα παραμείνουν για μεγάλο διάστημα εγκλωβισμένες.
Στην αγορά ομολόγων η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Οι αποδόσεις ενισχύονται με ιλιγγιώδη ρυθμό γιατί οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό αυξάνοντας επιθετικά τα επιτόκια. Το γερμανικό 10ετές έχει φτάσει στο 0,90% όταν στις αρχές του 2022 βρισκόταν στο -0,3%, ενώ η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ξεπερνά το 2,9% από 1,5% στα τέλη Δεκεμβρίου. Όταν οι αποδόσεις των ομολόγων καλπάζουν οι τιμές τους υποχωρούν.
Το bitcoin, που είχε πλασαριστεί από τους υποστηρικτές των crypto ως ο ψηφιακός χρυσός που μπορεί να προστατεύσει τις οικονομίες των επενδυτών σε περιόδους κρίσης, είδε την τιμή του να υποχωρεί έως τα 27.000 δολάρια, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από τον Δεκέμβριο του 2020. Ο βασιλιάς των crypto καταγράφει πτώση άνω του 55% από το ιστορικό υψηλό του περασμένου Νοεμβρίου και συνολικά το οικοσύστημα έχει χάσει περίπου 1,7 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση.
Πώς αντιδρούν λοιπόν σε αυτή την κρίση τα ασφαλή καταφύγια;
Ο χρυσός βρίσκεται στα 1.822 δολάρια ανά ουγγιά, υποχωρώντας κατά 5,5% από την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος από την αρχή του έτους. Το ασήμι χάνει 10% μέσα στο 2022 και 6% από τις 24/2 ημέρα της ρωσικής εισβολής, ενώ ο χαλκός καταγράφει πτώση της τάξης του 7,5% τόσο από την αρχή του έτους όσο και από τη ρωσική εισβολή.
Το δολάριο θεωρείται εδώ και σχεδόν 50 χρόνια ασφαλές καταφύγιο και στην παρούσα φάση είναι από τους κερδισμένους της κρίσης. Το αμερικανικό νόμισμα κινείται προς την πλήρη ισοτιμία με το ευρώ, όταν πριν ένα χρόνο βρισκόταν στα 1,21 δολάρια και στην αρχή του 2022 στα 1,14 δολάρια/ευρώ, ενώ η Fed έχει διαμηνύσει ότι θα προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, εξέλιξη που στηρίζει το δολάριο.
Ένα άλλο παραδοσιακό καταφύγιο είναι τα μετρητά. Όμως τα μετρητά δεν δίνουν αποδόσεις από τη στιγμή που τα επιτόκια καταθέσεων είναι μηδενικά και σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού χάνουν σε αξία. Το ερώτημα για τους λάτρεις των μετρητών είναι αν μπορούν να προστατεύσουν τις οικονομίες υπό την έννοια ότι θα υποστούν τις απώλειες του πληθωρισμού που ενδεχομένως θα είναι μικρότερες από την πτώση των τιμών άλλων assets.
Στα εμπορεύματα, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου βρίσκονται στα ύψη κυρίως μετά τη ρωσική εισβολή και τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση κατά της Ρωσίας. Το αμερικανικό αργό ενισχύεται 15% από τις 24/2 και 42% από την αρχή του χρόνου, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές καταφύγιο γιατί η τιμή του εξαρτάται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και από την πιθανότητα ύφεσης.
Όσο για τα ακίνητα, οι αναλυτές έχουν αρχίσει να λαμβάνουν υπόψη τον κίνδυνο να «σκάσει» η αγορά μετά τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές τα τελευταία χρόνια. Από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, έως την Αυστραλία και την Κίνα, εκφράζονται ανησυχίες για απότομη προσγείωση της αγοράς ακινήτων. Ιδιαίτερα στην Κίνα, η κατάρρευση μεγάλων κατασκευαστικών όπως της Evergrande απειλούν με ντόμινο την παγκόσμια αγορά. Είναι εντυπωσιακό ότι οι τιμές ακινήτων στην Κίνα υπολογίζεται ότι είναι σήμερα 2,6 φορές υψηλότερες από τις τιμές στις ΗΠΑ και ότι η συνολική αξία της αγοράς κατοικίας στην Κίνα ξεπερνά τα 95 τρισ. δολάρια.
Υπάρχουν σήμερα επενδυτικά καταφύγια; Παραδοσιακά, οι επενδυτές όταν βλέπουν την καταιγίδα να έρχεται και μερικές φορές αφού πρώτα βραχούν, τρέχουν να κρυφτούν στον χρυσό και στα ομόλογα ισχυρών κρατών, μέχρι να καθαρίσει ο ουρανός. Τα πολύτιμα μέταλλα, τα ομόλογα ΗΠΑ, Γερμανίας και Ελβετίας, τα ακίνητα αξίας και το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα, έχουν κατά καιρούς παίξει το ρόλο του ασφαλούς καταφυγίου. Οι επιλογές αυτές, ωστόσο, δεν διασφαλίζουν στους επενδυτές ότι σε όλες τις κρίσεις θα δουν τα χρήματά τους να αυξάνονται ή να προστατεύονται πλήρως.
Η ασφάλεια που προσφέρουν τα διάφορα επενδυτικά καταφύγια είναι ότι οι επενδυτές θα υποστούν τις λιγότερες απώλειες, αν και θα πρέπει να τονίσουμε ότι κάθε κρίση είναι διαφορετική, όπως και η συμπεριφορά των ασφαλών καταφυγίων.
Σχεδόν τρεις μήνες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και περίπου ένα οκτάμηνο με τον πληθωρισμό να καλπάζει οι αγορές δείχνουν να φοβούνται μια μεγάλη κρίση. Ο μεγαλύτερος χρηματιστηριακός δείκτης του κόσμου, ο αμερικανικός S&P 500 σημειώνει πτώση 17,5% μέσα στο 2022, ενώ οι απώλειες του Nasdaq των τεχνολογικών μεγαθηρίων, ξεπερνούν το 27%. Η αλήθεια είναι ότι η κρίση βρήκε τις μετοχές στις υψηλότερες αποτιμήσεις όλων των εποχών και μία μεγάλη πτώση θεωρείται δικαιολογημένη. Το ερώτημα είναι αν μπορούν να ανακάμψουν οι μετοχές ή θα παραμείνουν για μεγάλο διάστημα εγκλωβισμένες.
Στην αγορά ομολόγων η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Οι αποδόσεις ενισχύονται με ιλιγγιώδη ρυθμό γιατί οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό αυξάνοντας επιθετικά τα επιτόκια. Το γερμανικό 10ετές έχει φτάσει στο 0,90% όταν στις αρχές του 2022 βρισκόταν στο -0,3%, ενώ η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ξεπερνά το 2,9% από 1,5% στα τέλη Δεκεμβρίου. Όταν οι αποδόσεις των ομολόγων καλπάζουν οι τιμές τους υποχωρούν.
Το bitcoin, που είχε πλασαριστεί από τους υποστηρικτές των crypto ως ο ψηφιακός χρυσός που μπορεί να προστατεύσει τις οικονομίες των επενδυτών σε περιόδους κρίσης, είδε την τιμή του να υποχωρεί έως τα 27.000 δολάρια, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από τον Δεκέμβριο του 2020. Ο βασιλιάς των crypto καταγράφει πτώση άνω του 55% από το ιστορικό υψηλό του περασμένου Νοεμβρίου και συνολικά το οικοσύστημα έχει χάσει περίπου 1,7 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση.
Πώς αντιδρούν λοιπόν σε αυτή την κρίση τα ασφαλή καταφύγια;
Ο χρυσός βρίσκεται στα 1.822 δολάρια ανά ουγγιά, υποχωρώντας κατά 5,5% από την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος από την αρχή του έτους. Το ασήμι χάνει 10% μέσα στο 2022 και 6% από τις 24/2 ημέρα της ρωσικής εισβολής, ενώ ο χαλκός καταγράφει πτώση της τάξης του 7,5% τόσο από την αρχή του έτους όσο και από τη ρωσική εισβολή.
Το δολάριο θεωρείται εδώ και σχεδόν 50 χρόνια ασφαλές καταφύγιο και στην παρούσα φάση είναι από τους κερδισμένους της κρίσης. Το αμερικανικό νόμισμα κινείται προς την πλήρη ισοτιμία με το ευρώ, όταν πριν ένα χρόνο βρισκόταν στα 1,21 δολάρια και στην αρχή του 2022 στα 1,14 δολάρια/ευρώ, ενώ η Fed έχει διαμηνύσει ότι θα προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, εξέλιξη που στηρίζει το δολάριο.
Ένα άλλο παραδοσιακό καταφύγιο είναι τα μετρητά. Όμως τα μετρητά δεν δίνουν αποδόσεις από τη στιγμή που τα επιτόκια καταθέσεων είναι μηδενικά και σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού χάνουν σε αξία. Το ερώτημα για τους λάτρεις των μετρητών είναι αν μπορούν να προστατεύσουν τις οικονομίες υπό την έννοια ότι θα υποστούν τις απώλειες του πληθωρισμού που ενδεχομένως θα είναι μικρότερες από την πτώση των τιμών άλλων assets.
Στα εμπορεύματα, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου βρίσκονται στα ύψη κυρίως μετά τη ρωσική εισβολή και τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση κατά της Ρωσίας. Το αμερικανικό αργό ενισχύεται 15% από τις 24/2 και 42% από την αρχή του χρόνου, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές καταφύγιο γιατί η τιμή του εξαρτάται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και από την πιθανότητα ύφεσης.
Όσο για τα ακίνητα, οι αναλυτές έχουν αρχίσει να λαμβάνουν υπόψη τον κίνδυνο να «σκάσει» η αγορά μετά τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές τα τελευταία χρόνια. Από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, έως την Αυστραλία και την Κίνα, εκφράζονται ανησυχίες για απότομη προσγείωση της αγοράς ακινήτων. Ιδιαίτερα στην Κίνα, η κατάρρευση μεγάλων κατασκευαστικών όπως της Evergrande απειλούν με ντόμινο την παγκόσμια αγορά. Είναι εντυπωσιακό ότι οι τιμές ακινήτων στην Κίνα υπολογίζεται ότι είναι σήμερα 2,6 φορές υψηλότερες από τις τιμές στις ΗΠΑ και ότι η συνολική αξία της αγοράς κατοικίας στην Κίνα ξεπερνά τα 95 τρισ. δολάρια.
