Ενεργειακή επάρκεια: Η εμπιστευτική προσομοίωση για ΕΕ και Ελλάδα
Το 2021 η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περίπου 155 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ποσότητα που αντιστοιχούσε στο 45% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου. Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και κατά τη διάρκεια του σταδιακού κλεισίματος της στρόφιγγας από τη Μόσχα, η Ε.Ε. έδειξε ανθεκτικότητα. Υποκατέστησε περίπου 25 bcm που δεν παρέλαβαν τα κράτη – μέλη από τη Ρωσία (ήδη σε κάποιες χώρες, όπως η Βουλγαρία, έχει κόψει πλήρως την παροχή) με 35 bcm υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και αερίου μέσω αγωγών από άλλες χώρες.
Η κατάσταση θα αλλάξει άρδην στην περίπτωση που η Ρωσία αποφασίσει στις 21 Ιουλίου, την επόμενη Πέμπτη, να μην θέσει εκ νέου σε λειτουργία τον αγωγό Nord Stream 1 ή – ακόμα χειρότερα – να κόψει την παροχή και μέσω άλλων αγωγών όπως η Turk Stream που τροφοδοτεί την Ελλάδα.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη, σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής αερίου από τη Ρωσία στα κράτη – μέλη, δεν θα προλάβουν να γεμίσουν οι αποθήκες το φετινό καλοκαίρι κατά 80%, όπως είναι ο στόχος. Έτσι, δημιουργείται μια «μαύρη τρύπα» γύρω στα 20 δισ. κυβικά μέτρα στην Ε.Ε., ποσότητα που είναι περίπου τριπλάσια από αυτήν που χρειάστηκε το 2021 η Ελλάδα (γύρω στα 7,2 δισ. κυβικά μέτρα). Επιπλέον, θα γίνει πιο δύσκολο το γέμισμα των αποθηκών για τον επόμενο χειμώνα (2023 – 2024) με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Η σύσκεψη στο Μαξίμου και η ΕΕ
Την Πέμπτη, στη σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας παρουσιάστηκαν και οι εμπιστευτικές προσομοιώσεις που έχουν γίνει από την Κομισιόν για τη «μαύρη τρύπα» που δημιουργείται σε κάθε χώρα σε περίπτωση πλήρους διακοπής του ρωσικού αερίου. Η «ζήτηση που δε θα μπορέσει να εξυπηρετηθεί» στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 11,7%, ποσοστό που είναι από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. Αντίθετα σοβαρότερα προβλήματα θα έχουν οι σκανδιναβικές χώρες, η Γερμανία, η Ουγγαρία και η υπόλοιπη Κεντρική Ευρώπη με κενό άνω του 20% στη ζήτηση που δε θα μπορεί να καλυφθεί.
Σύμφωνα με τα ίδια σενάρια, οι μεγαλύτερες περικοπές στην παροχή φυσικού αερίου θα γίνουν στη Γερμανία (πρώτη με μεγάλη διαφορά), στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Πολωνία. Η χώρα μας βρίσκεται αρκετά χαμηλά στο δυσάρεστο αυτό σενάριο με ελάχιστες περικοπές.
Ενδεικτική της κατάστασης και της κινητοποίησης είναι το γεγονός πως στο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα δοθεί στη δημοσιότητα την Τετάρτη προτείνονται και μέτρα που αφορούν τους «προστατευόμενους καταναλωτές» δηλαδή τα νοικοκυριά. Τα νοικοκυριά είναι τελευταία στη λίστα με τις ενδεχόμενες περικοπές καθώς πρώτα κόβεται το αέριο σε μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές (που το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη), μετά σε μεγάλες βιομηχανίες που το χρησιμοποιούν σε κάποιες διεργασίες, μετά στις μικρές βιομηχανίες και τέλος στις εμπορικές επιχειρήσεις. Η Κομισιόν συστήνει στα νοικοκυριά να κατεβάσουν τους θερμοστάτες το φετινό χειμώνα στους 19 βαθμούς Κελσίου, ενώ προτείνει να εφαρμοστούν και άλλα κίνητρα περιορισμού της κατανάλωσης.
Η έκθεση του ESYS
Στα μέσα της εβδομάδας που πέρασε κυκλοφόρησε και μια έκθεση του γερμανικού ινστιτούτου «Energysystems of the Future» (ESYS) σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση που κοπεί πλήρως η παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με ελλείψεις ακόμα και αν βρει άλλους προμηθευτές για τις ποσότητες που δεν θα πάρει από τη Μόσχα. Στην έκθεση επισημαίνεται πως τις δύσκολες ημέρες του χειμώνα (τις πιο κρύες) η «μαύρη τρύπα» στη ζήτηση στη Γερμανία θα φτάσει το 30% και στην υπόλοιπη Ευρώπη το 25%.
Πρόκειται για αρκετά δυσάρεστα ποσοστά που αποδίδονται από τους Γερμανούς ερευνητές στο γεγονός πως η Ευρώπη δε διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές φυσικού αερίου ώστε να φτάσουν οι ποσότητες που θα προμηθευτεί από άλλες πηγές (πλην Ρωσίας) στους τελικούς καταναλωτές. «Το έλλειμα αποδίδεται στην έλλειψη υποδομών μεταφοράς» επισημαίνουν. «Ακόμα και αν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου, υπάρχει έλλειψη τερματικών LNG και αγωγών ώστε να το διανείμουν στην Ευρώπη». Το είχε πει με άλλα λόγια πριν λίγους μήνες ένα στέλεχος ευρωπαϊκού διαχειριστή στο φυσικό αέριο. «Οι αγωγοί της Ευρώπης έχουν σχεδιαστεί ώστε το αέριο να πηγαίνει από Ανατολή προς τη Δύση και όχι αντίστροφα, οι αγωγοί δηλαδή είναι πιο μεγάλοι στην Ανατολή και μικραίνουν όσο κινούνται δυτικά». Τώρα που το αέριο πρέπει να κινηθεί αντίστροφα δεν υπάρχουν ούτε τα απαιτούμενα τερματικά LNG, ούτε οι απαιτούμενες χωρητικότητες σε αγωγούς.
Η κατάσταση θα αλλάξει άρδην στην περίπτωση που η Ρωσία αποφασίσει στις 21 Ιουλίου, την επόμενη Πέμπτη, να μην θέσει εκ νέου σε λειτουργία τον αγωγό Nord Stream 1 ή – ακόμα χειρότερα – να κόψει την παροχή και μέσω άλλων αγωγών όπως η Turk Stream που τροφοδοτεί την Ελλάδα.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη, σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής αερίου από τη Ρωσία στα κράτη – μέλη, δεν θα προλάβουν να γεμίσουν οι αποθήκες το φετινό καλοκαίρι κατά 80%, όπως είναι ο στόχος. Έτσι, δημιουργείται μια «μαύρη τρύπα» γύρω στα 20 δισ. κυβικά μέτρα στην Ε.Ε., ποσότητα που είναι περίπου τριπλάσια από αυτήν που χρειάστηκε το 2021 η Ελλάδα (γύρω στα 7,2 δισ. κυβικά μέτρα). Επιπλέον, θα γίνει πιο δύσκολο το γέμισμα των αποθηκών για τον επόμενο χειμώνα (2023 – 2024) με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Η σύσκεψη στο Μαξίμου και η ΕΕ
Την Πέμπτη, στη σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας παρουσιάστηκαν και οι εμπιστευτικές προσομοιώσεις που έχουν γίνει από την Κομισιόν για τη «μαύρη τρύπα» που δημιουργείται σε κάθε χώρα σε περίπτωση πλήρους διακοπής του ρωσικού αερίου. Η «ζήτηση που δε θα μπορέσει να εξυπηρετηθεί» στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 11,7%, ποσοστό που είναι από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. Αντίθετα σοβαρότερα προβλήματα θα έχουν οι σκανδιναβικές χώρες, η Γερμανία, η Ουγγαρία και η υπόλοιπη Κεντρική Ευρώπη με κενό άνω του 20% στη ζήτηση που δε θα μπορεί να καλυφθεί.
Σύμφωνα με τα ίδια σενάρια, οι μεγαλύτερες περικοπές στην παροχή φυσικού αερίου θα γίνουν στη Γερμανία (πρώτη με μεγάλη διαφορά), στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Πολωνία. Η χώρα μας βρίσκεται αρκετά χαμηλά στο δυσάρεστο αυτό σενάριο με ελάχιστες περικοπές.
Ενδεικτική της κατάστασης και της κινητοποίησης είναι το γεγονός πως στο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα δοθεί στη δημοσιότητα την Τετάρτη προτείνονται και μέτρα που αφορούν τους «προστατευόμενους καταναλωτές» δηλαδή τα νοικοκυριά. Τα νοικοκυριά είναι τελευταία στη λίστα με τις ενδεχόμενες περικοπές καθώς πρώτα κόβεται το αέριο σε μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές (που το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη), μετά σε μεγάλες βιομηχανίες που το χρησιμοποιούν σε κάποιες διεργασίες, μετά στις μικρές βιομηχανίες και τέλος στις εμπορικές επιχειρήσεις. Η Κομισιόν συστήνει στα νοικοκυριά να κατεβάσουν τους θερμοστάτες το φετινό χειμώνα στους 19 βαθμούς Κελσίου, ενώ προτείνει να εφαρμοστούν και άλλα κίνητρα περιορισμού της κατανάλωσης.
Η έκθεση του ESYS
Στα μέσα της εβδομάδας που πέρασε κυκλοφόρησε και μια έκθεση του γερμανικού ινστιτούτου «Energysystems of the Future» (ESYS) σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση που κοπεί πλήρως η παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με ελλείψεις ακόμα και αν βρει άλλους προμηθευτές για τις ποσότητες που δεν θα πάρει από τη Μόσχα. Στην έκθεση επισημαίνεται πως τις δύσκολες ημέρες του χειμώνα (τις πιο κρύες) η «μαύρη τρύπα» στη ζήτηση στη Γερμανία θα φτάσει το 30% και στην υπόλοιπη Ευρώπη το 25%.
Πρόκειται για αρκετά δυσάρεστα ποσοστά που αποδίδονται από τους Γερμανούς ερευνητές στο γεγονός πως η Ευρώπη δε διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές φυσικού αερίου ώστε να φτάσουν οι ποσότητες που θα προμηθευτεί από άλλες πηγές (πλην Ρωσίας) στους τελικούς καταναλωτές. «Το έλλειμα αποδίδεται στην έλλειψη υποδομών μεταφοράς» επισημαίνουν. «Ακόμα και αν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου, υπάρχει έλλειψη τερματικών LNG και αγωγών ώστε να το διανείμουν στην Ευρώπη». Το είχε πει με άλλα λόγια πριν λίγους μήνες ένα στέλεχος ευρωπαϊκού διαχειριστή στο φυσικό αέριο. «Οι αγωγοί της Ευρώπης έχουν σχεδιαστεί ώστε το αέριο να πηγαίνει από Ανατολή προς τη Δύση και όχι αντίστροφα, οι αγωγοί δηλαδή είναι πιο μεγάλοι στην Ανατολή και μικραίνουν όσο κινούνται δυτικά». Τώρα που το αέριο πρέπει να κινηθεί αντίστροφα δεν υπάρχουν ούτε τα απαιτούμενα τερματικά LNG, ούτε οι απαιτούμενες χωρητικότητες σε αγωγούς.
