Ακίνητα: Πλώρη να σπάσει το ρεκόρ επενδύσεων του 2020
Σε υψηλά επίπεδα παρέμεινε η επενδυτική δραστηριότητα στο ελληνικό real estate και στο πρώτο εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με την έκθεση της εταιρείας συμβούλων ακινήτων Δανός, μέλους του δικτύου της BNP Paribas Real Estate. Οι επενδύσεις στο πρώτο εξάμηνο έφτασαν τα 600 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένεται να διατηρηθεί η κινητικότητα με νέες συναλλαγές, ορισμένες από τις οποίες συνδέονται με χαρτοφυλάκια «κόκκινων δανείων». Πριν από λίγες ημέρες, για παράδειγμα, ανακοινώθηκε η συμφωνία της Alpha Bank με το σχήμα της εταιρείας ανάπτυξης ακινήτων Dimand και της Premia ΑΕΕΑΠ για το «Skyline» που αφορά ακίνητα αξίας μισού δισ. ευρώ.
Στη διάρκεια του 2021 οι επενδύσεις είχαν κινηθεί κοντά στα 700 εκατ. ευρώ ενώ το 2020 είχαν φτάσει τα 900 εκατ. ευρώ, ρεκόρ που μπορεί να ξεπεραστεί φέτος αν ολοκληρωθεί σειρά συμφωνιών. Στις μεγάλες συναλλαγές του πρώτου εξαμήνου περιλαμβάνονται οι αγορές οικοπέδων από την Dimand σε Βοτανικό (49,34 στρέμματα έναντι 14 εκατ. ευρώ), Θεσσαλονίκη (25,2 στρέμματα έναντι 5,1 εκατ.), στην Κηφισίας στο Μαρούσι (10,6 στρέμματα έναντι 20 εκατ. ευρώ), οι νέες επενδύσεις της Prodea ΑΕΕΑΠ σε Κηφισίας (αγορά οικοπέδου έναντι 13,76 εκατ. και κτιρίου γραφείων έναντι 35 εκατ.), η αγορά 285,4 στρεμμάτων από την ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ του ομίλου Βιοχάλκο στα Οινόφυτα έναντι 29 εκατ., η αγορά οικοπέδου περίπου 20 στρεμμάτων στο Λαγονήσι από τον εφοπλιστή Γ. Προκοπίου έναντι 30,5 εκατ. ευρώ, η συμφωνία της Premia Properties για την αγορά και επαναμίσθωση του ακινήτου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα στο Μαρούσι (ύψους 20 εκατ.), κ.α.
Συνεχίζουν την άνοδο τα ενοίκια ποιοτικών γραφείων
Στο επίκεντρο παραμένουν τα ποιοτικά κτίρια γραφείων και οι αποθηκευτικοί χώροι όπως επισημαίνεται και στην έκθεση. Τα ενοίκια των ποιοτικών κτιρίων γραφείων στην Αθήνα συνεχίζουν να ανεβαίνουν αφού δεν επηρεάζονται από την πανδημία και το κύμα εργασίας από το σπίτι, που είναι εντονότερο σε άλλες διεθνείς αγορές. Τα ενοίκια στα πρώτης κατηγορίας κτίρια γραφείων έχουν αυξηθεί από τα 12 – 13 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.) το μήνα σε 25 – 26 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα. Το μέσο ενοίκιο στο σύνολο των κτιρίων γραφείων που είχε υποχωρήσει το 2015 σε επίπεδα κοντά στα 8 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα βρίσκεται πλέον σε επίπεδα άνω των 18 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα.
Σύμφωνα με την έκθεση, στο πρώτο εξάμηνο του 2022 εγχώριες επενδυτικές εταιρείες ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) και ξένα χαρτοφυλάκια συνέχισαν τον αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη νέων κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών και την ανακατασκευή παλαιότερων. Στην έκθεση επισημαίνεται πως κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς ανακοινώθηκαν νέες μεγάλες αναπτύξεις που μπορούν να αλλάξουν την αγορά γραφείων. «Οι επιχειρήσεις στην μετά πανδημίας εποχή θα υιοθετήσουν νέες στρατηγικές με το γραφείο να παραμένει σημαντικό για τις δραστηριότητες και τους εργαζόμενους, αλλά την ίδια στιγμή οι μισθωτές απαιτούν υψηλότερες προδιαγραφές».
Το ενδιαφέρον των επενδυτών και των εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων (developers) επικεντρώνεται ακριβώς σε αυτά τα κτίρια υψηλότερων προδιαγραφών προκειμένου να καλύψουν τις νέες απαιτήσεις. Τα κτίρια γραφείων πρώτης κατηγορίας παραμένουν ζητούμενο για την αγορά από πλευράς προσφοράς παρά την παρά τις αλλαγές που έφερε η πανδημία. Επιπλέον η Αθήνα εξακολουθεί να βρίσκεται στο ραντάρ διεθνών επενδυτών καθώς η αγορά γραφείων προσφέρει υψηλότερες αποδόσεις σε σύγκριση με αντίστοιχες αγορές της Ευρώπης. Οι αποδόσεις στους κύριους πόλους κτιρίων γραφείων (Κηφισίας, Κέντρο Αθήνας, κ.λπ.) κινούνται μεταξύ 6% και 7,5%, για στις άλλες περιοχές μεταξύ 8% και 8,5%.
Ακόμα και το χαρτοφυλάκιο των υπό κατασκευή κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, σύμφωνα με την έκθεση της Δανός BNP Paribas Real Estate. Οι πλέον κινητικοί παίκτες στην αγορά παραμένουν οι εγχώριες ΑΕΕΑΠ, ενώ στην πλευρά της ζήτησης οι πολυεθνικοί όμιλοι που αναζητούν νέα κτίρια γραφείων προκειμένου να συγκεντρώσουν δραστηριότητες που σήμερα ενδέχεται να μοιράζονται σε διάφορα ακίνητα ή αναζητούν νέα βιοκλιματικά κτίρια για να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις της εποχής μετά την πανδημία. Πρόσφατο παράδειγμα η εταιρεία συμβούλων ελεγκτών PwC η οποία συμφώνησε με την Dimand να μισθώσει νέο κτίριο γραφείων στον Παράδεισο Αμαρουσίου, που θα κατασκευαστεί σε ένα από τελευταία ελεύθερα ακίνητα της περιοχής.
Παραμένει μεγάλη η ζήτηση για αποθήκες
Ενδεικτικό της κινητικότητας στην αγορά αποθηκευτικών χώρων (logistics) είναι το γεγονός πως στο πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί αφορούν περίπου 260.000 τετραγωνικά μέρα (τ.μ.) δηλαδή αντίστοιχη επιφάνεια με το σύνολο του 2021. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Δανός BNP Paribas Real Estate η ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους παραμένει ισχυρή με κινητήριο μοχλό τις νέες ανάγκες που δημιουργεί η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Τα ενοίκια για σύγχρονους χώρους που καλύπτουν κριτήρια βιωσιμότητας κινήθηκαν ανοδικά στο πρώτο εξάμηνο σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά ενώ οι αποδόσεις συνέχισαν να κινούνται πτωτικά.
Οι περιοχές του Ασπροπύργου και της Μαγούλας εξακολουθούν να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον επενδυτών και developers και η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ακινήτων. Αύξηση καταγράφεται ήδη και σε περιοχές όπως τα Οινόφυτα και το Μαρκόπουλο.
Στη διάρκεια του 2021 οι επενδύσεις είχαν κινηθεί κοντά στα 700 εκατ. ευρώ ενώ το 2020 είχαν φτάσει τα 900 εκατ. ευρώ, ρεκόρ που μπορεί να ξεπεραστεί φέτος αν ολοκληρωθεί σειρά συμφωνιών. Στις μεγάλες συναλλαγές του πρώτου εξαμήνου περιλαμβάνονται οι αγορές οικοπέδων από την Dimand σε Βοτανικό (49,34 στρέμματα έναντι 14 εκατ. ευρώ), Θεσσαλονίκη (25,2 στρέμματα έναντι 5,1 εκατ.), στην Κηφισίας στο Μαρούσι (10,6 στρέμματα έναντι 20 εκατ. ευρώ), οι νέες επενδύσεις της Prodea ΑΕΕΑΠ σε Κηφισίας (αγορά οικοπέδου έναντι 13,76 εκατ. και κτιρίου γραφείων έναντι 35 εκατ.), η αγορά 285,4 στρεμμάτων από την ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ του ομίλου Βιοχάλκο στα Οινόφυτα έναντι 29 εκατ., η αγορά οικοπέδου περίπου 20 στρεμμάτων στο Λαγονήσι από τον εφοπλιστή Γ. Προκοπίου έναντι 30,5 εκατ. ευρώ, η συμφωνία της Premia Properties για την αγορά και επαναμίσθωση του ακινήτου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα στο Μαρούσι (ύψους 20 εκατ.), κ.α.
Συνεχίζουν την άνοδο τα ενοίκια ποιοτικών γραφείων
Στο επίκεντρο παραμένουν τα ποιοτικά κτίρια γραφείων και οι αποθηκευτικοί χώροι όπως επισημαίνεται και στην έκθεση. Τα ενοίκια των ποιοτικών κτιρίων γραφείων στην Αθήνα συνεχίζουν να ανεβαίνουν αφού δεν επηρεάζονται από την πανδημία και το κύμα εργασίας από το σπίτι, που είναι εντονότερο σε άλλες διεθνείς αγορές. Τα ενοίκια στα πρώτης κατηγορίας κτίρια γραφείων έχουν αυξηθεί από τα 12 – 13 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.) το μήνα σε 25 – 26 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα. Το μέσο ενοίκιο στο σύνολο των κτιρίων γραφείων που είχε υποχωρήσει το 2015 σε επίπεδα κοντά στα 8 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα βρίσκεται πλέον σε επίπεδα άνω των 18 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα.
Σύμφωνα με την έκθεση, στο πρώτο εξάμηνο του 2022 εγχώριες επενδυτικές εταιρείες ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) και ξένα χαρτοφυλάκια συνέχισαν τον αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη νέων κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών και την ανακατασκευή παλαιότερων. Στην έκθεση επισημαίνεται πως κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς ανακοινώθηκαν νέες μεγάλες αναπτύξεις που μπορούν να αλλάξουν την αγορά γραφείων. «Οι επιχειρήσεις στην μετά πανδημίας εποχή θα υιοθετήσουν νέες στρατηγικές με το γραφείο να παραμένει σημαντικό για τις δραστηριότητες και τους εργαζόμενους, αλλά την ίδια στιγμή οι μισθωτές απαιτούν υψηλότερες προδιαγραφές».
Το ενδιαφέρον των επενδυτών και των εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων (developers) επικεντρώνεται ακριβώς σε αυτά τα κτίρια υψηλότερων προδιαγραφών προκειμένου να καλύψουν τις νέες απαιτήσεις. Τα κτίρια γραφείων πρώτης κατηγορίας παραμένουν ζητούμενο για την αγορά από πλευράς προσφοράς παρά την παρά τις αλλαγές που έφερε η πανδημία. Επιπλέον η Αθήνα εξακολουθεί να βρίσκεται στο ραντάρ διεθνών επενδυτών καθώς η αγορά γραφείων προσφέρει υψηλότερες αποδόσεις σε σύγκριση με αντίστοιχες αγορές της Ευρώπης. Οι αποδόσεις στους κύριους πόλους κτιρίων γραφείων (Κηφισίας, Κέντρο Αθήνας, κ.λπ.) κινούνται μεταξύ 6% και 7,5%, για στις άλλες περιοχές μεταξύ 8% και 8,5%.
Ακόμα και το χαρτοφυλάκιο των υπό κατασκευή κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, σύμφωνα με την έκθεση της Δανός BNP Paribas Real Estate. Οι πλέον κινητικοί παίκτες στην αγορά παραμένουν οι εγχώριες ΑΕΕΑΠ, ενώ στην πλευρά της ζήτησης οι πολυεθνικοί όμιλοι που αναζητούν νέα κτίρια γραφείων προκειμένου να συγκεντρώσουν δραστηριότητες που σήμερα ενδέχεται να μοιράζονται σε διάφορα ακίνητα ή αναζητούν νέα βιοκλιματικά κτίρια για να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις της εποχής μετά την πανδημία. Πρόσφατο παράδειγμα η εταιρεία συμβούλων ελεγκτών PwC η οποία συμφώνησε με την Dimand να μισθώσει νέο κτίριο γραφείων στον Παράδεισο Αμαρουσίου, που θα κατασκευαστεί σε ένα από τελευταία ελεύθερα ακίνητα της περιοχής.
Παραμένει μεγάλη η ζήτηση για αποθήκες
Ενδεικτικό της κινητικότητας στην αγορά αποθηκευτικών χώρων (logistics) είναι το γεγονός πως στο πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί αφορούν περίπου 260.000 τετραγωνικά μέρα (τ.μ.) δηλαδή αντίστοιχη επιφάνεια με το σύνολο του 2021. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Δανός BNP Paribas Real Estate η ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους παραμένει ισχυρή με κινητήριο μοχλό τις νέες ανάγκες που δημιουργεί η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Τα ενοίκια για σύγχρονους χώρους που καλύπτουν κριτήρια βιωσιμότητας κινήθηκαν ανοδικά στο πρώτο εξάμηνο σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά ενώ οι αποδόσεις συνέχισαν να κινούνται πτωτικά.
Οι περιοχές του Ασπροπύργου και της Μαγούλας εξακολουθούν να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον επενδυτών και developers και η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ακινήτων. Αύξηση καταγράφεται ήδη και σε περιοχές όπως τα Οινόφυτα και το Μαρκόπουλο.
