Βιομεθάνιο: 150 μονάδες παραγωγής χρειάζεται η Ελλάδα για τον στόχο της ΕΕ
Περίπου 150 μονάδες παραγωγής βιομεθανίου θα χρειαστεί η Ελλάδα, προκειμένου να καλύψει τους εξαιρετικά φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι το 2030 στο πλαίσιο του σχεδίου RePowerEU, ώστε να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της ενεργειακής αγοράς για να επιτευχθεί ο κοινοτικός στόχος ετήσιας παραγωγής 35 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) βιομεθανίου μέχρι το 2030, η ποσόστωση της Ελλάδας φτάνει τα 600 εκατ. κυβικά μέτρα, δηλαδή περίπου το 7,5% της ετήσιας κατανάλωσης φυσικού αερίου στη χώρα μας!
Το βιομεθάνιο παράγεται από υπολείμματα του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα, καθώς και το οργανικό κλάσμα των στερεών αστικών αποβλήτων. Ήδη το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ετοιμάζει νομοσχέδιο μέσω του οποίου επιδιώκεται η ενίσχυση της παραγωγής βιομεθανίου. Μεταξύ άλλων, θεσπίζονται και κίνητρα αναβάθμισης υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου ώστε να παράγουν βιομεθάνιο που στη συνέχεια θα εγχέεται στα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου.
Η ΔΕΔΑ, θυγατρική της ΔΕΠΑ Υποδομών που αναπτύσσει τα δίκτυα φυσικού αερίου στην υπόλοιπη Ελλάδα, έχει επίσης καταθέσει από τα τέλη του 2021 αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για έκδοση άδειας διανομής βιομεθανίου σε δίκτυα χαμηλής και μέσης πίεσης. Έχει, επιπλέον, συμφωνήσει με μονάδες βιοαερίου ώστε να αναβαθμίσουν την παραγωγή τους σε βιομεθάνιο και να προχωρήσει στα πρώτα πιλοτικά έργα.
Τρεις εταιρείες βιοαερίου που σήμερα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, αλλά εξετάζουν τη μετατροπή τους ώστε στο μέλλον να παράγουν βιομεθάνιο (ΒΙΟΜΕΣΤΗ ΙΚΕ, Φθία Ενεργειακή και Μεσοποταμια Ενεργειακή) κατέθεσαν κοινή επιστολή στη διαβούλευση για το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2022 – 2031 του ΔΕΣΦΑ. Οι τρεις επιχειρήσεις προτείνουν να ενταχθεί στο ΔΠΑ του ΔΕΣΦΑ ένα πρόσθετο κονδύλι ύψους περί τα 52 εκατ. ευρώ «για την εξυπηρέτηση της διείσδυσης του παραγόμενου στη χώρα βιομεθανίου και την διάθεσή του μέσω των συνεζευγμένων δικτύων διανομής στους καταναλωτές που επιθυμούν να βελτιώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα που σχετίζεται με την κατανάλωση ορυκτού φυσικού αερίου».
Μεγάλες δυνατότητες στην Ελλάδα – Θέμα με τα δίκτυα μεταφοράς
Οι διοικήσεις των τριών εταιρειών επικαλούνται μια πολύ πρόσφατη μελέτη (Gas for Climate, Ιούλιος 2022) σύμφωνα με την οποία οι στόχοι που έχει θέση η ΕΕ για το βιομεθάνιο είναι εφικτοί, αλλά μπορούν και να ξεπεραστούν. Όμως, «απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες και συνεργασίες, για τις οποίες τα κράτη – μέλη πρέπει να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές βιομεθανίου για τη μελέτη, αδειοδότηση, χρηματοδότηση και ανέγερση – μετατροπή μονάδων παραγωγής, αλλά και για την μεταφορά – διανομή του βιομεθανίου στα σημεία βέλτιστης αξιοποίησης».
Ο κ. Χρήστος Ζαφείρης, Υπεύθυνος Δέσμης Έργων Βιοαερίου & Βιομεθανίου, του Τμήματος Βιομάζας, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), είχε υποστηρίξει σε πρόσφατο άρθρο, πως το θεωρητικό δυναμικό βιομάζας από κοπριές κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, το άχυρο σιτηρών, τα απόβλητα των αγροτοβιομηχανιών και το οργανικό κλάσμα των αστικών απορριμμάτων ανέρχεται σε 28.209.768 τόνους / έτος, με δυναμικό βιομεθανίου 1,14 bcm και ενεργειακό περιεχόμενο βιομεθανίου 11 TWh/έτος.
Για να διατεθεί όμως, το παραγόμενο βιομεθάνιο θα απαιτηθούν διασυνδέσεις και υποδομές δικτύων μεταφοράς και διανομής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει ήδη αλλαγές στο Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο για το Αέριο, που βρίσκεται σε διαβούλευση, ώστε να διευκολύνεται η σύνδεση μονάδων βιομεθανίου (υπαρχουσών ή προς χωροθέτηση – ανέγερση) στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής.
Οι διοικήσεις των τριών εταιρειών υποστηρίζουν πως στη χώρα μας υπάρχουν ιδιομορφίες τόσο στο υπάρχον δυναμικό παραγωγής βιοαερίου όσο και του υφιστάμενου και υπό κατασκευή δικτύου μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου. Όπως υποστηρίζουν, «το δίκτυο μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ εκτείνεται σε περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας με σχετικά υψηλό αγροτικό δυναμικό που ήδη αξιοποιείται για παραγωγή βιοαερίου και στο μέλλον βιομεθανίου. Μέρος των μονάδων των περιοχών αυτών είναι δυνατόν να συνδεθούν υπό προϋποθέσεις στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ. Νέες μονάδες μπορούν να χωροθετηθούν με κριτήριο την εγγύτητα ή την ευκολία σύνδεσης με το δίκτυο αυτό».
Αντίστοιχος σχεδιασμός απαιτείται για το υπόλοιπο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, υπάρχον (Ανατολική Στερεά, Πελοπόννησος) ή προγραμματιζόμενο (Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος). Σε περιοχές που δεν είναι εφικτή ή οικονομικά βιώσιμη η σύνδεση των μονάδων βιομεθανίου με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν δίκτυα που αναπτύσσει η ΔΕΔΑ, η ΕΔΑ Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας και η ΕΔΑ Αττικής, είτε διασυνδεδεμένα στο δίκτυο ΔΕΣΦΑ είτε αυτόνομα. Οι τρεις εταιρείες επισημαίνουν τις πρωτοβουλίες που έχει ήδη αναλάβει η ΔΕΔΑ και άλλες εταιρείες διανομής.
Στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με αξιόλογο δυναμικό βιομεθανίου, αλλά χωρίς δίκτυο μεταφοράς (Δυτική Ελλάδα, Νότια Πελοπόννησος, νησιά), «η διείσδυση του βιομεθανίου μπορεί να στηριχτεί σε αυτόνομα τοπικά δίκτυα διανομής, τροφοδοτούμενα από τις μονάδες παραγωγής είτε με απευθείας σύνδεση είτε με οδική μεταφορά σε συμπιεσμένη (CNG) ή υγροποιημένη (LNG) κατάσταση».
Στην επιστολή των τριών εταιρειών εκτιμάται πως το κόστος σύνδεσης μιας μονάδας βιομεθανίου με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, όταν απέχει περίπου πέντε χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή, φτάνει τα 500.000 ευρώ. Το κόστος αυτό μειώνεται για τις νέες μονάδες που μπορούν να χωροθετούνται σε μικρότερες αποστάσεις από το σημείο σύνδεσης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα απαιτηθεί πρόσθετο κονδύλι ώστε να μπορεί ο ΔΕΣΦΑ να καλύπτει τις διασυνδέσεις, που θα είναι πολλές αν θέλουμε να επιτευχθεί ο κοινοτικός στόχος.
Το βιομεθάνιο παράγεται από υπολείμματα του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα, καθώς και το οργανικό κλάσμα των στερεών αστικών αποβλήτων. Ήδη το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ετοιμάζει νομοσχέδιο μέσω του οποίου επιδιώκεται η ενίσχυση της παραγωγής βιομεθανίου. Μεταξύ άλλων, θεσπίζονται και κίνητρα αναβάθμισης υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου ώστε να παράγουν βιομεθάνιο που στη συνέχεια θα εγχέεται στα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου.
Η ΔΕΔΑ, θυγατρική της ΔΕΠΑ Υποδομών που αναπτύσσει τα δίκτυα φυσικού αερίου στην υπόλοιπη Ελλάδα, έχει επίσης καταθέσει από τα τέλη του 2021 αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για έκδοση άδειας διανομής βιομεθανίου σε δίκτυα χαμηλής και μέσης πίεσης. Έχει, επιπλέον, συμφωνήσει με μονάδες βιοαερίου ώστε να αναβαθμίσουν την παραγωγή τους σε βιομεθάνιο και να προχωρήσει στα πρώτα πιλοτικά έργα.
Τρεις εταιρείες βιοαερίου που σήμερα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, αλλά εξετάζουν τη μετατροπή τους ώστε στο μέλλον να παράγουν βιομεθάνιο (ΒΙΟΜΕΣΤΗ ΙΚΕ, Φθία Ενεργειακή και Μεσοποταμια Ενεργειακή) κατέθεσαν κοινή επιστολή στη διαβούλευση για το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2022 – 2031 του ΔΕΣΦΑ. Οι τρεις επιχειρήσεις προτείνουν να ενταχθεί στο ΔΠΑ του ΔΕΣΦΑ ένα πρόσθετο κονδύλι ύψους περί τα 52 εκατ. ευρώ «για την εξυπηρέτηση της διείσδυσης του παραγόμενου στη χώρα βιομεθανίου και την διάθεσή του μέσω των συνεζευγμένων δικτύων διανομής στους καταναλωτές που επιθυμούν να βελτιώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα που σχετίζεται με την κατανάλωση ορυκτού φυσικού αερίου».
Μεγάλες δυνατότητες στην Ελλάδα – Θέμα με τα δίκτυα μεταφοράς
Οι διοικήσεις των τριών εταιρειών επικαλούνται μια πολύ πρόσφατη μελέτη (Gas for Climate, Ιούλιος 2022) σύμφωνα με την οποία οι στόχοι που έχει θέση η ΕΕ για το βιομεθάνιο είναι εφικτοί, αλλά μπορούν και να ξεπεραστούν. Όμως, «απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες και συνεργασίες, για τις οποίες τα κράτη – μέλη πρέπει να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές βιομεθανίου για τη μελέτη, αδειοδότηση, χρηματοδότηση και ανέγερση – μετατροπή μονάδων παραγωγής, αλλά και για την μεταφορά – διανομή του βιομεθανίου στα σημεία βέλτιστης αξιοποίησης».
Ο κ. Χρήστος Ζαφείρης, Υπεύθυνος Δέσμης Έργων Βιοαερίου & Βιομεθανίου, του Τμήματος Βιομάζας, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), είχε υποστηρίξει σε πρόσφατο άρθρο, πως το θεωρητικό δυναμικό βιομάζας από κοπριές κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, το άχυρο σιτηρών, τα απόβλητα των αγροτοβιομηχανιών και το οργανικό κλάσμα των αστικών απορριμμάτων ανέρχεται σε 28.209.768 τόνους / έτος, με δυναμικό βιομεθανίου 1,14 bcm και ενεργειακό περιεχόμενο βιομεθανίου 11 TWh/έτος.
Για να διατεθεί όμως, το παραγόμενο βιομεθάνιο θα απαιτηθούν διασυνδέσεις και υποδομές δικτύων μεταφοράς και διανομής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει ήδη αλλαγές στο Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο για το Αέριο, που βρίσκεται σε διαβούλευση, ώστε να διευκολύνεται η σύνδεση μονάδων βιομεθανίου (υπαρχουσών ή προς χωροθέτηση – ανέγερση) στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής.
Οι διοικήσεις των τριών εταιρειών υποστηρίζουν πως στη χώρα μας υπάρχουν ιδιομορφίες τόσο στο υπάρχον δυναμικό παραγωγής βιοαερίου όσο και του υφιστάμενου και υπό κατασκευή δικτύου μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου. Όπως υποστηρίζουν, «το δίκτυο μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ εκτείνεται σε περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας με σχετικά υψηλό αγροτικό δυναμικό που ήδη αξιοποιείται για παραγωγή βιοαερίου και στο μέλλον βιομεθανίου. Μέρος των μονάδων των περιοχών αυτών είναι δυνατόν να συνδεθούν υπό προϋποθέσεις στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ. Νέες μονάδες μπορούν να χωροθετηθούν με κριτήριο την εγγύτητα ή την ευκολία σύνδεσης με το δίκτυο αυτό».
Αντίστοιχος σχεδιασμός απαιτείται για το υπόλοιπο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, υπάρχον (Ανατολική Στερεά, Πελοπόννησος) ή προγραμματιζόμενο (Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος). Σε περιοχές που δεν είναι εφικτή ή οικονομικά βιώσιμη η σύνδεση των μονάδων βιομεθανίου με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν δίκτυα που αναπτύσσει η ΔΕΔΑ, η ΕΔΑ Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας και η ΕΔΑ Αττικής, είτε διασυνδεδεμένα στο δίκτυο ΔΕΣΦΑ είτε αυτόνομα. Οι τρεις εταιρείες επισημαίνουν τις πρωτοβουλίες που έχει ήδη αναλάβει η ΔΕΔΑ και άλλες εταιρείες διανομής.
Στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με αξιόλογο δυναμικό βιομεθανίου, αλλά χωρίς δίκτυο μεταφοράς (Δυτική Ελλάδα, Νότια Πελοπόννησος, νησιά), «η διείσδυση του βιομεθανίου μπορεί να στηριχτεί σε αυτόνομα τοπικά δίκτυα διανομής, τροφοδοτούμενα από τις μονάδες παραγωγής είτε με απευθείας σύνδεση είτε με οδική μεταφορά σε συμπιεσμένη (CNG) ή υγροποιημένη (LNG) κατάσταση».
Στην επιστολή των τριών εταιρειών εκτιμάται πως το κόστος σύνδεσης μιας μονάδας βιομεθανίου με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, όταν απέχει περίπου πέντε χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή, φτάνει τα 500.000 ευρώ. Το κόστος αυτό μειώνεται για τις νέες μονάδες που μπορούν να χωροθετούνται σε μικρότερες αποστάσεις από το σημείο σύνδεσης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα απαιτηθεί πρόσθετο κονδύλι ώστε να μπορεί ο ΔΕΣΦΑ να καλύπτει τις διασυνδέσεις, που θα είναι πολλές αν θέλουμε να επιτευχθεί ο κοινοτικός στόχος.
