Οδικό δίκτυο: Ανοιχτή η παράταση των συμβάσεων – Οι 3 κατηγορίες έργων
Η παράταση των συμβάσεων παραχώρησης των οδικών αξόνων, οι περισσότερες από τις οποίες λήγουν την περίοδο 2037 – 2041, είναι μία από τις λύσεις που εξετάζουν στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, προκειμένου να προχωρήσει σειρά έργων αναβάθμισης.
Σύμφωνα με ανώτερα στελέχη του υπουργείου, η χώρα μας έχει υποχρέωση εγκατάστασης εκατοντάδων φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων ανά συγκεκριμένες αποστάσεις των οδικών αξόνων. Γι’ αυτό τον λόγο μια από τις λύσεις που μελετώνται είναι να αναλάβουν οι παραχωρησιούχοι το κόστος της επένδυσης που απαιτείται με παράλληλη επέκτασης των συμβάσεων.
Στο ίδιο πακέτο νέων έργων μπορεί να ενταχθεί και το φιλόδοξο σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάρκων κατά μήκος των οδικών αξόνων στο οποίο έχει αναφερθεί αρκετές φορές και ο υπουργός Υποδομών & Μεταφορών Κώστας Καραμανλής. Αντίστοιχα σχέδια προωθούνται σε αρκετές χώρες της Ευρώπης. Για παράδειγμα, στη Γαλλία βρίσκεται σε φάση υλοποίησης σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάνελ στη διαχωριστική νησίδα των εθνικών οδών. Η αξιοποίηση των πρανών και των διαχωριστικών νησίδων για παραγωγή πράσινης ενέργειας που θα καλύπτει τις ανάγκες των οδικών αξόνων και όχι μόνο έχει συμπεριληφθεί και στο πρόσφατο σχέδιο REPowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ένα ακόμα έργα που μπορεί να ενταχθεί στο πακέτο επενδύσεων που θα συνδυαστεί με τις επεκτάσεις των συμβάσεων παραχώρησης αφορά το νέο σύστημα ηλεκτρονικών διοδίων. Μέσω του νέου συστήματος δεν επιδιώκεται μόνο η καλύτερη και «ζωντανή» ενημέρωση του δημοσίου (που έχει λαμβάνειν) για τα έσοδα από τα διόδια, αλλά και η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, νέων δυνατοτήτων χρεώσεων, κ.λπ.
Το συγκεκριμένο έργο έχει ενταχθεί, με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στο Ταμείο Ανάκαμψης. Τους τελευταίους μήνες έχουν εξεταστεί διάφορα σενάρια υλοποίησης μεταξύ των οποίων και η από κοινού προώθηση με το φιλόδοξο έργο εγκατάστασης υποδομής κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς (5G) στο δίκτυο εθνικών οδών. Το τελευταίο έργο (5G Corridors), που είναι ένα από τα πρώτα του είδους στην Ε.Ε. έχει επίσης ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ωρίμανσης.
Οι υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης των οδικών αξόνων λήγουν το 2037 (Άξονας Κεντρικής Ελλάδας, Ιόνια Οδός και τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια, τμήμα Μαλιακός – Κλειδί), το 2038 (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα) και μετά το 2041 (Ολυμπία Οδος δηλαδή το τμήμα Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Πύργος). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είχε εξετάσει, με βάση μοντέλο που είχαν εφαρμόσει κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Κροατία και η Γαλλία, την παράταση των συμβάσεων παραχώρησης προκειμένου να εκτελεστούν έργα επεκτάσεων, τα αντιπλημμυρικά έργα, κ.α.. Είχε, μάλιστα, συσταθεί και σχετική επιτροπή στο υπουργείο Υποδομών αλλά το σχέδιο δεν προχώρησε. Τώρα φαίνεται πως επανέρχεται στο τραπέζι καθώς απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις αναβάθμισης των οδικών αξόνων ειδικά με αφορμή την ηλεκτροκίνηση και την πράσινη ενέργεια.
Ειδικά στην ηλεκτροκίνηση, για να εξασφαλιστεί, όπως επιδιώκει η ΕΕ πως οι οδηγοί ηλεκτρικών οχημάτων θα έχουν την ίδια εμπειρία που έχουν σήμερα οι οδηγοί βενζινοκίνητων ΙΧ (π.χ. να ταξιδεύουν τον ίδιο χρόνο), θα απαιτηθεί η εγκατάσταση περίπου 184 ταχυφορτιστών για κάθε 100 χιλιόμετρα οδικών αξόνων. Τα στοιχεία προέρχονται από την ACEA, την ευρωπαϊκή ομοσπονδία των εταιρειών αυτοκινήτων. Εκατοντάδες χιλιάδες φορτιστές θα απαιτηθούν πανευρωπαϊκά μέχρι το 2030 και για την κάλυψη των αναγκών των φορτηγών και των λεωφορείων για τα οποία πρέπει να δημιουργηθούν και ολόκληρα «πάρκα φόρτισης».
Σύμφωνα με ανώτερα στελέχη του υπουργείου, η χώρα μας έχει υποχρέωση εγκατάστασης εκατοντάδων φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων ανά συγκεκριμένες αποστάσεις των οδικών αξόνων. Γι’ αυτό τον λόγο μια από τις λύσεις που μελετώνται είναι να αναλάβουν οι παραχωρησιούχοι το κόστος της επένδυσης που απαιτείται με παράλληλη επέκτασης των συμβάσεων.
Στο ίδιο πακέτο νέων έργων μπορεί να ενταχθεί και το φιλόδοξο σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάρκων κατά μήκος των οδικών αξόνων στο οποίο έχει αναφερθεί αρκετές φορές και ο υπουργός Υποδομών & Μεταφορών Κώστας Καραμανλής. Αντίστοιχα σχέδια προωθούνται σε αρκετές χώρες της Ευρώπης. Για παράδειγμα, στη Γαλλία βρίσκεται σε φάση υλοποίησης σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάνελ στη διαχωριστική νησίδα των εθνικών οδών. Η αξιοποίηση των πρανών και των διαχωριστικών νησίδων για παραγωγή πράσινης ενέργειας που θα καλύπτει τις ανάγκες των οδικών αξόνων και όχι μόνο έχει συμπεριληφθεί και στο πρόσφατο σχέδιο REPowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ένα ακόμα έργα που μπορεί να ενταχθεί στο πακέτο επενδύσεων που θα συνδυαστεί με τις επεκτάσεις των συμβάσεων παραχώρησης αφορά το νέο σύστημα ηλεκτρονικών διοδίων. Μέσω του νέου συστήματος δεν επιδιώκεται μόνο η καλύτερη και «ζωντανή» ενημέρωση του δημοσίου (που έχει λαμβάνειν) για τα έσοδα από τα διόδια, αλλά και η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, νέων δυνατοτήτων χρεώσεων, κ.λπ.
Το συγκεκριμένο έργο έχει ενταχθεί, με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στο Ταμείο Ανάκαμψης. Τους τελευταίους μήνες έχουν εξεταστεί διάφορα σενάρια υλοποίησης μεταξύ των οποίων και η από κοινού προώθηση με το φιλόδοξο έργο εγκατάστασης υποδομής κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς (5G) στο δίκτυο εθνικών οδών. Το τελευταίο έργο (5G Corridors), που είναι ένα από τα πρώτα του είδους στην Ε.Ε. έχει επίσης ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ωρίμανσης.
Οι υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης των οδικών αξόνων λήγουν το 2037 (Άξονας Κεντρικής Ελλάδας, Ιόνια Οδός και τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια, τμήμα Μαλιακός – Κλειδί), το 2038 (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα) και μετά το 2041 (Ολυμπία Οδος δηλαδή το τμήμα Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Πύργος). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είχε εξετάσει, με βάση μοντέλο που είχαν εφαρμόσει κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Κροατία και η Γαλλία, την παράταση των συμβάσεων παραχώρησης προκειμένου να εκτελεστούν έργα επεκτάσεων, τα αντιπλημμυρικά έργα, κ.α.. Είχε, μάλιστα, συσταθεί και σχετική επιτροπή στο υπουργείο Υποδομών αλλά το σχέδιο δεν προχώρησε. Τώρα φαίνεται πως επανέρχεται στο τραπέζι καθώς απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις αναβάθμισης των οδικών αξόνων ειδικά με αφορμή την ηλεκτροκίνηση και την πράσινη ενέργεια.
Ειδικά στην ηλεκτροκίνηση, για να εξασφαλιστεί, όπως επιδιώκει η ΕΕ πως οι οδηγοί ηλεκτρικών οχημάτων θα έχουν την ίδια εμπειρία που έχουν σήμερα οι οδηγοί βενζινοκίνητων ΙΧ (π.χ. να ταξιδεύουν τον ίδιο χρόνο), θα απαιτηθεί η εγκατάσταση περίπου 184 ταχυφορτιστών για κάθε 100 χιλιόμετρα οδικών αξόνων. Τα στοιχεία προέρχονται από την ACEA, την ευρωπαϊκή ομοσπονδία των εταιρειών αυτοκινήτων. Εκατοντάδες χιλιάδες φορτιστές θα απαιτηθούν πανευρωπαϊκά μέχρι το 2030 και για την κάλυψη των αναγκών των φορτηγών και των λεωφορείων για τα οποία πρέπει να δημιουργηθούν και ολόκληρα «πάρκα φόρτισης».
