Έχουν περάσει έξι µήνες από τον περασµένο Απρίλιο, όταν ο πληθωρισµός στην Ελλάδα εκτινάχθηκε πάνω από το 10% στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης που πυροδότησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Για το γεγονός, ωστόσο, ότι το κόστος διατροφής στη χώρα µας αυξήθηκε τον Σεπτέµβριο κατά 13,5% σε σύγκριση µε πέρυσι, τα έξοδα στέγασης διαµορφώθηκαν κατά 35,4% υψηλότερα και ο γενικός δείκτης τιµών καταναλωτή, αυτός που ονοµάζουµε πληθωρισµό, ενισχύθηκε στο 12% δεν ευθύνεται µόνο η ενεργειακή κρίση. Η ιστορικών διαστάσεων πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου έχει το δικό της µερίδιο ευθύνης στην κλιµάκωση ενός φαινοµένου που δεν είναι ελληνικό, αλλά παγκόσµιο. Το κοινό ευρωπαϊκό νόµισµα έχει υποχωρήσει στα 0,984 δολάρια για πρώτη φορά από το α’ εξάµηνο του 2002, όταν τον Ιούλιο του 2008 είχε αγγίξει σχεδόν τα 1,60 δολάρια. Από το ιστορικό του υψηλό έως σήµερα, το ευρώ χάνει περί το 40% έναντι του δολαρίου, ενώ µόνο µέσα στο 2022 υποχωρεί σε ποσοστό άνω του 13%. Η αλήθεια είναι ότι φέτος έχουν έρθει τα πάνω κάτω στην παγκόσµια αγορά συναλλάγµατος, µε το δολάριο να κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα και να ενισχύεται σε υψηλό 20 ετών έναντι των κυριότερων νοµισµάτων του πλανήτη.

Οσο υποχωρεί σε αξία το ευρώ, τόσο πιο ακριβές γίνονται οι εισαγωγές προϊόντων που πραγµατοποιούνται σε όρους δολαρίου, όπως για παράδειγµα το πετρέλαιο, τα µέταλλα και τα περισσότερα εµπορεύµατα που χρησιµοποιούνται για πρώτες ύλες. Οσο ακριβαίνουν οι πρώτες ύλες και, εποµένως, η παραγωγή, τόσο το κόστος περνάει στα ράφια των καταστηµάτων. Με αυτόν τον τρόπο, η διολίσθηση του ευρώ αυξάνει το οικονοµικό βάρος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την ευρωζώνη, αν και πάντα σε τέτοιες περιόδους παίζει ρόλο και η αισχροκέρδεια. 

Πρόκειται για ένα βάρος που προστίθεται στην ακρίβεια που προκάλεσε η ιστορική άνοδος του πληθωρισµού, η οποία ξεκίνησε εξαιτίας των προβληµάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Οταν οι περισσότερες ανεπτυγµένες χώρες απέσυραν τους περιορισµούς της πανδηµίας, η ζήτηση αυξήθηκε απότοµα, αλλά η προσφορά δεν µπορούσε να την καλύψει, µε αποτέλεσµα να έχουµε απότοµη άνοδο των τιµών. Η ενεργειακή κρίση έκανε ακόµα χειρότερα τα πράγµατα και η πτώση του ευρώ επιδεινώνει περαιτέρω τις συνθήκες για τους Ευρωπαίους. 

Θεωρητικά, η πτώση του ευρώ κάνει πιο ανταγωνιστικές τις εξαγωγές των χωρών-µελών της ευρωζώνης, ωστόσο στην πράξη ο αντίκτυπος του φθηνότερου ευρώ αντισταθµίζεται σε µεγάλο βαθµό από το ενεργειακό κόστος, που στην Ευρώπη είναι υψηλότερο. Εποµένως, η ανταγωνιστικότητά τους δεν ενισχύεται στον βαθµό που θα συνέβαινε υπό φυσιολογικές συνθήκες. Για την Ελλάδα, το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν είναι ο τουρισµός. Χωρίς να υπολογίζεται η διαφορά στον πληθωρισµό, ένα ταξίδι στην Ελλάδα κοστίζει συνολικά σε έναν Αµερικανό 13% φθηνότερα σήµερα σε σύγκριση µε την αρχή του έτους και 15% φθηνότερα από τον Οκτώβριο του 2021. Αντίστοιχα, για έναν Ευρωπαίο, το ταξίδι στις ΗΠΑ κοστίζει 15% ακριβότερα φέτος.


Ιnfographics: ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

«Τρόμος στις αγορές»

∆ύο είναι οι βασικοί λόγοι που συντηρούν τη διολίσθηση του ευρώ κάτω από την πλήρη ισοτιµία µε το δολάριο. Ο πρώτος είναι… το δολάριο. Οι αγορές βρίσκονται σε «risk-on mode» και οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια για να προστατεύσουν τα χρήµατά τους. Το δολάριο θεωρείται ένα από τα πιο παραδοσιακά επενδυτικά καταφύγια, µε αποτέλεσµα να αυξάνονται οι εισροές κεφαλαίων και να ενισχύεται η αξία του έναντι του ευρώ. Ο δεύτερος λόγος είναι οι ζοφερές οικονοµικές προοπτικές της ευρωζώνης. Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της ενεργειακής κρίσης και η οικονοµία της αναµένεται να περάσει µεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση από τις ΗΠΑ, ενώ ο κίνδυνος γεωπολιτικών αναταράξεων παραµένει.

Πριν από λίγες ηµέρες, η Danske Bank υποβάθµισε τις προβλέψεις για το ευρώ, εκτιµώντας ότι θα υποχωρήσει στα 0,93 δολάρια σε ορίζοντα 12 µηνών. ∆εν είναι µόνο το +17% που σηµειώνει ο ∆είκτης ∆ολαρίου από την αρχή του έτους, ούτε τα σχεδόν 30% κέρδη του δολαρίου έναντι του γεν στο ίδιο διάστηµα. Η βασική προσδοκία που αλλάζει τα δεδοµένα στην παγκόσµια αγορά συναλλάγµατος είναι πως θα αποδειχθεί µεγαλύτερος σε διάρκεια και ορµή ο κύκλος κυριαρχίας του δολαρίου. Σύµφωνα µε την Goldman Sachs, ο πληθωρισµός δύσκολα θα υποχωρήσει, µε αποτέλεσµα να αναγκαστεί η Fed να υλοποιήσει έναν µεγαλύτερο κύκλο αυξήσεων επιτοκίων και ποσοτικής σύσφιγξης, παγιώνοντας την απόλυτη κυριαρχία του δολαρίου.

Δημοσιεύτηκε στο MoneyPro των ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΩΝ στις 22/10