Τον δρόμο προς τη σύνταξη ανοίγει η παραγραφή οφειλών πέραν της δεκαετίας προς τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Χιλιάδες ασφαλισμένοι με χρέη στα ταμεία αδυνατούσαν μέχρι σήμερα να συνταξιοδοτηθούν, καθώς οι αιτήσεις τους απορρίπτονταν από τις υπηρεσίες απονομής του υπερταμείου ασφάλιστης.

Υπενθυμίζεται ότι η παραγραφή των οφειλών πέραν της δεκαετίας ήρθε για να επουλώσει τις «πληγές» που δημιούργησε ο νόμος Κατρούγκαλου το 2016. Τα μέτρο θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο της εναρμόνισης του συστήματος με την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, βάσει της οποίας κρίθηκε αντισυνταγματικός ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένων και εργοδοτών για τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.


Το νέο πλαίσιο, το οποίο σύμφωνα με εκτιμήσεις δίνει «ανάσα» σε περίπου 300.000 ασφαλισμένους, οδηγεί σε βαθύ κούρεμα των χρεών προς τα ταμεία, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί τις προϋποθέσεις, έτσι ώστε χιλιάδες ασφαλισμένοι να βγουν μετά από χρόνια αναμονής στη σύνταξη. Δικαιούχοι είναι εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες, ενώ σύμφωνα με νομικούς κύκλους απεγκλωβίζονται κυρίως 67αρηδες μη μισθωτοί, οι οποίοι ήταν ενταγμένοι στα ταμεία πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Η παραγραφή έχει αναδρομική ισχύ από το 2016 και πρακτικά οδηγεί σε «σβήσιμο» οφειλών έως μιας δεκαετίας.

Για παράδειγμα, αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Οι εισφορές αυτές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγραμμένες. Έστω ότι, για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη πέντε χρόνια ασφάλισης. Τότε, έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα πέντε από τα 10 παραγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο και να μπορέσει να βγει στη σύνταξη. Εάν, ωστόσο, ο ΕΦΚΑ είχε προχωρήσει σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής) τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.


Άλλο παράδειγμα. Ασφαλισμένος που οφείλει ασφαλιστικές εισφορές για την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος το 2018 και δεν τις έχει καταβάλει, η παραγραφή της οφειλής του ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2019. Εάν δεν έχει ειδοποιηθεί ότι χρωστά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2028, η απαίτηση παραγράφεται. Εάν όμως βεβαιωθεί η οφειλή και του έλθει ατομική ειδοποίηση στις 5 Οκτωβρίου 2021, η παραγραφή εκτείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2031. Εάν στη συνέχεια γίνει κάποια πράξη διοικητικής εκτέλεσης (λ.χ. κατάσχεση κάποιου περιουσιακού στοιχείου) στις 10 Μαρτίου 2030, η παραγραφή εκτείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2041. Επομένως, η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο ασφαλισμένος ειδοποιείται ότι οφείλει ασφαλιστικές εισφορές και η δεκαετία ξεκινά εκ νέου από την ειδοποίηση.

Με την εφαρμογή του μέτρου ο ασφαλισμένος μπορεί πλέον να λαμβάνει ασφαλιστική ενημερότητα, ενώ οι εργαζόμενοι δεν θα χάνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους για οφειλές των εργοδοτών τους. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ένας εργοδότης δεν έχει καταβάλλει εισφορές για έναν εργαζόμενο για μια πενταετία και οι οφειλές του έχουν παραγραφεί, ο εργαζόμενος δεν χάνει τα ένσημα της επίμαχης περιόδου.