Την ενίσχυση της προσφοράς διαµερισµάτων, ιδίως στα δύο µεγάλα αστικά κέντρα, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και την παροχή φορολογικών κινήτρων σε όσους ιδιοκτήτες εκµισθώνουν τα ακίνητά τους µέσω µακροχρόνιων συµβάσεων προτείνουν φορείς της αγοράς, όπως π.χ. η Πανελλήνια Οµοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙ∆Α), προκειµένου να αντιµετωπιστεί µε αποτελεσµατικό τρόπο η έλλειψη προσιτής στέγης.

Το πρόβληµα αυτό βρέθηκε πρόσφατα µεταξύ των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης και αναµφίβολα οφείλει να αποτελέσει κεντρική στόχευση και της επόµενης τετραετίας, καθώς όσο αυξάνονται οι τιµές πώλησης και ενοικίασης κατοικιών, τόσο περιορίζεται η αγοραστική δύναµη των νοικοκυριών, δεδοµένου ότι και τα εισοδήµατα αδυνατούν να ακολουθήσουν τον ίδιο ρυθµό ανόδου. Υπενθυµίζεται ότι το 2022, σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΤτΕ, οι τιµές πώλησης κατοικιών

________

αυξήθηκαν κατά 12,2%, ενώ στην Αττική, κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2022, η αύξηση άγγιξε το 15,2% και το 14,5% στη Θεσσαλονίκη. Αντίστοιχα σηµαντική αύξηση έχουν σηµειώσει και τα ενοίκια κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ακριβώς λόγω της περιορισµένης προσφοράς.

Ωστόσο, σε σχέση µε την αντίληψη ότι για το πρόβληµα αυτό η ευθύνη βαραίνει τις πλατφόρµες βραχυχρόνιας µίσθωσης η πραγµατικότητα είναι διαφορετική. Στο κέντρο της Αθήνας, τα διαµερίσµατα που αξιοποιούνται µε τον τρόπο αυτόν περιορίζονται σε ορισµένες συνοικίες, που βρίσκονται κοντά στα τουριστικά αξιοθέατα (π.χ. εµπορικό τρίγωνο, Κουκάκι, Μετς, Παγκράτι, Εξάρχεια, Κυψέλη και Θησείο). Ο δε συνολικός αριθµός τους δεν ξεπερνά τα 11.000-12.000. Μάλιστα, αρκετά εξ αυτών ήταν στο παρελθόν κλειστά και ανακαινίστηκαν αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό, δηλαδή δεν αφαιρέθηκαν από το απόθεµα των διαµερισµάτων που διατίθενται για µακροχρόνια εκµετάλλευση.

Στον αντίποδα, από την απογραφή του 2011 υπολογίζεται ότι πάνω από 130.000 διαµερίσµατα στον ∆ήµο Αθηναίων είναι κλειστά. Πρόκειται για το 31% του συνόλου και δεκαπλάσια σε αριθµό σε σχέση µε τα ενεργά καταλύµατα βραχυχρόνιας µίσθωσης. Προς ενοικίαση (µακροχρόνια) διατίθενται περί τα 27.500 διαµερίσµατα στο κέντρο της Αθήνας. Αντίστοιχα, στον ∆ήµο Πειραιά το ποσοστό των κλειστών διαµερισµάτων αγγίζει το 28%, όσο και στον ∆ήµο Θεσσαλονίκης. Συνολικά στην Αττική υπολογίζεται ότι τα κενά και αναξιοποίητα ακίνητα ξεπερνούν τα 300.000.

Αντίστοιχα, πανελλαδικά, µε βάση τα στοιχεία της ΑΑ∆Ε, περί τα 750.000 ακίνητα δηλώνονται ως κλειστά ή κενά. Σε σχετική ανάλυσή του, το Ινστιτούτο για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή Eteron αναφέρει ότι αυτό συµβαίνει επειδή τα ακίνητα αυτά αντιµετωπίζουν προβλήµατα λόγω πολλών κληρονόµων ή

Οι φορείς της αγοράς προτείνουν παροχή φορολογικών κινήτρων σε όσους ιδιοκτήτες εκµισθώνουν µέσω µακροχρόνιων συµβάσεων

βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση και οι κάτοχοί τους δεν διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να τα ανακαινίσουν και να τα εκµισθώσουν πάλι. Επίσης, µεγάλος είναι ο αριθµός εκείνων που τα κρατούν κλειστά συνειδητά, λόγω αρνητικών εµπειριών µε µισθωτές.

Κλιματική μετάβαση

Σε πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις, ο επικεφαλής του οικονοµικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, ανέφερε ότι «η αξιοποίηση των κενών κατοικιών είναι ένα κοµβικό σηµείο για την αντιµετώπιση των προβληµάτων στέγασης. Αλλά είναι και η βέλτιστη πρακτική, δεδοµένων των περιορισµών που εκ των πραγµάτων θα θέσει η κλιµατική µετάβαση στο συνολικό κτιριακό απόθεµα. Η Ελλάδα έχει, άλλωστε, τον υψηλότερο αριθµό κατοικιών ανά κάτοικο µεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Η συγκράτηση των τιµών θα έρθει και από την ενεργοποίηση της προσφοράς».

Στο πλαίσιο αυτό, µια καλύτερη και πιο συστηµατική καταγραφή αυτών των εκατοντάδων χιλιάδων σπιτιών που είναι σήµερα αναξιοποίητα µπορεί να δείξει περισσότερα για τις προοπτικές αξιοποίησής τους. Οι απαντήσεις σε ερωτήµατα, όπως σε ποια κατάσταση και πού βρίσκονται τα σπίτια αυτά, αλλά και τι ζήτηση υπάρχει για τις περιοχές όπου βρίσκονται, θα είναι καθοριστικές για τη διαµόρφωση και των αντίστοιχων πολιτικών, ώστε να επιστρέψουν στην αγορά ακινήτων.

Οι πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αναληφθεί κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, αναφέρουν στελέχη του κλάδου

Οι πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αναληφθεί κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, αναφέρουν στελέχη του κλάδου. Για παράδειγµα, το πρόγραµµα για την επιδότηση ανακαινίσεων κλειστών διαµερισµάτων θεωρείται κρίσιµο προς αυτή την κατεύθυνση. Το πρόγραµµα επιδοτεί έως 25.000 ευρώ για παρεµβάσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης ή έως 10.000 ευρώ για είδη υγιεινής, µπάνιο κ.τ.λ.

Παράλληλα, ακόµα µία δράση έχει να κάνει µε το πρόγραµµα «Κάλυψη», το οποίο αφορά στη µίσθωση από το ∆ηµόσιο ιδιωτικών κατοικιών που συµµετείχαν στο πρόγραµµα «Εστία» για τη στέγαση µεταναστών και στη διάθεσή τους σε ευάλωτους νέους και νέα ζευγάρια. Σύµφωνα µε το νοµοσχέδιο, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων καλούνται να εκµισθώνουν τις κατοικίες για τρία έτη σε άτοµα ηλικίας 25-39 ετών, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυηµένου Εισοδήµατος (ΕΕΕ). Στόχος είναι η αξιοποίηση, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, 1.000 ακινήτων, στα οποία θα στεγαστούν 2.500 ωφελούµενοι, 25-39 ετών, δικαιούχοι του ΕΕΕ.

Ωστόσο, σύµφωνα µε την ΠΟΜΙ∆Α, ακόµα ένας τοµέας παρέµβασης θα πρέπει να είναι η φορολογία των εισοδηµάτων από ενοίκια, που σήµερα έχει συντελεστή 15% για τα πρώτα 12.000 ευρώ ετησίως. Μια πρόταση είναι το ποσοστό αυτό να µειωθεί στο 5%, εφόσον το σπίτι εκµισθώνεται µακροχρόνια.

*Δημοσιεύθηκε στο ΜΟΝΕΥ PRO το Σάββατο 6 Μαΐου 2023 .