Η εμφανής μείωση της κίνησης του παγκόσμιου εμπορίου οδηγεί σε αυξανόμενη τάση από-παγκοσμιοποίησης, ως αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας αυξανόμενου κατακερματισμού τόσο στο γεωπολιτικό όσο και στο γεωοικονομικό πεδίο.

Οι ρωγμές που παρουσιάζονται στην σφαίρα της «γυάλινης» παγκόσμιας οικονομίας οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον πόλεμο των πράσινων επιδοτήσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα πλήττοντας διεθνή ανταγωνισμό και διεθνές εμπόριο και στο πάγωμα της λειτουργίας των θεσμών της διεθνούς τάξης. Συγκεκριμένα έχουν αδρανοποιηθεί ο ΠΟΕ με μεγάλη ευθύνη των ΗΠΑ και το ΔΝΤ το οποίο ακροβατεί ανάμεσα σε δημοσιονομικές και πράσινες πολιτικές. Στα παραπάνω προστίθεται και η αδυναμία που διέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εντείνοντας την αβεβαιότητα για το μέλλον του πλανήτη. Σε αυτό το νέο αναδυόμενο πολυπολικό περιβάλλον οι νέες δυνάμεις που συμμετέχουν θεωρούν τους κανόνες και την διεθνή έννομη τάξη, πεδίο αμερικανικών συμφερόντων και επέκτασης της ισχύος τους. Αντιθέτως επιθυμούν την επιβολή του δίκαιου του ισχυρού παραμερίζοντας το γεγονός ότι με την παγκοσμιοποίηση έχει μικρύνει η απόσταση του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου δίνοντας ελπίδα για όλες τις μη προνομιούχες περιοχές του πλανήτη.

Ωστόσο παρατηρείται ένα προσωρινό τείχος ανθεκτικότητας της παγκόσμιας οικονομίας από τις διαταρασσόμενες συστημικές απειλές. To εμπόριο δεν καταρρακώθηκε από την πανδημία covid-19, οι Χούθι απέτυχαν να αποσταθεροποιήσουν την σημαντικότατη ροή αγαθών για τον πλανήτη διερχόμενη από την ερυθρά θάλασσα, ενώ οι ΗΠΑ πάρα την αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα των εκλογών και την πολυεπίπεδη κλιμάκωση με την Κίνα παρουσιάζουν οικονομική ανάπτυξη. Η Γερμανία ο οικονομικός ογκόλιθος της ΕΕ έχει αντέξει από την ενεργειακή κατάρρευση ύστερα από την διακοπή της απευθείας μέσω αγωγών με την Ρωσία προμήθειας μεγάλων ποσοτήτων Φυσικού αερίου.

Πιθανή γενικευμένη σύρραξη του δυτικού κόσμου με τη Ρωσία (Ουκρανία) ή της Κίνας με τις ΗΠΑ (Ταιβάν), καθώς και ενδεχόμενη επιμονή στις μεγάλες ποσότητες φθηνών κινεζικών εισαγωγών, αλλά και μια ανελαστική αμερικάνικη πολιτική την επαύριον των εκλογών, δύναται να επιφέρουν μια ολική παγκόσμια κατάρρευση.

Δεν πρέπει να λησμονηθούν εξάλλου οι καταστάσεις που είχαν προηγηθεί των παγκοσμίων πολέμων και οικονομικών κρίσεων όπου διακρίνονται πολλές ομοιότητες. Επιτακτική ανάγκη λοιπόν η πίεση της διεθνούς κοινότητας για επαναφορά του παγκόσμιου εμπορίου σε ρυθμούς ανάπτυξης και ας αντίκειται μερικώς στα συμφέροντα των ΗΠΑ, καθώς και στην αναζήτησή μιας συμπαγούς ταυτότητας της ΕΕ.

*Ο Λυκούργος Λιακάκος είναι Διδάκτωρ Διεθνούς Δικαίου και αναλυτής Διεθνών Σχέσεων