ΕΣΠΑ: Δεύτερη η Ελλάδα στην ΕΕ στις εκταμιεύσεις κονδυλίων
Επιτυχώς έκλεισε η προγραμματική περίοδος 2014-2020 για την στήριξη της χώρας μας από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Από τη μια πλευρά η πανδημία και από την άλλη πλευρά, η σοβαρή δουλειά που έγινε στο υπουργείο Ανάπτυξης, οδήγησαν σε επιτυχημένο -τουλάχιστον σε ποσοτικό επίπεδο- κλείσιμο της περιόδου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, οι δαπάνες πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2020 ανήλθαν για τη χώρα μας σε 23,3 δισ. ευρώ ή στο 104% του συνολικού προϋπολογισμού. Επίσης η Κομισιόν έχει εκταμιεύσει προς τη χώρα μας το 99% των κοινοτικών πόρων του προγράμματος, δηλαδή κάτι περισσότερο από 18 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα είναι δεύτερη στις εκταμιεύσεις στην Ε.Ε. μαζί με Τσεχία, Φινλανδία, Πολωνία και Σλοβενία. Στη πρώτη θέση με εκταμίευση του 100% είναι η Κύπρος.
Στην επιτυχή αυτή πορεία του ΕΣΠΑ 2014-2020, σαφώς θετικό ρόλο διαδραμάτισε η πανδημία. Σχεδόν 10 δισ. ευρώ, δηλαδή το 43% του προγράμματος δαπανήθηκε για την στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών που επλήγησαν από την πανδημία. Με τα χρήματα του ΕΣΠΑ στηρίχθηκαν οικονομικά επιχειρήσεις (επιστρεπτέες και μη-επιστρεπτέες προκαταβολές, χαμηλότοκα δάνεια κ.λπ.), ενώ υπήρξαν ακόμη αγορές υγειονομικού εξοπλισμού, φαρμάκων και εμβολίων.
Η κινητικότητα που σημειώθηκε τις δύσκολες περιόδους της πανδημίας ήταν αναμφίβολα μεγάλη και ήταν ο παράγοντας άλλαξε την ταχύτητα απορρόφησης πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2020, οι οποίοι μέχρι τότε «λίμναζαν» στα ευρωπαϊκά κι ελληνικά ταμεία.
Επίσης από το ΕΣΠΑ 2014-2020 στηρίχθηκε η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Όπως ανέφερε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης, πάνω από 483.000 ΜμΕ έγιναν αποδέκτες χρημάτων του ΕΣΠΑ αυτής της περιόδου. Το μέγεθος αυτό σημαίνει ότι πρακτικά κατά την περίοδο αυτή (2019-2023) περίπου δύο στις τρεις ΜμΕ έλαβαν χρήματα του ΕΣΠΑ. Το συνολικό δε ποσό που δαπανήθηκε έφτασε τα 14 δισ. ευρώ αν στα χρήματα του ΕΣΠΑ προστεθούν και τα μοχλευμένα κεφάλαια των τραπεζών κ.λπ.
Τώρα η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την υλοποίηση του προγράμματος στήριξης της χώρας από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027. Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι ακόμη μεγαλύτερο από το προηγούμενο, αφού περιλαμβάνει πόρους 25,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20,5 δισ. ευρώ συνιστούν κοινοτικούς πόρους.
Η πορεία του νέου ΕΣΠΑ έχει τη δυναμική του προηγούμενου και ήδη, μέχρι τώρα έχει εκταμιευθεί από την Κομισιόν προς τη χώρα μας 1,5 δισ. ευρώ ή το 8% των κοινοτικών πόρων. Εξαιρουμένου των προκαταβολών που δόθηκαν εξαρχής, πολύ λίγες χώρες (Τσεχία, Ουγγαρία και Εσθονία) εμφανίζουν αντίστοιχες εκταμιεύσεις πόρων. Σε ορισμένες χώρες, για παράδειγμα Σουηδία, Δανία κ.ά., οι μόνες εκταμιεύσεις που έγιναν αφορούν στις προκαταβολές.
Η διαφορά ωστόσο είναι ότι τα διαρθρωτικά Ευρωπαϊκά Ταμεία πολύ μικρό ρόλο διαδραματίζουν στην ανάπτυξη της Δανίας και της Σουηδίας, σε αντίθεση με τις χώρες του νότου. Πάντως η πορεία κι εδώ είναι θετική, με δεδομένο μάλιστα ότι παράλληλα με το ΕΣΠΑ 2021-2027 υλοποιείται και το Ταμείο Ανάκαμψης, που προηγείται σε δαπάνες. Χωρίς το Ταμείο Ανάκαμψης, πιθανώς οι απορροφήσεις θα ήταν ακόμη υψηλότερες στο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Τώρα όμως, όπως είπε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, ξεκινά η διαπραγμάτευση για την επόμενη προγραμματική περίοδο στήριξης των περιφερειών της Ε.Ε. που εκτείνεται από το 2028 έως το 2034. Πρόκειται για μια σκληρή μάχη που θα δοθεί από την ερχόμενη Άνοιξη στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες των κρατών μελών της Ένωσης με βασικό στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, οι δαπάνες πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2020 ανήλθαν για τη χώρα μας σε 23,3 δισ. ευρώ ή στο 104% του συνολικού προϋπολογισμού. Επίσης η Κομισιόν έχει εκταμιεύσει προς τη χώρα μας το 99% των κοινοτικών πόρων του προγράμματος, δηλαδή κάτι περισσότερο από 18 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα είναι δεύτερη στις εκταμιεύσεις στην Ε.Ε. μαζί με Τσεχία, Φινλανδία, Πολωνία και Σλοβενία. Στη πρώτη θέση με εκταμίευση του 100% είναι η Κύπρος.
Στην επιτυχή αυτή πορεία του ΕΣΠΑ 2014-2020, σαφώς θετικό ρόλο διαδραμάτισε η πανδημία. Σχεδόν 10 δισ. ευρώ, δηλαδή το 43% του προγράμματος δαπανήθηκε για την στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών που επλήγησαν από την πανδημία. Με τα χρήματα του ΕΣΠΑ στηρίχθηκαν οικονομικά επιχειρήσεις (επιστρεπτέες και μη-επιστρεπτέες προκαταβολές, χαμηλότοκα δάνεια κ.λπ.), ενώ υπήρξαν ακόμη αγορές υγειονομικού εξοπλισμού, φαρμάκων και εμβολίων.
Η κινητικότητα που σημειώθηκε τις δύσκολες περιόδους της πανδημίας ήταν αναμφίβολα μεγάλη και ήταν ο παράγοντας άλλαξε την ταχύτητα απορρόφησης πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2020, οι οποίοι μέχρι τότε «λίμναζαν» στα ευρωπαϊκά κι ελληνικά ταμεία.
Επίσης από το ΕΣΠΑ 2014-2020 στηρίχθηκε η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Όπως ανέφερε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης, πάνω από 483.000 ΜμΕ έγιναν αποδέκτες χρημάτων του ΕΣΠΑ αυτής της περιόδου. Το μέγεθος αυτό σημαίνει ότι πρακτικά κατά την περίοδο αυτή (2019-2023) περίπου δύο στις τρεις ΜμΕ έλαβαν χρήματα του ΕΣΠΑ. Το συνολικό δε ποσό που δαπανήθηκε έφτασε τα 14 δισ. ευρώ αν στα χρήματα του ΕΣΠΑ προστεθούν και τα μοχλευμένα κεφάλαια των τραπεζών κ.λπ.
Τώρα η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την υλοποίηση του προγράμματος στήριξης της χώρας από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027. Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι ακόμη μεγαλύτερο από το προηγούμενο, αφού περιλαμβάνει πόρους 25,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20,5 δισ. ευρώ συνιστούν κοινοτικούς πόρους.
Η πορεία του νέου ΕΣΠΑ έχει τη δυναμική του προηγούμενου και ήδη, μέχρι τώρα έχει εκταμιευθεί από την Κομισιόν προς τη χώρα μας 1,5 δισ. ευρώ ή το 8% των κοινοτικών πόρων. Εξαιρουμένου των προκαταβολών που δόθηκαν εξαρχής, πολύ λίγες χώρες (Τσεχία, Ουγγαρία και Εσθονία) εμφανίζουν αντίστοιχες εκταμιεύσεις πόρων. Σε ορισμένες χώρες, για παράδειγμα Σουηδία, Δανία κ.ά., οι μόνες εκταμιεύσεις που έγιναν αφορούν στις προκαταβολές.
Η διαφορά ωστόσο είναι ότι τα διαρθρωτικά Ευρωπαϊκά Ταμεία πολύ μικρό ρόλο διαδραματίζουν στην ανάπτυξη της Δανίας και της Σουηδίας, σε αντίθεση με τις χώρες του νότου. Πάντως η πορεία κι εδώ είναι θετική, με δεδομένο μάλιστα ότι παράλληλα με το ΕΣΠΑ 2021-2027 υλοποιείται και το Ταμείο Ανάκαμψης, που προηγείται σε δαπάνες. Χωρίς το Ταμείο Ανάκαμψης, πιθανώς οι απορροφήσεις θα ήταν ακόμη υψηλότερες στο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Τώρα όμως, όπως είπε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, ξεκινά η διαπραγμάτευση για την επόμενη προγραμματική περίοδο στήριξης των περιφερειών της Ε.Ε. που εκτείνεται από το 2028 έως το 2034. Πρόκειται για μια σκληρή μάχη που θα δοθεί από την ερχόμενη Άνοιξη στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες των κρατών μελών της Ένωσης με βασικό στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη.
